سیاوش آریا کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی و تاریخ ایران گفت: شهر باستانی دارابگِرد که از آن با نام یکی از سه شهر بزرگ باستانی سرزمین پارس نام می‌برند، در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی به سر می‌برد، اما مسولان به دنبال ثبت جهانی و افزودن آن به پرونده «منظر باستان‌شناسی ساسانی پارس» هستند. باوجود چالش‌های پرشمار و حل نشدنی این محوطه باستانی، بهتر است آن را از ثبت ملی نیز، خارج کرده و خیال خود را راحت کنیم!

او افزود: این شهر ارزشمند تاریخی که هویت و شناسنامۀ بالَنده و غرورآمیز مردم شهر داراب است، اِمروزه به جایگاهی برای تاخت و تاز چپاوُل‌گران میراث فرهنگی تبدیل شده و با دستبُرد‌های بی‌شمار خود به یکی از اَرزشمندترین یادگار‌های ملی کشور آسیب‌های برگشت ناپذیری را وارد آورده و آن را زیر و رو کرده اَند که دیدن چُنین صحنه‌هایی دل هر دوست دار تاریخ و فرهنگ ایرانی را به درد آورده و اَشک از چشمان آدمی سرازیر خواهد شد.

آریا ادامه داد:کَند و کاو‌های غیرمجاز بی شمار قاچاقچیان اَموال تاریخی و فرهنگی در عَرصۀ شهر باستانی دارابگِرد که به تازگی و چند روز گذشته انجام گرفته است، بیانگر نبود نظارت و حفاظت از سوی مسئولان ادارۀ میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و دیگر نهاد‌های مسول شهر داراب است؛ مسئولانی که تنها سرگرم کاغذبازی‌های اِداری و حفظ میز و صندلی خود بوده و هیچ اَهمیتی به یادگار‌های بی‌همتا و تکرارناپذیر تاریخی نداده و از کنار دشواری‌های آن‌ها به سادگی می‌گذرند.

کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی و تاریخ ایران گفت: اگر مسئولان زورشان بچَربد از بُن و ریشه دست‌اَندازی‌ها (تعرضات) به یادمان‌های تاریخی را رَد کرده و یا مربوط به گذشته‌ها می‌دانند و در فَرجام توپ را در زمین دیگر نهاد‌ها و اُرگان‌ها می‌اَندازند و از مسئولیت خویش شانه خالی می‌کنند؛ و این است سرنوشت غم اَنگیز یادگار‌های ملی و نشانه‌های هویتی مردمی با فرهنگ که در حال رنگ باختن و حذف از چهرۀ تاریخ و صفحۀ روزگار است. سرنوشت اَندوه باری که پیوسته تکرار می‌شود و همگی بی تفاوت از کنارش در می‌گذریم. در پایان نیز این هویت و شناسنامۀ اِفتخارآمیز مردم منطقه و یادگار‌های نیاکان پاک سرشت مان است که از دل تاریخ پاک خواهد شد.

آریا خاطرنشان کرد: در شش ماه گذشته، برای سومین بار است که غارتگران میراث فرهنگی با خیال آسوده به عرصه شهر باستانی دارابگرد دستبرد زده و با کند و کاو‌های غیرمجاز خود به لایه‌های باستان شناختی محوطه آسیب‌های برگشت ناپذیری را وارد آورده اند.

او در ادامه افزود: موضوع را به مسئولان میراث فرهنگی استان، یگانه حفاظت میراث فرهنگی و مدیر میراث فرهنگی شهرستان داراب اطلاع دادیم و خواستار رسیدگی و توجه بیشتر به این محوطه بسیار ارزشمند شدیم.

کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی و تاریخ ایران تصریح کرد: با اینکه مسئول میراث فرهنگی شهر داراب یک ماه پیش از نصب دوربین‌های مداربسته و پدیداری کانکس در محوطه و وجود یک سرباز یا نگهبان برای حفاظت و حراست شهر تاریخی دارابگرد خبر داده بود، ولی همچنان این محوطه ارزشمند به حال خود رها شده و هر روز با چالشی روبه‌روست که ضرورت دارد نیرو‌های امنیتی و حراست میراث فرهنگی زودتر به موضوع ورود کرده و ابعاد آن را بررسی کنند.

داراب‌گِرد با نام سومین شهر بزرگ پارس یاد شده است که یکی از بزرگ‌ترین زرآبخانه‌های (ضراب خانه = جایگاه ضرب سکه) پارس در آن پدیدار شده است و همین بر ارزش و ویژگی این کهن شهر می‌اَفزاید.

باستان شناسان دیرینگی شهر دارابگِرد را وابسته (مربوط) به اواخر دورۀ اَشکانی و آغاز دورۀ ساسانی بر پایۀ سفال‌های موجود می‌دانند. همچنین اَردشیر بابکان بُنیادگذار دودمان ساسانی پیش از آن که به پادشاهی برسد، دارابگِرد را به قلمرو خود در آورده و جایگاه فرماندهی خود را از همین شهر گسترش می‌دهد. در این شهر بقایای کَندگ (خندق) از زمان ساسانیان برجای مانده و دارابگرد در روزگار ساسانیان رونق بسیار فراوانی داشته است.

شهر باستانی دارابگِرد در ۷ کیلومتری شهر داراب و ۲۴۰ کیلومتری جنوب خاوری (شرقی) شهرستان شیراز جای گرفته و با شمارۀ ۱۴ در تاریخ ۲۴ شهریورماه ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسیده است.