صرفا یک نامگذاری ساده تقویمی شاید گره‌گشای مشکلاتی که در بخش‌های مختلف جامعه و جهان وجود دارد، نباشد، اما این طور نیست که اختصاص یک روز خاص در تقویم رویداد‌های جهانی هیچ کاری از دستش بر نیاید و صرفا یک فعالیت تبلیغاتی دیده شود.

جهان امروز، قربانیان بسیاری به خاطر مصرف دخانیات داشته و به همین خاطر، سازمان‌ها و نهاد‌های بین‌المللی در تلاش برای کاهش بیماری‌های ریوی، روزی را در تقویم به نام روز بدون دخانیات ثبت کرده‌اند.

۳۱ ماه مه برابر با ۱۰ خرداد روز جهانی بدون دخانیات است، روزی برای تلنگر به جامعه تا برای فرار از مشکلات، سلامتی شان را دود نکنند.

داشتن یک روز بدون دخانیات حتی اگر به صورت تشریفاتی هم باشد، باز در سلامت عمومی جامعه نقش مهمی خواهد داشت، اما این روز نباید فقط در تقویم و به شکلی نمادین به چند تراکت و پوستر در خیابان مورد توجه باشد.

تلاش در جهت افزوده نشدن یک نفر دیگر به جمع سیگاری‌های دنیا، کاری است که ما در چنین روزی می‌توانیم انجام دهیم. هشدار‌های بهداشتی در مورد مضرات سیگار، باید جدی‌تر از قبل شوند و تلاش جمعی برای کاهش مصرف دخانیات باید از چنین روزی آغاز شود.

همه این واقعیت را می‌دانیم که استعمال دخانیات برای سلامتی ضرر دارد و آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO) این مورد را تایید می‌کند و سالانه حدود ۸ میلیون نفر در سراسر جهان در اثر عوارض مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند.

به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات با غلامعباس ترکی معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور به گفتگو نشستیم.

ترکی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: بهداشت عمومی و سلامت جسمی و روانی شهروندان از مصادیق حقوق عامه است و بنابراین در این ارتباط، ما در دادستانی وظیفه حفظ حقوق مردم را برعهده داریم.

وی افزود: سوءمصرف مواد مخدر، دخانیات و روان گردان یکی از آسیب‌های جدی جامعه کنونی است که اگر کنترل نشود، آسیب‌هایی را برای نسل آینده ایجاد خواهد کرد.

معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور با بیان اینکه برابر آمار مصرف دخانیات در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۵ افزایش ۵۰ درصدی را در افراد بالای ۱۸ سال داشته است، گفت: در سال‌های اخیر افزایش گرایش دختران به استفاده از مواد روان‌گردان و دخانیات بسیار نگران‌کننده است.

وی گفت: شیوع مصرف دخانیات در میان دختران به معنی مخاطره جدی در نسل آینده است، زیرا زن وابسته به دخانیات نمی‌تواند فرزند سالمی را به جامعه تحویل دهد.

ترکی ضمن بیان اینکه توجه به عوامل گسترش مصرف دخانیات در جامعه بسیار اهمیت دارد، گفت: افزودن مواد معطر برای جذابیت مصرف، استفاده خانوادگی و گروهی برای اوقات فراغت و باور‌های غلط مبنی بر کم‌ضرر بودن مصرف مواد دخانی از عوامل اصلی گسترش مصرف دخانیات هستند.

معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور گفت: در حال حاضر نظارت کافی در مراحل ساخت و تهیه مواد دخانی وجود ندارد که متاسفانه برخی آلودگی‌ها و استفاده از مواد روان‌گردان در ساخت و تهیه تنباکو مشاهده شده است.

وی با بیان اینکه تبلیغات مستقیم و غیرمستقیم مواد دخانی و فروش نخی سیگار طبق قانون ممنوع است، گفت: استفاده از عطر، بسته بندی و فرم جذاب در جعبه یا پاکت یا محل عرضه سیگار تبلیغ محسوب می‌شود و ممنوع است.

ترکی افزود: در حال حاضر بر اساس دستاورد‌های جرم شناسی و علوم اجتماعی در بسیاری از کشور‌های جهان، سیاست کیفری به سمت سیاست اجتماعی و سیاست جنایی تغییر رویکرد داده است به این معنا که سیاست مقابله با جرم از مجازات‌گرایی منحصر دولت به سمت نقش آفرینی مردم و تشکل‌های مردمی و از تمرکز بر جرم به تمرکز بر کنترل آسیب‌های اجتماعی که زمینه ساز جرائم هستند و از اقدامات منفعل و واکنشی به سمت تدابیر کنشی و پیشگیرانه تغییر رویکرد داده است و البته ما نباید از این تغییر سیاست و رویکرد عقب بمانیم.

معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور با بیان اینکه طرح‌های پیشگیری در مبارزه با مواد مخدر و مواد دخانی باید از مدارس و دانشگاه‌ها آغاز شود، گفت: متاسفانه طرح مراقبت اجتماعی از دانش آموزان موسوم به نماد به‌صورت کامل و فراگیر در آموزش و پرورش به طور کامل و فراگیر اجرا نشده است در حالیکه این طرح میتواند برای پیشگیری از بزهکاری و بزه‌دیدگی نوجوانان در وضعیت‌های مخاطره آمیز بسیار مفید و تاثیرگذار باشد و می‌بایست نسبت به جامعه ۱۵ میلیون نفری دانش آموزان به طور کامل اجرا شود. امیدواریم نمایندگان محترم مجلس این تکلیف را از وزارت آموزش و پرورش مطالبه نمایند.

وی درباره عوامل گرایش جوانان به استعمال دخانیات گفت: فضای مجازی و عدم توجه به سبک زندگی ایرانی اسلامی در ناهنجاری‌های اجتماعی و افزایش گرایش جوانان به استعمال دخانیات تاثیرگذار است.

وی با بیان اینکه در حوزه آسیب‌های اجتماعی به ویژه برای جوانان و نوجوانان با نوعی غفلت و نه غافلگیری مواجه هستیم گفت: غافلگیری حالتی است که فرد هوشیار است، ولی دشمن در یک لحظه او را شکار می‌کند، اما غفلت عدم درک درست از شرایط و تهدیدات محیطی است.

ترکی گفت: غفلت خطرناک‌تر از غافلگیری است، زیرا در غفلت به موقع متوجه خطر نمی‌شویم و آسیب مزمن می‌شود.

معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور ضمن بیان اینکه با تغییرات اجتماعی پرشتاب مواجه هستیم گفت: از منظر جامعه شناسی تغیرات اجتماعی یک فرایند قابل پیش‌بینی است یعنی به صورت لحظه‌ای حاصل نمی‌شود که اگر این تغییرات به موقع درک نشوند منجر به افزایش آسیب و شکاف می‌شود.

ترکی با بیان اینکه در کشور بیش از ۲۰ دستگاه و نهاد متولی فرهنگ می‌باشند، گفت: در نظام حکمرانی فرهنگی، اجتماعی و آموزش کشور بواسطه نبود هماهنگی بین بخش‌های مختلف و عدم انسجام و یکپارچکی نهاد‌های مذکور و در مواردی تزاحم برنامه‌ها ها و اقدامات با خلا‌ها و نارسایی مواجه هستیم.

وی گفت: مرکز رصد فرهنگی کشور زیر مجموعه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات تیرماه سال گذشته پژوهشی را منتشر کرد که نشان می‌دهد روند اعتماد به گروه‌های مرجع در حال کاهش است که باید برای این کاهش اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی گرو‌ه‌های مرجع چاره‌اندیشی شود.

معاون حقوق عامه دادستان کل کشور در پایان گفت: برای حل مشکلات نیازمند یک انقلاب فرهنگی دیگر در حوزه آموزش، دانشگاه، مدرسه و رسانه هستیم.