پنجمین و آخرین نمایش بزرگ شاهنامه و نمایشگاه صنایع دستی ایرانی اسلامی در نیمه اول سال ۲۰۲۳ میلادی، پنجشنبه ۸ ژوئن در در تالار مرکزی هنر‌های نمایشی شهر تاریخی و پایتخت باستانی بلغارستان؛ ولیکوترنوا برگزار شد.

شهر تاریخی ولیکو ترنوا با سابقه تمدنی سکونت سه هزار ساله انسان در آن، تاریخی‌ترین و باستانی‌ترین شهر بلغارستان و یکی از پایتخت‌های کهن سابق شرق اروپا محسوب می‌شود. این شهر که تا اواسط قرن ۱۹ میلادی پایتخت امپراطوری بلغار بوده، آسن بزرگ مؤسس امپراطوری دوم بلغارستان در قرن دوازدهم میلادی از این شهر آغاز دوره جدید امپراطوری را برای بلغار‌ها اعلام کرد بنابراین برای مردم این کشور این شهر و این منطقه به لحاظ هویتی جایگاه و منزلت خاص خود را دارد. شهر ولیکو ترنوا در ابعاد کوچک‌تر اهمیتی همچون شهر‌های تاریخی اصفهان و شیراز برای ایران را دارد. این شهر به لحاظ آثار تاریخی و گردشگری یک شهر غنی با گردشگران عمدتاً اروپایی است و دانشگاه این شهر بعد از دانشگاه صوفیه بزرگترین دانشگاه بلغارستان محسوب می‌شود.

در ابتدای این نمایش مسعود احمدی رایزن فرهنگی کشورمان در سخنانی با خوشامدگویی به حاضران و هنرمندان حاضر در مراسم از فرهنگ ایرانی اسلامی به عنوان میراث تمدن بشری یاد کرد و خاطر نشان کرد تمدن ایرانی اسلامی تمدن دوستی و مهربانی و همگرایی ملت هاست. رایزن فرهنگی کشورمان در ابتدای سخن خود همچنین به زبان بلغاری از شخصیت‌های بزرگ و تاریخی ولیکو ترنوا همچون آسن و پیتر بنیان گذاران امپراطوری دوم بلغار و نیز تئودورا ملکه بزرگ بلغار و همچنین از نویسندگان مشهور بلغار مانند استانف و الکساندروف در قرن ۱۹ به عنوان چهره‌های شاخص بلغار یاد کرد که با استقبال و تشویق جدی و مستمر حضار مواجه شد.

احمدی در ادامه سخنان خود همچنین با اشاره به برگزاری نمایشگاه صنایع دستی ایرانی و اسلامی در فرصت زمان یک روزه، از حاضران دعوت کرد با بازدید از این جلوه‌های هنر بشری، با بخش‌هایی از آثار هنرمندان ایرانی آشنا شوند.

واسیل والچف رئیس مرکز هنر‌های نمایشی ولیکو ترنوا نیز پیش از سخنان دکتر احمدی، با تقدیر از انتخاب این شهر برای نمایش شاهنامه و ایران و نمایشگاه صنایع دستی ایرانی اسلامی، این رخداد را فرصتی تاریخی برای مردم این منطقه دانست تا بیشتر با تاریخ غنی ایران آشنا شوند. آقای والچف با تاکید بر اهمیت برگزاری این برنامه‌های فرهنگی از سوی رایزنی فرهنگی ایران در بلغارستان، خواستار استمرار حضور فرهنگی هنری ایران در این شهر و برای مردم شد.

همچنین در پایان این بخش النا پانایاتوا تهیه کننده و کارگردان نمایش شاهنامه و ایران، در سخنانی داستان زال را یک روایت اصیل و عفیفانه شرقی از کتاب مشهور و جهانی شاهنامه دانست که معرفی آن می‌تواند به شناخت بیشتر و بهتر ادبیات ماندگار جهان کمک کند.

بلغارستان میزبان تاریخ و فرهنگ ایران شد

وی با تقدیر از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بلغارستان تاکید کرد این حرکت برای اولین بار در این حوزه انجام می‌شود و استقبال مردم از کاروان ایران و فرهنگ ایرانی نشانگر ریشه‌های عمیق تمدنی مشترک دو ملت است. در این نمایش نیز که همچون سایر شهر‌ها با استقبال بسیار چشمگیر مردم و هنرمندان برگزار شد زندگی شخصیت‌های باستانی و اسطوره‌ای شاهنامه همچون سام، زال، رودابه، منوچهر، محراب شاه در ضمن روایتگری فردوسی در کناره نمایش به تصویر کشیده شد و به داستان زال و چگونگی پیوند مردم شرق ایران با محوریت رودابه و زال پرداخته شد.

محوریت این نمایش بر یک خواست پاک عاشقانه میان دو جوان شاهزاده از نقاط اقوام مختلف ایرانی است. روایتگر این قصه و نمایش خود شخصیت فردوسی است که در گوشه‌ای از صحنه به آرامی نشسته و نظاره گر داستان و نیز قصه گوی اصلی محسوب می‌شود.

خط مهم روایت این داستان ضمن بیان تاریخ ایران و فرهنگ ایران زمین، عفاف و حجاب و اهمیت سنت‌های ازدواج مثل خواستگاری و پیش قدم شدن بزرگان خانواده هاست. این داستان در این روایت ایرانی نشان می‌دهد که ازدواج نه یک امر فردی و پیوند دو جانبه بلکه یک پیوند میان خانواده هاست و این خانواده‌ها هستند که نقش آفرین مهم ازدواج‌ها محسوب می‌شوند و در خانواده‌ها پدر و مادر نقش آفرین اول هستند.

این نمایش با ازدواج زال و رودابه و آغاز عصر رستم دستان به پایان می‌رسد.

پس از برگزاری مراسم‌های بزرگ در شهر‌های صوفیه، کرجالی، اسمولیان، روسه، شهر ولیکو ترنوا به عنوان پنجمین و آخرین شهر در نیمه اول سال ۲۰۲۳ میلادی میزبان کاروان فرهنگی تمدنی شاهنامه و ایران و نمایشگاه صنایع دستی ایرانی اسلامی بود و با برگزاری این پنجمین برنامه بزرگ و البته با طی کردن مسیر بیش از دو هزار کیلومتری میان این شهرها، کاروان فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی تا حرکت دوباره در نیمه دوم سال جاری توقفی دو ماهه خواهد داشت.