مصطفی ده‌پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری امروز یکشنبه ۱۵ مرداد ۱۴۰۲ در نشست خبری با اصحاب رسانه که در محل سالن جلسات پژوهشگاه برگزار شد، با بیان این مطلب اظهار کرد: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری یکی از بخش‌های مهم وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است که جایگاه بالایی در برنامه‌ریزی‌های این وزارتخانه ایفا می‌کند و نیازمند توجه و تقویت بیشتری است.

رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: این پژوهشگاه به‌عنوان قلب پژوهشی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نقش و ماموریت مهمی را دنبال می‌کند و برای توسعه و ارتقای جایگاه پژوهشگاه برنامه‌های مختلفی را در دست اقدام داریم.

او در ادامه صحبت‌های خود گفت: آسیب‌شناسی دقیق با توجه به نیاز‌های وزارتخانه و کشور، استفاده از ظرفیت پژوهشی استان‌ها، بهبود ساختار اداری و شرایط مالی و ترمیم و ارتقای شبکه درون و برون‌سازمانی، تسریع پژوهش‌های میان‌دانشی، کاربردی و آزمایشگاهی، راه‌اندازی پژوهشکده گردشگری و صنایع‌دستی، میراث دیجیتال، میراث فناورانه و گردشگری، میراث‌فرهنگی، میراث مردمی در خدمت گردشگری و صنایع‌دستی از جمله مهمترین اقدامات و برنامه‌هایی است که آن‌ها را دنبال می‌کنیم.

او افزود: آسیب‌شناسی، ترمیم و مهندسی روابط پژوهشگاه و وزارتخانه، تهیه، تکمیل و بهره‌برداری از اطلس‌ها و بانک‌های اطلاعاتی میراث‌فرهنگی، تسریع فرآیند پژوهشی، برون‌سپاری آنالیز‌های عمومی و راه‌اندازی آزمایشگاه‌های بنیادین، راه‌اندازی آرشیو بقایای زیستی و آزمایشگاه‌های مرتبط، راه‌اندازی پژوهشکده گردشگری، راه‌اندازی پژوهشکده صنایع‌دستی، راه‌اندازی پژوهشکده موزه‌شناسی، سامان‌دهی مواد مطالعاتی کاوش‌ها، جذب شرکت‌های استارت‌آپی در حوزه میراث دیجیتال، همکاری در تهیه طرح و سند ملی توسعه گردشگری و صنایع‌دستی، ایجاد ۱۰ پایگاه پژوهشی بین‌المللی، ایجاد ۳ پایگاه در حوزه ایران فرهنگی، همکاری در راه‌اندازی کتابخانه دیجیتال و ... از مهمترین اقداماتی است که نیاز داریم این‌ها اجرایی شود.

 از ۱۴۰ میلیارد تومان اعتبار، ۱۱۷ میلیارد تومان را حقوق می‌دهیم

او در ادامه صحبت‌های خود گفت: پژوهشگاه شرایط مالی مناسبی ندارد، بودجه اندکی داریم به گونه‌ای که عضو هیئت‌علمی یا پژوهشگر را با مبلغ ۱۰ میلیون تومان به میدان پژوهش می‌فرستیم. این در حالی است که پاسخگویی به استعلام‌های دستگاه‌های مختلف نیز وقت و انرژی زیادی از پژوهشگاه می‌گیرد.

ده‌پهلوان یادآور شد: اعتبار پژوهشگاه افزایش یافته و به ۱۴۰ میلیارد تومان رسیده، اما از این مقدار، ۱۱۷ میلیارد تومان حقوق پرداخت می‌شود.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه گفت: یکی از ضعف‌های ما در وزارتخانه راه‌انداری آرشیو بقایای زیستی است. ما موفق به بازگشایی ۵۰ هزار مقبره تاریخی شدیم، اما متاسفانه یک مجموعه و آرشیو نداریم تا بتواند به پژوهش‌های ما و پژوهشگران ما کمک کند.

مواد مطالعاتی باستان‌شناسان دور ریخته می‌شود

ده‌پهلوان اضافه کرد: درد‌های ما یکی دو تا نیست یکی از مهمترین مشکلات ما عدم سامان‌دهی مواد مطالعاتی است، گاهی اوقات دیده شده که باستان‌شناس بعد از پایان کار، مواد مطالعاتی را دور می‌ریزد حتی شاید در سطل زباله می‌ریزد که شاید بقای حیوانی و زیستی باشد برای همین دنبال انعقاد تفاهم‌نامه با بخش‌های مختلف در این باره هستیم. این خود انتقادی‌ها برای بهتر شدن شرایط و مسائل حوزه پژوهشگاه است.

او با انتقاد از عدم تعامل باستان‌شناسان ایران با سایر کشور‌های جهان افزود: امروز جهان عرب، جهان ترک و جهان چین دارد دنیا را می‌گیرد و ما امکان تعامل با گروه‌های خارجی را نداریم حتی امروز قرار بود یک پژوهشگر ژاپنی به ایران بیاید که این اتفاق نیفتاد. دنبال برگزاری جلسه با دستگاه‌های امنیتی در این باره هستیم تا شرایط تعامل و همکاری بیشتری بین پژوهشگران ایرانی و خارجی فراهم شود.

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود و در پاسخ به سوالی درباره استعلام از پژوهشگاه در اجرای طرح‌های عمرانی گفت: متاسفانه گاهی اوقات شاهد هستیم زمانی استعلام در یک طرح عمرانی از ما گرفته می‌شود که کار از کار گذشته است. البته در برنامه هفتم توسعه این مسئله دیده شده که دستگاه‌های مختلف در مرحله امکان‌سنجی به ما مراجعه کنند و استعلام بگیرند. 

او در ادامه به تامین کتب و مقالات پژوهشی اشاره کرد و افزود: در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد یک کتابخانه در قالب انتشاراتی و فروشگاه کتاب هستیم که به صورت تخصصی است تا پژوهشگرانی که از اقصی نقاط کشور نیاز به کتب تخصصی دارند بتوانند از این انتشاراتی استفاده کنند.

همکاری‌های معاونت میراث‌فرهنگی و پژوهشگاه برای ثبت ملی بافت تاریخی تقویت شود

ده‌پهلوان در پاسخ به سوال یکی دیگر از خبرنگاران درباره ثبت بافت تاریخی شهر‌های مختلف نیز گفت: بخش عمده این موضوع به معاونت میراث‌فرهنگی برمی‌گردد از این رو کاری که می‌توان انجام داد این است که همکاری‌ها بین معاونت میراث‌فرهنگی و پژوهشگاه تقویت شود و از ظرفیت کارشناسی پژوهشگاه استفاده شود.

او افزود: فکر کردن به بافت‌های تاریخی و آنچه که درخصوص بافت شیراز شاهد بودیم باید با فهم همراه شود. ضمن آنکه بسیاری از بخش‌های آن در حوزه معاونت میراث فرهنگی می‌گنجد و می‌توانند از حوزه کارشناسی ما استفاده کنند. باید بتوانیم پژوهشکده ابنیه و بافت را تقویت کنیم.

او همچنین در خصوص حوزه باستان‌شناسی و نجات‌بخشی و تمرکز پروژه‌ها به این حوزه و اینکه تمام فعالیت‌ها به این حوزه محدود شده نیز گفت: ساز و کاری را در حال مصوب کردن هستیم که پروژه‌های عمرانی تبدیل به گروه شود. باید پروژه‌های عمرانی را جدی بگیریم و پژوهشگاه است که باید ورود کند.

۵۰ درصد اشیای تاریخی در فضای مجازی جعلی هستند

مصطفی ده پهلوان از برگزاری نشست فردا با موضوع نقش برجسته استرداد شده ساسانی خبر داد و گفت: بحث استرداد آثار تاریخی در کشورمان باید جدی‌تر دنبال شود. پژوهشگاه میراث فرهنگی و اداره کل موزه‌ها در حوزه ارتقای سطح توان اصالت سنجی باید کار کند جعل آثار تاریخی در کشورمان شوخی نیست. بالای ۵۰ درصد از آثار فضای مجازی جعل هستند.

او با اشاره به نقش برجسته ساسانی استردادی گفت: فردا نشستی با حضور کارشناسان خواهی داشت تا هر کسی نظرات خود را بیان کند.

ده‌پهلوان همچنین به اهمیت حوزه پژوهش در حوزه اشیای استردادی تاکید کرد: سطح اصالت سنجی آثار بسیار اهمیت دارد و جعل موضوع مهمی است. بیش از ۵۰ درصد آثار موجود در فضای مجازی جعلی هستند و کلاهبرداران زمینه را برای تاختن مهیا دیده‌اند.

استعلام از پژوهشگاه در مرحله امکان‌سنجی باشد

لیلا خسروی مدیر پژوهشکده باستان‌شناسی نیز در این نشست خبری در سخنانی و درخصوص نجات‌بخشی نیز گفت: بیشترین حجم کار ما را تشکیل داده است. روز گذشته فقط ۹۹ نامه دراین خصوص داشتیم. مصوبه‌ای در سال ۹۳ آمد که در مرحله امکان‌سنجی استعلام بگیرند.

او همچنین در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درخصوص وضعیت باستان‌شناسی زیرآب نیز گفت: چند سال پیش گروه باستان‌شناسی زیر آب راه‌اندازی شد، اما به نتیجه نرسید. احیای گروه باستان‌شناسی زیر آب را مد نظر داریم.

خسروی درخصوص اطلس باستان‌شناسی کشور نیز گفت: اطلس زنده است و هر سال تعدادی نقطه جانمایی می‌شود. امسال بخش‌های خالی نقشه کشور مورد توجه قرار خواهد گرفت. ۵۰ درصد توسط استان و ۵۰ درصد پژوهشگاه این کار را خواهد کرد. نیازمند نیروی انسانی هستیم و قصد داریم از فارغ‌التحصیلان باستان‌شناسی در استان‌های مختلف استفاده کنیم.

اشرفی رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت نیز در این نشست خبری گفت: وظایف گسترده‌ای برعهده داریم. به نسبت این شرح وظایف، پژوهشکده خیلی کوچک است و تعداد کارشناسان و اعضا هیات علمی بسیار محدود داریم. بنابرین ناچاریم اولویت‌بندی کنیم و کار‌ها آنچنان که باید ایده آل پیش نروند. باید معاونت از ما درخواست کند همانطور که درخصوص بافت شیراز اتفاق افتاد که آن هم اجازه ورود به کارشناسان داده نشد و فقط راس پژوهشگاه ورود کرد.