این روز‌ها شهر‌های مختلف فرانسه عرصه تظاهرات‌های ضد دولتی و همچنین اعتراض علیه خشونت پلیس است. ماجرا از آن جایی شروع شد که یک نوجوان ۱۷ ساله‌ی عرب تبار به دست پلیس کشته شد و در تصاویر دوربین مداربسته نیز خشونت پلیس مشهود بود. اعتراضات به سرعت گسترش یافت و تاکنون حدود هزار نفر بازداشت و شمار زیادی زخمی شده اند.

هرچند فرانسه از سال ۲۰۱۷ پس از آغاز جنبش اعتراض جلیقه زرد‌ها در اعتراض به اصلاحات اقتصادی مدنظر رئیس جمهور مکرون تقریبا به صورت مستمر شاهد برگزاری تظاهرات‌های ضد دولتی و درگیری‌های شدید است، اما این دور از اعتراضات بیش از همه یادآور سال ۲۰۰۵ است.

در آن سال دو نوجوان فرانسوی عرب تبار هنگام فرار از دست پلیس در ایستگاه برق مخفی و دچار برق گرفتگی شدند. پس از مرگ آن ها، موجی از اعتراضات در این کشور به راه افتاد. آن ۳ هفته اعتراض گسترده سبب بازداشت حدود ۲ هزار نفر و میلیون‌ها یورو خسارت به اموال عمومی شد. شدت و گستره اعتراضات به حدی بود که حالا کارشناسان و مقامات ابراز نگرانی می‌کنند که مبادا حوادث ۲۰۰۵ تکرار شود.

فرانسه یکی از اصلی‌ترین مقاصد برای مهاجرت شهروندان آفریقایی است. حدود نیمی از مهاجران ساکن در این کشور آفریقایی تبار به ویژه از کشور‌های عربی، چون تونس، الجزایر و مغرب هستند.

در سال‌های اخیر با افزایش موج مهاجرت از غرب آسیا و شمال آفریقا به سمت اروپا، اقدامات تروریستی داعش و البته حادثه ۱۱ سپتامبر، مهاجرستیزی در غرب افزایش یافته است و این موضوع بر زندگی مهاجران تاثیر منفی گذاشته است. سالانه آمار افرادی که حملات نژادپرستانه گزارش می‌کنند، بیشتر می‌شود. در نتیجه بعد از بروز چنین حوادثی بحث‌های نژادپرستی و شکاف هویتی بالا می‌گیرد.

هربار که اعتراضات در فرانسه شدت می‌یابد، آنچه در لایه اول بیش از نمود دارد اعتراض به وضع اقتصادی است، اما در کنار آن نباید از شکاف هویتی نیز غافل شد.

شمار قابل توجهی از معترضان اصالتا مهاجر هستند و سال‌ها تبعیض سبب شده رفاه اجتماعی و اقتصادی آن‌ها به نسبت کمتر باشد و محروم‌تر باشند. همین امر سبب می‌شود وقوع چنین حوادثی که در آن فرد قربانی از اقلیت‌های نژادی است، به سرعت دامنه اعتراضات را گسترش دهد.

موضوع «مهاجرت» در فرانسه به حدی جدی است که از سال‌ها قبل به یکی از دغدغه‌های جدی نامزد‌های انتخاباتی و رای دهندگان در این کشور بدل شده است. سارکوزی، رئیس جمهور سابق فرانسه در مبارزات انتخاباتی خود آشکارا مهاجران غیرقانونی را تنفرانگیز خواند و دلیل بیکاری و مشکلات اقتصادی در این کشور را شمار زیاد مهاجران دانست.

پس از کشته شدن نائل، نوجوان ۱۷ ساله فرانسوی به دست پلیس، رسانه‌های فرانسوی نوشتند: "شاهد اتفاق «جورج فلوید» در فرانسه هستیم". این موضوع نشان می‌دهد نژادپرستی بنیادین در فرانسه به مرز غیرقابل تحملی رسیده است.

به گزارش موسسه مدافعان حقوق بشر، یک مرد جوان سیاهپوست یا اهل شمال آفریقا در فرانسه، ۲۰ مرتبه بیشتر از دیگران در معرض ظن پلیس است. برابر گزارش دولت فرانسه در سال ۲۰۲۱، احتمال دعوت به مصاحبه افرادی که نام عربی دارند، ۳۲ درصد کمتر از سایرین است.

با وجود آنکه فرانسه تلاش می‌کند چهره‌ای حامی حقوق بشر از خود به نمایش بگذارد، نشانه‌های نژادپرستی بنیادین در این کشور که حالا بیش از پیش عیان شده، خلاف آن را نشان می‌دهد. البته فرانسه در این میان تنها نیست و آمریکا و بریتانیا نیز در سال‌های اخیر به صورت جدی با مشکل شکاف هویتی و انواع نژادپرستی مواجه هستند.

این در حالی است که به نظر نمی‌رسد دولت‌ها دست کم در کوتاه مدت راه حلی برای این بحران داشته باشند.

منبع: تسنيم