در جلسه شورای قیمت گذاری مورخ ۱۷ اردیبهشت نرخ تضمینی هرکیلو شیرخام درب دامداری با ۳.۲ درصد چربی، ۳ درصد پروتئین و بار میکروبی زیر ۱۰۰ هزار، ۱۵ هزار تومان تعیین شد که چند روز بعد سرپرست وزارت جهاد کشاورزی نرخ مصوب را ابلاغ کرد.

این درحالی است که دبیرانجمن صنایع فرآورده های لبنی طی نامه‌ای به شرکت‌های لبنیات اعلام کرد: اعمال تغییرات در نرخ شیرخام و قیمت فرآورده‌های لبنی منوط به تصویب و ابلاغ در کارگروه تنظیم بازار کشور است و شرکت‌ها تا ابلاغ مصوبه کارگروه تنظیم بازار از اعمال هرگونه تغییرات قیمت پرهیز کنند.

فعالان صنعت لبنیات هم اذعان می کنند که هنوز نرخ مصوب شیرخام یا تغییر قیمت محصولات لبنی در ستاد تنظیم بازار بررسی نشده است، لذا تازمانیکه نرخ جدیدی توسط ستاد تنظیم بازار ابلاغ و اعلام نشود، هیچ افزایش قیمتی در دستور کار نیست و همانند مصوبه سال قبل ستاد تنظیم بازار، کارخانه های لبنی مکلف به خرید شیرخام و فروش محصولات لبنی هستند.

براین اساس قیمت اعلامی توسط شورای قیمت‌گذاری برای خرید تضمینی شیرخام بوده که طبق قانون برای سازمان تعاون روستایی ایجاد تکلیف می‌کند که شیرخام را با قیمت مذکور از دامدار خریداری کنند. 

ناگفته نماند که دامداران و کارخانه های لبنی به دلیل تغییر حقوق و دستمزد، تورم و دیگر هزینه های تولید چاره ای جز اصلاح قیمت محصولات تولیدی خود ندارند، اما واقعیت آن است که به سبب کاهش قدرت خرید خانوار، افزایش قیمت ها نتیجه ای جز کاهش سرانه مصرف یا حذف محصولات لبنی از سبد مصرفی نخواهد داشت. کمااینکه در شرایط کنونی هم‌متوسط سرانه مصرف لبنیات از دیگر کشورها ۱۲۰ کیلو کمتر است که این موضوع می تواند آسیب جدی به سلامتی آحاد جامعه وارد کند. براین اساس دولت قبل از هرگونه اصلاح قیمت باید برنامه ریزی مدونی داشته باشد به طوریکه با پرداخت یارانه زمینه را برای افزایش مصرف لبنیات و رونق صنعت فراهم کند.

کارخانه های لبنی در برابر اصلاح قیمت شیرخام همچنان مقاومت می کنند

مجتبی عالی مدیرعامل اتحادیه دامداران گفت: شورای قیمت گذاری در ۱۷ اردیبهشت، نرخ مصوب هرکیلو شیرخام را ۱۵ هزارتومان تعیین کرد، درحالیکه نرخ پیشنهادی اتحادیه دامداران ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان بود.

به گفته او، انجمن صنایع لبنی با هرگونه افزایش قیمت نرخ شیرخام بدلیل آنکه توسط ستاد تنظیم بازار اعلام نشده، مخالفت کرده است. این درحالی است که از ابتدای سال حقوق و دستمزد افزایش یافته، اما همچنان در برابر اصلاح قیمت شیرخام مقاومت می‌شود.

عالی ادامه داد: اردیبهشت سال گذشته با آزادسازی ارز، قیمت هرکیلو شیرخام حدود ۲ برابر افزایش یافت که خوشبختانه این موضوع بر میزان تولید تاثیری نداشت.

مدیرعامل اتحادیه دامداران درباره تاثیر اصلاح نرخ شیرخام بر سرانه مصرف گفت: با توجه به آنکه افزایش نرخ شیرخام در برابر دیگر اقلام چندان چشمگیر نیست، از این رو پیش بینی می‌شود که تاثیر چندانی بر میزان مصرف نداشته باشد.

به گفته او، امسال با احتساب هزینه‌های کارگری و تورم، نرخ مصوب هرکیلو شیرخام باید ۱۷ تا ۱۸ هزارتومان اعلام می‌شد که بنابر توافق صورت گرفته مشروط به ثبات قیمت نهاده ها، نرخ هرکیلو شیرخام ۱۵ هزارتومان تعیین شد.

مدیرعامل اتحادیه دامداران پرداخت یارانه و خرید تضمینی شیر خام با نرخ تمام شده را راهکار جبران کاهش سرانه مصرف اعلام کرد و گفت: با توزیع نهاده ارزان، قیمت تمام شده شیرخام کاهش می‌یابد، اما زمانیکه قیمت تمام شده تولید بالاست، بی توجهی به اصلاح قیمت منجر به کشتار دام خواهد شد.

اختلاف معنادار سرانه مصرف لبنیات کشور با دنیا

آقای علی احسان ظفری مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های لبنی گفت: تازمانیکه ستاد تنظیم بازار مصوبه افزایش قیمت را اعلام نکند، این موضوع تایید نشده است.

به گفته او، با اصلاح نرخ شیرخام و محصولات لبنی توسط ستاد تنظیم بازار، دولتمردان باید پاسخگوی مصرف کنندگان باشند چراکه این موضوع کاهش سرانه مصرف را در بردارد.

ظفری سرانه مصرف لبنیات در کشور را کمتر از ۶۰ کیلو اعلام کرد و گفت: این درحالی است که متوسط سرانه مصرف دنیا ۱۸۰ کیلو است و در برخی کشور‌های پیشرفته به ۳۶۰ کیلو هم می‌رسد.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های لبنی ادامه داد: علی رغم آنکه در برنامه ششم قرار بود سرانه مصرف لبنیات به ۱۸۰ کیلو برسد و در سال ۹۸ به ۱۲۰ کیلو رسید، اما متاسفانه حذف شیر یارانه ای باعث شد که سرانه مصرف کاهش یابد.

به گفته او، همه ساله با افزایش پی در پی قیمت، توجهی به کاهش مصرف لبنیات نشده و بیشتر توجه متمرکز قشر دامدار و کارخانجات لبنی بوده است.

ظفری با بیان اینکه قیمت نهاده‌های دامی، شیرخام و محصولات لبنی همانند زنجیره به یکدیگر متصل هستند، گفت: زمانیکه نهاده با ارز آزاد تامین می‌شود، مصرف کننده باید تاوان این افزایش قیمت را دهد که در نهایت به سبب کاهش قدرت خرید مجبور به حذف محصول از سبد مصرفی است.

این مقام مسئول گفت: با توجه به کاهش سرانه مصرف لبنیات و بیماری‌های متعدد پوکی استخوان و ...، دولت ناچار به هزینه‌های بالای درمان است، درحالیکه با یک دهم آن می‌تواند علاوه بر ارتقای سرانه مصرف، رونق را به صنعت لبنیات بازگرداند.

بررسی های میدانی نشان‌ می دهد که قیمت محصولات لبنی خارج از شمول قیمت گذاری همچون خامه، بستنی، شیرکاکائو، کشک و ... چندین بار در طول سال تغییر می کند که این امر بر کاهش سرانه مصرف دامن می زند. این درحالی است که فعالان صنعت لبنیات اذعان می کنند که هیچ گونه افزایش قیمتی در ارتباط با محصولات مشمول قیمت گذاری و خارج از قیمت گذاری دولتی اتفاق نیفتاده و هرگونه افزایش قیمت را تخلف می دانند.

 شیرخام تولیدی با اصلاح قیمت روانه کارخانه های شیرخشک می شود

آقای سیاوش سلیمی رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک صنعتی گفت: با توجه به دستور افزایش قیمت شیرخام و کاهش قدرت خانوار پیش بینی می‌شود که مجدد میزان مصرف لبنیات در کشور افت کند و مازاد شیرخام به سمت تولید شیرخشک، خامه و کره هدایت شود.

به گفته او، جذب شیرخام به سبب افزایش قیمت مسئله بسیار پیچیده‌ای است چراکه نرخ اکثر محصولات بالاتر از بازار‌های جهانی خواهد بود که این مسئله صادرات را دچار چالش می‌کند.

سلیمی با بیان اینکه در شرایط کنونی ماهانه حداقل ۱۵ هزار تن شیرخشک در کشور تولید می‌شود، گفت: برآورد‌ها حاکی از آن است که با افزایش قیمت شیرخام، تولید ماهانه شیرخشک با رشد ۲۰ درصدی به ۱۸ تا ۲۰ هزار تن برسد.

رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک صنعتی گفت: با توجه به مصرف ماهیانه حدود ۵ هزار تن شیرخشک در کشور، مشکلات رفع تعهد ارزی هرچه سریع‌تر باید حل شود تا صادرات دچار وقفه نشود.

گرچه کارخانه های لبنی به رغم ابلاغ اصلاح قیمت شیرخام، همچنان از خرید با نرخ جدید به بهانه عدم ابلاغ از سوی ستاد تنظیم بازار اجتناب می کنند اما قیمت برخی محصولات لبنی خارج از شمول قیمت گذاری را طی هفته های اخیر افزایش داده اند، بی آنکه تغییری در قیمت شیرخام به عنوان مهم ترین ماده اولیه تولید خود داشته باشد که با این وجود انتظار می رود دستگاه های مسئول نظارت بیشتری بر کارخانه های لبنی داشته باشد تا با افزایش های پی در پی محصولات خود در طول سال زمینه را برای کوچک شدن سفره خانوار فراهم‌ نکنند.