چند روزی بیش‌تر به عید سعید غدیر خم نمانده است و همه در تکاپوی هر چه بهتر برگزار کردن این عید پر برکت هستند. در این میان کودکان نیز به میدان آمده‌اند و می‌خواهند برای یک روز شاد و به یادماندنی به عشق امام علی (ع) سنگ تمام بگذارند. حال این روزها دغدغه والدین بیان فلسفه عید غدیر به زبان کودکانه برای فرزندشان است، چون این وظیفه را رسول خاتم (ص) بر عهده والدین گذاشته و فرمودند: «فَلْیبَلِّغِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَ الْوَالِدُ الْوَلَدَ إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ»؛ پس حاضران به غائبان برسانند و پدران به فرزندان تا روز قیامت.

بهترین روش برای دلپذیر کردن عید غدیر برای کودکان

خب! چه راهکارهایی در این زمینه وجود دارد تا شیرینی برپایی جشن عید غدیر همیشه برای فرزندانمان بماند. بهترین روشی که در ابتدا به ذهنمان متبادر می‌شود، این کلمه است: «بازی»؛ زیرا بهترین روشی است که می‌تواند به رشد همه‌جانبه کودک یاری رساند. بازی، بزرگ‌ترین سرگرمی کودکان است. بازی کردن کودکان از سه ‌سالگی پر‌رنگ‌تر می‌شود و می‌توان گفت بازی برای کودکان سه تا هفت‌ ساله به منزله شغل آن‌ها است. بنابراین بیشتر وقت کودک در این دوره به بازی می‌‌گذرد و به همین خاطر؛ در روایات توصیه شده مانع بازی کودکان نشوید. امام صادق (ع) می‌فرماید: در هفت سال اول، کودک را رها کنید تا بازی کند!

حجت‌الاسلام «هادی عجمی» از کارشناسان فقه تربیتی با اشاره به استفاده از ابزار «بازی» در انتقال مفاهیم دینی به خصوص فلسفه غدیر بیان می‌کند: در اسلام و آموزه‏‌های تربیتی پیامبر اعظم (ص) به اهمیت بازی‏ و نقش آن در رشد کودک توجه بسیار شده است. معصومان در عین حال که خود چنین بودند و خویش را تا حد مرکب کودکان تنزل می‌دادند و گاه صدای حیوان نیز برای شادی کودکان در می‌آورده‌اند، به ما نیز سفارش کرده‌اند با کودکان این‌گونه باشیم.

بیشتر بخوانید

• ۳ نکته مهم در تربیت دینی کودکان

بازی‌‌های پدربزرگ با نوه‌ها

جابر بن عبدالله انصاری در روایتی اشاره دارد که بر رسول خدا (ص) وارد شدم، در حالی که حسن (ع) و حسین (ع) را بر پشت خود سوار کرده بود و چهار دست و پا راه می‌رفت و می‌‌فرمود: «چه شتر خوبی دارید و چه سواران خوبی هستید»!

پیامبر (ص) هم تأکید داشتند: «هرکس را کودکی در کنار است، باید با او چون کودکان هم‏بازی شود»

در واقع چون که با کودک سر و کارت فتاد/ پس زبان کودکی باید گشاد

‌بنابراین والدین از راه شرکت در بازی کودکان می‌‏توانند به تربیت‏ آن‌ها اقدام کنند و بسیاری از قوانین، ارزش‌‌‏ها و هنجارهای‏ اجتماعی را به  فرزندانشان بیاموزند. در سیره امام صادق (ع) آمده است که در بازی کودکان شرکت می‌کرد و هر گاه با بی‌صداقتی برخی آن‌ها روبه‌رو می‌شد، بازی را ترک می‌کرد و با خواهش بقیه به بازی بر می‌گشت؛ یعنی امام در واقع از این طریق، پایبندی و عمل به قوانین و مقررات یا راستی و صداقت را به آن‌‌ها می‌آموخت.

وقتی با کودکت بازی می‌کنی برایش شعر بخوان

همچنین امام صادق (ع) در کودکی با کودکان می‌نشست و استاد می‌شد و آن‌‌ها شاگرد او می‌‌شدند. امام نام میوه‌ای را می‌پرسید که به طور مثال بر درخت یا زمین می‌روید، رنگ آن قرمز و طعم آن شیرین یا ترش است و در فلان فصل به ثمر می‌رسد. هر کس نام آن میوه را می‌گفت، او استاد می‌شد و امام جزء شاگردان قرار می‌گرفت. گاهی امام به علت صداقت نداشتن هم‌بازی‌های خود، بازی را ترک می‌کرد و با خواهش بقیه دوستان به بازی بر می‌گشت. در بازی دیگری، امام استاد می‌‌شد و واژه‌ای را می‌‌گفت مثل «الشراعیه» و شاگردان باید تکرار می‌کردند و سپس امام واژه دیگر می‌گفت که هم‌وزن آن کلمه بود، ولی شاگردان دوباره باید همان واژه نخست را تکرار می‌‌کردند. هر کس اشتباه می‌کرد، از بازی خارج می‌شد. در این شیوه، امام صادق (ع) زبان، دقت و تمرکز کودکان را تقویت می‌کرد.

در روایتی نیز نقل شده است که حضرت فاطمه (س) در بازی با امام حسن (ع) این اشعار را می‌خواند: «حسن جان! شبیه پدرت باش، قید و بند را از حق بردار و خدای صاحب نعمت را بندگی کن و با کینه‌توز دوستی مکن».

از «بازی» در عید غدیر غافل نشوید

این ۲ روش بازی را در عید غدیر به کار ببرید

حجت‌الاسلام عجمی با تأکید بر اینکه از ۲ روش می‌توان در غدیر از بازی استفاده کرد، می‌گوید: در روش نخست که «بازی مفهومی» است. برای نمونه می‌توان در برخی بازی‌ها مستقیم مفهوم غدیر را به کودکان انتقال داد. مانند بازی سبد خوبی‌ها و بدی‌ها. توپ‌هایی را که مفاهیمی از غدیر بر روی آن نوشته شده است را کودک باید در سبد زیبایی که سید ولایت یا خوبی‌ها است بیاندازد. از طرفی توپ‌هایی که کلماتی اشتباه و در مقابل غدیر بر روی آن نوشته شده است را باید در سبد بدها بیاندازد. کلماتی مانند طاغوت، شیطان، فراموش کردن ولایت و ... . یا بازی دیگر «بازی گنج» است. جعبه‌ای زیبا که در آن درباره غدیر نکاتی نوشته شده است را در جایی جانمایی کنید و کودک بر اساس نقشه آن را پیدا کند. البته بالای در آن جعبه خوراکی یا چیزهای دوست داشتنی هم باشد که کودک از آن خاطره خوبی داشته باشد. بعد پیدا کردن جعبه مربی مطالب را توضیح دهد.

او می‌افزاید:‌ «بازی نشاط بخش» نوع دوم به کارگیری از بازی است که نخست یک بازی با کودک انجام شود و بعد با ارتباط عاطفی، از ولایت و غدیر برای او گفته شود. جدا از بازی از نمایش هم می‌توان بهره برد، زیرا مشارکت دادن کودکان در نمایش بسیار برایشان جذاب است. خوب است داستانی درباره غدیر یا گوشه‌ای از خطبه غدیر انتخاب شود و کودکان آن نقش را بازی کنند. با پدر و مادر و مربی نمایش برای کودکان اجرا کنند.

رسول خدا (ص) در موارد متعددی مانند آموزش نماز و حج از این روش استفاده می‌کردند و به مردم می‌فرمودند: «نماز بگزارید، آن‌گونه که می‌بینید من نماز می‌گزارم». البته تحقیقات نشان می‌دهد از میان حواس پنجگانه، حس بینایی ۷۵ درصد یادگیری را بر عهده دارد و تقریباً ۲۵ درصد یادگیری به بقیه حواس مربوط می‌شود.

«شعر» بهترین همیار والدین برای انتقال مفاهیم غدیر

این کارشناس فقه تربیتی درباره چهارمین روشی که غدیر را برای کودکان دلپذیرتر می‌کند، ابراز می‌دارد: یادگیری از راه شعر و سرود (موزون‌گویی) راهکار بعدی است. این شیوه در سیره اهل بیت (ع) هم مشاهده شده است. معصومین (ع) اغلب می‌کوشیدند از جمله‌های مشابه استفاده کنند تا به خاطرسپاری آن آسان‌تر باشد. گاه برای آموزش مؤثر کودکان درباره خدا، نمی‌توانید کلمات لازم را بیابید. هنگامی که واژگان توانایی معرفی خدا را ندارند، از شعر و سرود بهره بگیرید. با این وجود شعرهای زیبایی درباره غدیر وجود دارد که می‌توان از آنها به صورت تک‌خوانی یا جمع‌‌خوانی کودکان استفاده کرد.

در این اثنا «روش پرسشی» پنجمین راهکار پیش‌روی والدین در امر غدیر است، زیرا پرسش، در جستجوی پاسخ‌هایی است که گرایش‌ها و خواسته‌های قلبی را می‌سازند. زمانی فرا می‌رسد که باید کودکان را تشویق کنیم تا ایمان و درک و دریافت شخص خود را بروز دهند. در این شرایط چنین پرسش‌هایی را در نظر می‌گیریم: آیا از اینکه داستان غدیر را شنیدی؟ دوست داری برای امام زمانت (عج) چه کاری انجام دهی؟ آیا دوست داری در مراسم غدیر شرکت کنی؟ این در حالی است که امروز فلسفه برای کودکان از قابلیت‌های مورد استفاده برای انتقال مفاهیم دینی به کودکان است.

آی قصه، قصه، قصه

حجت‌الاسلام عجمی بیان می‌کند: از روش‌‌های مهم دینی برای انتقال مفاهیم، «قصه‌گویی» است. خرید کتاب‌‌هایی که قصه‌وار داستان غدیر را گفته‌اند یا گفتن داستان از سوی پدر و مادر می‌تواند راهگشا باشد. همچنین داستان ناتمام. به این معنای که داستان را تا جایی پیش می‌برید و کودک باید ادامه داستان را بگوید. بعد شما درستش را می‌گویید. همچنین «انیمیشن» و پویانمایی از روش‌های بسیار مهم انتقال مفاهیم به کودکان است که متأسفانه در مورد غدیر اثری شایسته تا کنون تولید نشده است. این نشان می‌دهد که در اولویت‌دهی برنامه‌سازی دچار مشکل هستیم. 

و باز هم «بازی» در عید غدیر

بنابراین، «بازی» بهترین راه ارتباطی والدین با فرزندشان است تا دلبندشان ضمن بازی از مشغولیت‌های ذهنی‌‌اش تخلیه شده و از سوی دیگر والدین از طریق «بازی» بتوانند بهتر و سریع‌تر مفاهیم تربیتی را منتقل کنند. حال در این چند روز منتهی به عید غدیر به عشق امام علی (ع) یک ساعتی در روز را به بازی با کودکتان اختصاص دهید و برایشان خاطره‌سازی کنید.

منبع: فارس