در دهه ۱۳۳۰ مجموع رویشگاههای جنگلی ایران در هیرکانی ۳.۵ میلیون هکتار اعلام شده بود و آن زمان در مجموع ۱۸ میلیون هکتار جنگل داشتیم اما این مقدار در حال حاضر به ۱.۶ دهم میلیون هکتار کاهش یافته یعنی بیش از نیمی از این جنگل ها را از دست دادیم و در مجموع اکنون فقط ۱۲ میلیون هکتار جنگل داریم.
بر اساس آمار سازمان جنگلها مراتع و آبخیزداری در ۱۵ سال گذشته روزانه حدود ۶۰۰ هکتار از جنگلها و مراتع کشور از دست رفت که از این میزان حدود ۲۷۷ هکتار فقط جنگل بود.
علاوه بر آن بر اساس اعلام انجمن علمی جنگلبانی کشور، نیمی از جنگلهای هیرکانی کشور، جنگلهای مخروبه هستند و به شدت در آستانه فروپاشی قرار دارند.
بر اساس اعلام انجمن علمی جنگلبانی کشور، نیمی از جنگل های هیرکانی موجود هم جنگل های مخروبه اند و به شدت در آستانه فروپاشی قرار دارند، در زاگرس هم ۳۰ درصد جنگل ها در معرض خشکی کامل قرار گرفتند و ۱۵ میلیون بلوط را در مدت دو دهه اخیر از دست دادیم، در حالی جنگل های خود را از دست می دهیم که متوسط سرانه جهانی جنگل ۱۷ صدم هکتار است در حالی که این سرانه در ایران هشت دهم درصد است؛ یعنی سهم ایرانیها از جنگل یک چهارم استاندارد سرانه جهانی است.
همجواری روستاهای متعدد با جنگل، محصور نبودن همه محدودههای جنگلی، قیمت بالای چوب جنگل و وجود مشتری همیشگی برای آن در کنار آمار زیاد بیکاری، از جمله دلایل قاچاق چوب در گلستان است که موجب شده برخی افراد با تهیه ابزار قطع درخت مانند اره موتوری و استفاده از خودروهای شخصی اقدام به قاچاق آن کنند.
اگر چه در گذشته، انعکاس صدای اره موتوری در جنگلها از جمله روشهای شناسایی فعالیت مجرمین جنگلی به شمار میرفت اما پیشرفت تکنولوژی و ورود اره موتوریهای بدون صدا یا با صدای کم، کار ماموران برای پیدا کردن ردی از قاچاقچیان را دشوارتر از همیشه کرده است.
کمبود قرقبان ، مشکلی بر روی دیگر مشکلات محافظت از عرصههای جنگلی است که همه این عوامل باعث شده، قاچاق از جنگلهای گلستان، رویهای ثابت و همیشگی باشد.
برای قاچاقچیان هم تفاوتی ندارد که دستگیر بشوند یا نه چون جریمه اعمال شده برای این جرم آنقدر کم است که انگیزه تکرار آن را در سودجویان تازه نگه میدارد.
رییس اداره حقوقی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان گفت: دادگاه براساس ماده ۴۲، جریمه قاچاق هر متر چوب جنگلی را بین ۱۰ تا ۳۰ میلیون ریال تعیین میکند در حالی که قیمت هر متر درختان جنگلی شامل گونههای راش، پلت، شیردار، توسکا، نمدار، ون، بلوط، آلوکک و ملج در بازار حداقل بین ۶۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال معادل چهار برابر جریمه قاچاق است.
محمود حکیمی نیا افزود: سود قاچاق چوب در برابر جریمههای ناچیزی که در صورت کشف محمولههای قاچاق انتظارشان را میکشد، بسیار کلان است و همین باعث شده هر روز صدای تیشه بر ریشه جنگلها بلندتر شود.
در آخرین نمونه از دستگیری قاچاقچیان چوب، ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی بندرگز، متخلفین قاچاق چوب را حین حمل چوب با استفاده از ۲ دستگاه خودروی سواری پیکان دستگیر شدند.
به گفته رضا جعفری فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی بندرگز، افراد متخلف در حین حمل چوب گردبینه به همراه یک عدد اره موتوری و یک تبر شناسایی و دستگیر شدند.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان یکی از مهمترین دلایل قاچاق چوب در گلستان را وضعیت اقتصادی مردم بومی و دسترسی راحت افراد ساکن در حاشیه عرصههای جنگلی به درختان دانست و گفت: چوب قاچاق دیگر با کامیون و وانت حمل نمیشود و افراد بومی با پر کردن صندوق عقب خودرو و یا خورجین موتورسیکلت، اقدام به جمع آوری و فروش چوبهای جنگلی به عنوان راحتترین راه برای رسیدن به پول نقد میکنند.
سرهنگ عیسی گلبینی افزود: مردم برای گردش و تفریح با استفاده از خودروهای خود وارد عرصههای جنگلی میشوند و امکان بازدید از تمام این خودرو در هنگام خروج وجود ندارد و این بهانه خوبی برای افراد فرصت طلب است که با استفاده از ارههای کوچک درختان را قطع و به قطعات ۵۰ تا ۱۰۰ سانتیمتری برش زده و داخل خودروها جاساز میکنند.
وی گفت: بیش از نیمی از مراکز دپو چوب به صورت غیرقانونی در گلستان فعالیت دارند و چوبهای عرصه شده توسط قاچاقچیان خُرد را به اسم چوب درختان باغی با قیمت هر کیلو حدود ۲۵ هزار ریال خریداری و در مسیر حمل به کارگاهها و کارخانجات مرتبط قرار میدهند.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان افزود: چند سالی است که طرح تنفس جنگل در حال اجراست و این مساله باعث افزایش تعداد درختان شکسته و افت زده در جنگلها شده و مشاهده این وضعیت باعث وسوسه خیلی از افراد برای جمعآوری آنها برای مصرف شخصی و یا فروش میشود.
سرهنگ گلبینی بیان کرد: علاوه بر این در زمانی که طرح بهرهبرداری از جنگلها فعال بود تعداد زیادی از مراکز دپو و حمل چوب و کارگاههای چوببری راه اندازی شد که با اجرای طرح تنفس جنگل فکری برای آینده آنها صورت نگرفت در نتیجه تقاضا برای خرید چوب در بازار زیاد اما عرضه کم است.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان گفت: امسال تعداد پرونده کشفیات چوب قاچاق نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲ درصد افزایش و از لحاظ میزان حجم چوب قاچاق ۱۸ درصد کاهش داشته است.
گلبینی مفرد ادامه داد: از ۱۶۵ فقره پرونده کشفیات در این مدت ۲۷ متر مکعب مربوط به چوب قاچاق و هزار و ۴۴۳ کیلوگرم زغال میشود که میزان کشفیات مدت مشابه سال گذشته ۱۶۱ فقره پرونده و حجم چوب قاچاق ۳۳ متر مکعب بود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان هم گفت: ۵۳ نفر از متخلفان بخشهای مختلف عرصههای منابع طبیعی از ابتدای امسال تاکنون دستگیر شدند و پرونده آنان در دستگاه قضایی استان در حال پیگیری است.
حمید سلامتی از تشکیل ۱۷۸ فقره پرونده تخلف در عرصه منابع طبیعی گلستان در سه ماه گذشته خبر داد و اظهار کرد: ۱۰۹ فقره از این پروندهها مربوط به تخریب اراضی جنگلی، پنج فقره تخریب اراضی ساحلی و ۶۴ فقره مربوط به اراضی مرتعی استان است.
وی افزود: ۱۴۴ هکتار از اراضی ملی گلستان در حوزههای جنگلی، مرتعی و ساحلی در این مدت رفع تصرف شده و یا منتظر صدور احکام قضایی است.
اراضی زیر پوشش اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان افزون بر یک میلیون و ۳۹۷ هزار هکتار است که ۴۵۲ هزار هکتار آن جنگل و ۸۶۲ هزار هکتار آن مرتع است.
به گفته کارشناسان مرتبط، قاچاق چوب جنگلی در گلستان معضل اساسی به شمار میرود که تامین امکانات و اعتبار موردنیاز دستگاههای مرتبط در حفاظت از عرصه های جنگلی و اصلاح یا وضع قوانین جدید بازدارنده میتواند مانع دستاندازی بیشتر به این عرصهها شود.
منبع: ایرنا