پوشش و عفاف یک گرایش فطری در جامعه است، اما میزان و شکل آن رابطه مستقیمی با اخلاق و فرهنگ جوامع دارد.

در سرزمین‌های مختلف، انسان‌هایی که به ارزش‌های اخلاقی اعتقاد بیشتری داشته‌اند از پوشش کامل‌تر و متین‌تری استفاده کرده‌اند و هر قدر سطح ارزش‌های اخلاقی در آن جوامع پایین آمده، پوشش مردان و زنان نیز در سطح پایین‌تری قرار گرفته و شکل نامناسبی پیدا کرده است.

اصالت بختیاری‌ها همیشه زبانزد خاص و عام بوده و هست و پوششی که زنان آن‌ها بر تن دارند نشان از همین موضوع دارد، زنان بختیاری در طول تاریخ پوشش خود را حفظ کرده و به جرأت می‌توان گفت لباس بختیاری‌ها در طول سالیان گذشته کم‌ترین تغییر را داشته است.

لباس زنان و مردان بختیاری عشایر سبکی از پوشش راحت و زیباست که جزئیات طراحی آن در نوع خود منحصر به فرد است، از لچک و جومه زنان تا چوقا و شلوار دبیت مردانشان که هر کدام تعریفی دارد.

زنان بختیاری از عفیف‌ترین و پاک‌دامن‌ترین زنان در طول تاریخ هستند

یک جامعه شناس ، اظهار کرد: مسئله حجاب در اسلام اهمیت بالایی دارد.

حسین یوسفی با اشاره به اینکه پوشش زنان بختیاری به‌گونه‌ای است که به آن‌ها این امکان را می‌دهد که هم فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند و هم حجاب‌شان را حفظ کنند اضافه کرد: عفت جزئی از ذات زنان بختیاری است و با سرشت این قوم پرافتخار عجین شده است.

او یادآور شد: زنان در فرهنگ بختیاری و دیگر فرهنگ‌ها به نام شیرزن شناخته می‌شدند و با کمال، وقار، عفت، حیا و حجاب کامل در جامعه حضور یافته و کار می‌کنند و شناخته می‌شوند، زنان بختیاری جز عفیف‌ترین و پاک‌دامن‌ترین زنان در طول تاریخ بوده و هستند.

یوسفی اضافه کرد: در این زمان نیز نوع پوشش مردان و زنان بختیاری به گونه‌ای است که خود شاهد عینی از این مسئله است که مردان و زنان بختیاری گذشتگان خود را به خوبی شناخته و راه آنان را می‌پیمایند.

زنان و دختران عشایر در زندگی روزانه، در زمان کوچ، در مهمانی‌ها و مراسم مختلف به‌ویژه در مراسم عروسی، تن‌پوش‌های رنگین خود را بر تن می‌کنند که رنگ‌ها و طرح‌های شاد و متنوع آن جلوه‌ای ویژه به محیطی که در آن حضور دارند می‌دهد.

لباس بختیاری زنان دارای نوع پارچه، دوخت، تزئینات و زیورآلات زنان ایلیاتی دارای تنوع چشمگیری است و کارکردی چندگانه دارند و مواردی همچون پوشیدگی، راحتی، شادابی و… در آن لحاظ شده است.

پارچه‌های زری و ابریشم، مخمل‌های رنگین، یراق‌های پهن، دامن‌های پرچین، سکه‌های قدیمی، منجوق و پولک‌دوزی که از ذوق و سلیقه و مهارت زیاد خبر می‌دهد، در مجموع پوشاک زنان عشایری را به‌صورت مجموعه‌ای هماهنگ درآورده است که وقار خاصی به آنان می‌بخشد.

بختیاری‌ها برای حجاب زنان خود ارزش بالایی قائل هستند

یک محقق فرهنگی در حوزه خرده فرهنگ‌های چهار محال و بختیاری و استاد دانشگاه ، اظهار کرد: لباس زنان بختیاری از اجزای مختلفی با رنگ‌های شاد و هم‌رنگ طبیعت تشکیل شده است، در تهیه این لباس پارچه‌های مرغوبی به کار رفته و زنان هنرمند بختیاری لباس‌ها را گل‌دوزی، سکه‌دوزی، ملیله یا سرمه‌دوزی می‌کنند.

مهسا عبدالهی تصریح کرد: لباس زنان بختیاری متشکل از «جوه» (تن‌پوش زنان بختیاری پیراهنی است به نام جومه که معمولاً دو چاک در اطراف کمر دارد و بلندی آن تا زانو‌ها می‌رسد، جومه پیراهنی آستین بلند و مچ‌دار است که نوع چاک‌دار و بدون چاک آن وجود دارد و سه دکمه بر آن می‌دوزند، بالاتنه و دامن جومه صاف و بدون چین است)، «یل» (زنان متمول بختیاری یک نوع کت کوتاه بر تن می‌کنند که از پارچه‌های گران‌قیمت تهیه و پایین آن دارای چین و پلیسه است)، «شلوار چین دار» و «جلیقه» (زنان بختیاری روی پیراهن خود جلیقه یا جلیزقه‌ای می‌پوشند که جنس آن از مخمل است).

 وی ادامه داد: «سیزن بن» (سیزن بن زنجیری نقره‌ای است که به آن سکه‌هایی وصل کرده‌اند و برای محکم کردن لچک و مینا استفاده می‌شود، بالای دو گوش روی مینا و لچک دو سر سیزن بن را نصب نموده و از پشت سر می‌آویزند)، «لچک یا کلاهک»، «مینا» (زنان بختیاری پس از گذاشتن لچک روی موها، روسری بزرگی که به آن مینا می‌گویند به سر می‌کنند).

این محقق بختیاری افزود: زنان بختیاری همین پوشش را با رنگ‌های شادتر برای عروسی استفاده کرده و حتی عروس هم با پوشش محلی در عروسی حاضر می‌شود.

عبداللهی بیان داشت: رنگ لباس زنان بختیاری عمدتاً شاد است و تنها در عزای عزیزانشان از لباس‌های با رنگ مشکی و تیره استفاده می‌کنند.

او با اشاره به اینکه بختیاری‌ها برای حجاب زنان خود ارزش بالایی قائل هستند، ادامه داد: در بسیاری از موارد روسری زنان می‌توانست از قائله و اختلافات بزرگ جلوگیری کند.

یک فعال حوزه تولید لباس زنان بختیاری نیز در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: لباس زنان بختیاری در طول تاریخ تقریباً دست نخورده باقیمانده است و این نشان می‌دهد زنان این منطقه از گذشته به حجاب و عفاف اهمیت خاصی می‌دادند.

مریم سلیمانی می‌افزاید: با بررسی لباس زنان بختیاری در می‌یابیم که این پوشش انس بسیاری با حجاب زنان داشته است و به زنان منطقه شخصیت و اعتبار می‌بخشیده است.
او افزود: همچنان بسیاری از زنان بختیاری حتی در شهر‌های بزرگ استان از این پوشش استفاده می‌کنند و حجاب و عفاف و نحوه پوشش زنان و مردان با فرهنگ و تمدن مردم ارتباط بسیار نزدیک دارد.

سلیمانی افزود: بسیاری از زنان بختیاری حتی در شهر‌های بزرگ استان از این پوشش استفاده می‌کنند و همچنان مورد توجه جدی مردم قرار دارد اگر نگاهی به تاریخ بکنید حتی در زمان کشف حجاب در زمان پهلوی نیز زنان بختیاری پوشش خود را حفظ کردند و دست از ارزش‌های خود نکشیدند.

«سر هنری لیارد» سیاح انگلیسی در خاطرات خود در خصوص شجاعت، حجاب و حرمت روسری زن بختیاری می‌نویسد:

بختیاری‌ها آن‌قدر برای حجاب زنان ارزش قائلند که اگر در زمان اختلافات بزرگ، یکی از زنان طایفه پا در میانی کند قائله پایان می‌یابد.

این موضوع نشان از آن دارد که «فرهنگ بختیاری» مجموعه‌ای است به هم پیوسته که بیانگر اصالت، بزرگ‌منشی، وطن‌پرستی، وحدانیت، پاکدامنی و حجاب بوده است.

منبع : مهر