برنامه «امواج شبهه» در گفتگو با دکتر علیرضا داودی، کارشناس رسانه و استاد دانشگاه و دکتر جواد یوسفی، کارشناس مدیریت رسانه و استاد دانشگاه، موضوع رسانه‌های معاند و اپوزیسیون سازی از جریان هنر و هنرمندان در مقابله با جمهوری اسلامی را مورد بحث و بررسی قرار داده است. 

اقلیت موفق شده و اکثریت مستأصل شده

دکتر علیرضا داودی، کارشناس رسانه و استاد دانشگاه با بیان اینکه امسال نسبت به سال گذشته در رسانه‌های بیگانه شاهد دگردیسی‌های دیگری تحت مفهوم هنرمندان و اقدامات هنری بودیم، گفت: دگردیسی اول به دلیل بحث وارد شدن رسانه‌های بیگانه از حدود ۳۵ روز قبل تحت عنوان "سالگردها" و دگردیسی دوم، موضوع "ایجاد سوژه‌های جدید" بود. رسانه‌های بیگانه از سال گذشته تا کنون به خلق حدود ۱۳۰ سوژه پرداختند که ۷۰ سوژه غیرقابل بازگشت بود، زمانی که سوژه‌ها غیرقابل بازگشت تلقی می‌شوند، حتما باید سوژه‌های موازی برای انتقال به گام بعدی ایجاد شود، رسانه‌های بیگانه در ابتدا این عمل را به رسانه‌هایی مانند رادیو فردا و اینترنشنال سپردند، اما به دلیل امنیتی سیاسی بودن رادیو فردا و اینترنشال نیز به دلیل سطوح دسترسی آن به کف خیابان و به دلیل اعوجاجی که در این سطوح وجود داشت، نهایتا مجددا کار به دست گزارشگر من و تو سپرده شد که بعد از آن در اواخر خردادماه این پروژه کاملا به دست بی بی سی فارسی سپرده شد.

وی به بررسی عملکرد بی بی سی فارسی پرداخت و گفت: بی بی سی فارسی به مفهومی تحت عنوان "اقلیت موفق شده و اکثریت مستاصل شده" پرداختند. این فرآیند در ابتدا میان سیاسیون، اقتصادیون اجرا شد، ولی با شکست مواجه شد. نهایتا این فرآیند در فضای هنری به اجرا گذاشته شد و توانستند کمی خود را در این فضا تثبیت کنند.

 معادل سازی از روش‌های رسانه‌های بیگانه برای تخریب محرم

داودی با بیان اینکه این فرآیند منجر به بروز چهار اتفاق شد، توضیح داد: هدف رسانه‌های بیگانه این بود که نشان دهند، تعداد هنرمندانی که به واسطه داشتن هنر پس از رویداد‌های سال ۱۴۰۱ طرد شدند از فراوانی بالایی برخوردار است. پارادایم دوم آن است که آن‌ها به دنبال این بودند که ثابت کنند این فراوانی‌ها از حوزه‌های متنوع از جمله، خواننده، بازیگر، نویسنده و... هستند و در مرحله سوم رسیدن به یک "اتحاد براساس اتفاق نظر" پرداختند و در مرحله چهارم بر موضوعی تحت عنوان "گفت‌وگوسازی" پرداختند که در آن" ما صدای مردم" هستیم، دال مرکزی ماجرا قلمداد شد.

وی با بیان اینکه رسانه‌های بیگانه امسال دو روش را به روش‌های قبلی خود اضافه کرده‌اند، توضیح داد: رسانه‌های بیگانه پهنه رویارویی خود را در فضای دیگر و سطحی دیگر تعریف کرده اند. در گذشته مدل حرکتی آن‌ها " A TO Z " بوده، اما اکنون به روش " Z TO Z " تبدیل شده و این بدین معناست که نقطه صفر نقطه پایانی نیز تلقی می‌شود.

داودی درباره این روش گفت: این روش از دستگاه‌های فکرپردازی برای بحث چگونگی به خدمت گرفتن تاکتیک‌ها و تکنیک‌ها در حوزه رسانه استفاده می‌کنند. امسال رسانه‌های بیگانه با ۵ روش به تخریب محرم پرداختند. روش اول این بود که اثبات کنند که مفاهیمی تحت عنوان محرم معادل هم دارد و برای محرم هر مفهومی از جمله دل پاک و یا اطعام می‌توان معادل دانستند و این " معادل‌سازی‌ها آرام آرام در یک طبقه از تفکر که محرم را می‌توان بدین شکل برگزار نشود را در اذهان ایجاد کند. پس از آن به "مسقف سازی" پرداختند. رسانه‌های بیگانه سعی بر آن داشتند تا به محرم چارچوب ببخشند و به محدودیت سازی بپردازند.

وی تصریح کرد: رسانه‌های داخلی باید به مسأله محرم به عنوان یک مسأله جهانی بپردازند و تبلور خاص و عینی آن را در ایران اعلام کنند.

داودی با بیان اینکه یکی دیگر از روش‌های رسانه‌های بیگانه "مشجرسازی محرم" است، تصریح کرد: رسانه‌های بیگانه بیشتر راجع به موضوعات دیگری مانند مسأله نان در مشهد، محیط زیست و یا خودرو پرداخت که هیچ ارتباطی با محرم نداشت. اولین مسأله در این خصوص تمرکز است و وقتی این مهم در مخاطب از بین برود، مفاهیم و مسائل دیگری خود را نشان می‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه ۲ مسأله‌ای که امسال رسانه‌های بیگانه بیشتر بر آن متمرکز شدند، ترکیب فرم عزاداری‌ها براساس رویداد‌های سالگرد بود، عنوان کرد: اساسا رسانه‌های بیگانه از سوژه‌سازی در محرم عاجزند. بنابراین؛ به واسطه برخی برنامه‌های ساخت داخل به نگاهی ذره بینی و پرسپکتیوی برای آتش زدن نقطه‌ای می‌پردازند. در واقع دست رسانه‌های بیگانه خالی است و برخی از برنامه‌های رسانه‌های داخلی سوژه دست آن‌ها می‌دهند.

داودی درباره بحث "اسطوره و ادای احترام به آن" و "فرم‌دهی رسانه‌های بیگانه به مراسم عزاداری و محرم" گفت: ادای احترام به اسطوره وقتی شکل می‌گیرد که با تم مذهبی پیوند می‌خورد. بی بی سی به دو روش به این امر پرداخته است. اول آنکه به تمام افرادی که در اغتشاشات کشته شدند، عنوان شهید جعلی دادند که از آن تم مذهبی استخراج می‌کند، موضوع اینجاست که اگر رسانه‌های بیگانه با مذهب مشکل دارند، چرا آن‌ها را منتسب به مذهب می‌کنند، بدین شکل به سمت اسطوره سکولار می‌روند و بر این موضوع تأکید می‌کند که یک فرد هم می‌تواند در هیأت باشد هم می‌تواند در کف خیابان علیه حکومت مبارزه کند، پس می‌گوید ادامه راه امام حسین (ع) که مبارزه علیه ظلم بود به این معناست و این موضوعات را به این شکل کنار هم قرار می‌دهد.

وی ادامه داد: به زنان کشته شدن در این اغتشاشات از زاویه دیگری نگاه می‌کند و هیأت‌ها را با سرود «از خون جوانان وطن لاله دمیده»، به خانه آن‌ها روانه می‌کند. این موضوعات جزء اکثریت‌ها نیست، ولی «اقلیت وایرال شده تبدیل به اقلیت موفق شده»، می‌شود.

این کارشناس با تاکید بر اینکه مجوز برهنه شدن در محرم برای رسانه‌های بیگانه بسیار مهم بود، گفت: پیوند برهنه شدن در محرم به دین فانتزی یکی از شگرد‌های رسانه‌های بیگانه بود. این شگرد در ۴ کشور عربستان، ترکیه، آذربایجان، عراق و افغانستان قبل از ۲۰۲۰ دیده می‌شود. رسانه‌های بیگانه برهنگی، بی‌حیایی، فحشا را با جنس دین صورتی، تحویل مخاطب دادند.

داودی تصریح کرد: غرب از روش‌های نظامی و اقتصادی قادر به تجزیه ایران نیست. اما رسانه‌های بیگانه از جمله بی بی سی بر این باور است که می‌توان از لحاظ ایدئولوژیکی به هدف خود برسند.

وی عنوان کرد: هدف فرمت رسانه‌های بیگانه در خدشه وارد کردن به محرم رسیدن به نقطه اسارت جوش است. هدف این است که فرد به مرحله‌ای در دمای غیرقابل بازگشت و اسیر شده پیام، عبارات، الفاظ و تصاویر برسد که اولین واکنش فرد در چنین شرایط منهدم شدن و یا خنثی شدن است.

وی افزود: یکی از روش‌های رسانه‌های بیگانه از جمله بی بی سی خلق فرقه‌های تازه متولد شده در محرم است و گزارشگر من و تو در خیابان به دنبال سوژه‌هایی است که هر چند کم و ناچیز است، اما به ۱۰۰ زبان و مدل آن را بازگو می‌کند.

سلبریتی پروری رسانه‌های بیگانه

دکتر جواد یوسفی، کارشناس مدیریت رسانه و استاد دانشگاه در ادامه این گفتگو در رابطه با عملکرد رسانه‌های بیگانه در رابطه با محرم تصریح کرد: خدشه وارد کردن به محرم یک جریان چندین ساله است که رسانه‌های بیگانه با برنامه‌ریزی‌های دقیق شناختی به تخریب آن پرداخته‌اند. تا به زعم خود بتوانند مردم را در وجه این اتفاق نسبت به مراسم مذهبی بی تفاوت یا کمرنگ سازند.

وی افزود: متأسفانه برخی از سلبریتی‌ها در این جریان نقش گرفتند و با هدف کمرنگ‌سازی یا کم معنا کردن مناسبات و اتفاقات دهه اول محرم به فعالیت پرداختند. امسال علاوه بر اینکه مجددا اتفاقات سال ۱۴۰۱ را شاهد بودیم، رسانه‌های بیگانه سعی داشتند تا جریان محرم، مظلومیت و به زعم خود ظلم ستیزی را به جریانات سال ۱۴۰۱ گره بزنند.

یوسفی با اشاره به اینکه در این جریان سلبریتی‌ها نقش پررنگی را بازی کردند، خاطرنشان کرد: در حال حاضر "سلبریتی پروری" گریبان ما را در بخشی از حوزه‌ها گرفته است و باید در این موضوع به آن اشاره کرد و این موضوع را بیشتر مورد توجه قرار داد.

وی همچنین درباره رسانه‌های بیگانه و برنامه‌های آنان در خصوص محرم گفت: رسانه‌های بیگانه قبل از شروع محرم و با استفاده از سلبریتی‌های خارجی، قصد بر تحریم محرم داشتند. اما حضور مردم در محرم باعث ناکام ماندن آن‌ها شد، از سویی دست‌های خالی رسانه‌های بیگانه را با سوژه‌های داخلی به واسطه برنامه‌های ساخت داخل پر کردیم. ناکاربلدی و یا در خوش بینانه‌ترین شکل ممکن، زدن حرف درست در زمان نامناسب سبب این امر شد.

رسانه‌های داخلی در جریان محرم ضعیف عمل کردند

یوسفی افزود: اتفاقات اخیر در دهه محرم برای تحریم محرم جوابگو نبود. نقش سلبریتی‌های شاخص آن‌ها کمرنگ شد. بنابراین؛ بر حوزه سرو صدای نیمه شب و طبل مانور دادند و بعد از آن چسباندن گزاره‌های باور مردم که از ایام محرم به برخی مسائل در ذهن مردم، مانند ظلم ستیزی، مظلومیت، افشاگری جاری می‌شود را به جریانی که خود می‌خواستند تبدیل کردند و تحریم را به مصادره به مطلوب مبدل ساختند. این موضوع از هوشمندی رسانه‌های بیگانه بود و متأسفانه رسانه‌های داخلی در بخش نشان دادن واقعیت‌های عزاداری در کشور کم‌کاری کردند و پوشش مناسبی شکل نگرفت.

یوسفی به عملکرد سلبریتی‌های مذهبی نیز اشاره کرد و گفت: امید است که برخی از کار‌های آنان بر سادگی و عدم اطلاع است، ولی به نظر می‌رسد که امسال حرکات برخی از سلبریتی‌های مذهبی که نقش مداح را داشتند، بسیار قابل توجه بود و اگر تا سال آینده مورد بررسی قرار نگیرد، در سال آینده با واژه‌های جدیدتری روبه رو خواهیم شد. 

وی افزود: رسانه‌های بیگانه در مسیر تحریم و تخریب محرم بر حوزه اقتصادی مانور می‌دادند و هدف آنان ارتباط دادن مواردی بود که ارتباطی به موضوع محرم، عزاداری و اعتقادات نداشت، اما ناتوانی رسانه‌های بیگانه در این امر به سمت ترند کردن عزاداری حکومتی و غیرحکومتی بود که متأسفانه با اشتباه برخی از سلبریتی‌های مذهبی بر آن مانور دادند.

یوسفی بر این باور است که با توجه به نوع روند رسانه‌های غربی، قطعا آن‌ها مدت‌ها بر این موضوعات خواهند پرداخت و بر سوژه‌های اخیری که توسط مداحان، سخنرانان و هیأت‌ها ایجاد شد، مانور خواهند داد.

وی در پایان به اهمیت عملکرد رسانه‌های داخلی تأکید کرد و گفت: به نظر می‌رسد با کمک برخی از اشتباهات عمدی و جاهلانه رسانه‌های داخلی، رویکرد رسانه‌های بیگانه در اربعین، شاهد پوشش رسانه قوی از این اتقاقات خواهیم بود. بنابراین؛ رسانه‌های داخلی در این حوزه می‌بایست عملکرد خود را قوی کنند و سبب تولید سوژه و خوراک برای رسانه‌های بیگانه نباشند.

منبع: فارس