گیلان بزرگترین تولیدکننده ارقام بومی و با کیفیت برنج ایرانی است. این استان ۲۳۸ هزار هکتار شالیزار دارد که ۱۸۰ هزار هکتار از این اراضی به صورت ماشینی کشت می‌شود. رقم‌های بومی هاشمی و علی کاظمی بیشترین رقم کشت شده برنج در گیلان است.

علیرغم افزایش بهای این محصول راهبردی در سال‌های اخیر که البته اغلب به جیب عده‌ای دلال و واسطه گر سرریز شده است، برنجکاری همچنان از ارکان مهم اقتصاد کشاورزی این استان به شمار می‌آید و هر ساله حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن شلتوک و ۷۵۰ هزار تن برنج سفید در گیلان تولید می‌شود.

کشاورزان و شالیکاران گیلانی هر ساله فصل‌های زراعی را با سختی و مرارت فراوان پشت سر می‌گذارند و با شوق و امید آغاز می‌کنند تا ضمن تأمین برنج ۲۰ میلیون ایرانی و صحه گذاشتن بر امنیت غذایی کشور، خودشان هم از لحاظ اقتصادی تقویت شوند. 

هزینه‌های کشت برنج ۳ برابر شده است

در هفته‌ای که گذشت نمایندگان مردم گیلان در مجلس شورای اسلامی خواستار رسیدگی به وضعیت برنج کشاورزان این استان شدند و تأکید کردند خرید تضمینی برنج در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گیرد.

سیدکاظم دلخوش اباتری، نماینده مردم صومعه سرا در مجلس در نشست علنی روز گذشته با اشاره به مشکلات کشاورزان برنجکار گیلانی گفت: قیمت آب و نهاده‌های کشاورزی ۳ برابر شده، اما برنج کشاورزان بدون خریدار مانده است و دولت که در سفر‌های استانی قول‌های متعددی می‌دهد، در این بخش برای استان‌های شمالی کاری نکرده است.

او با انتقاد از افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی و هزینه کشت برنج و مشکلات کشاورزان استان‌های شمالی کشور افزود: فصل کشت برنج است و این محصول برای کشور استراتژیک است و امروز در شرایطی کار کشاورزان آغاز شده که آن‌ها نگران آب کشاورزی خود هستند.

نماینده مردم صومعه سرا در مجلس یازدهم تصریح کرد: همه نمایندگان گیلان و استان‌های شمالی نگران هستند و دیگر استان‌هایی که در آن‌ها برنج کشت می‌شود دچار مشکل هستند و اگر برنامه ریزی نشود، این محصول استراتژیک نابود خواهد شد. 

دپوی برنج گیلان بر اثر واردات بی رویه

ابراهیم نجفی اسپیلی، نماینده مردم آستانه اشرفیه در مجلس شورای اسلامی هم در تذکر شفاهی خود در نشست علنی روز گذشته گفت: نیاز واردات برنج کشور یک میلیون تن است در حالی که طبق آمار گمرک یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن برنج وارد کشور شده است.

او افزود: برنج استان گیلان به خاطر واردات بی رویه کاملا دپو شده است.

نماینده آستانه اشرفیه در مجلس یازدهم خطاب به رئیس جمهور گفت: تقاضا داریم دستور دهید تمام وزارتخانه‌های کشور که غذا طبخ می‌کنند از برنج گیلان استفاده کنند.

گیله مردِ دست و پا دی قشنگ پیل بوکوته

نوشتن از امید، انگیزه و سختکوشی در این گرانی‌های سرسام آور، وضعیت نابسامان بازار و دپوی برنج سال گذشته گیلان به دنبال واردات بی رویه این محصول، شاید کمی غیرمنتظره باشد، اما بهار در این استان شمالی، فصل کار و کاشتن و نشاء برنج و دیگر محصولات کشاورزی است.

این فصل که می‌آید، آهنگ شیرین اما محزون «ایجور که زندگی نیه» از مرحوم فریدون پوررضا علاوه بر رادیو و تلویزیون گیلان، گویی از زمین و زمان این استان هم به گوش می‌رسد.

«گیله مرد دست و پا وا قشنگ پیل بُکنی، روخونه زنگ اُوهَ کارِ جی تیل بُکنی» یعنی «دست و پای گیله مرد در فصل بهار باید حسابی تاول بزند و آب زلال رودخانه باید از شدت کار او گِل آلود شود». این شعر و آهنگ کنایه از بیکار ننشستن و منتظر دیگران نبودن گیلانیان در این فصل دارد. 

برخی از شالیکاران گیلانی از آب بارندگی‌ها استفاده بهینه کردند، شالیزارهایشان را زودتر شخم زدند. شالیکاران این استان شمالی برای کشت برنج، مزارع خود را ۲ بار شخم می‌زنند و یک بار تسطیح و آب تخت و برای نشاکاری آماده می‌کنند.

زیر و رو کردن خاک شالیزار‌ها در زمستان پیش از شخم بهاره آن، علاوه بر مدیریت مصرف آب کشاورزی، بقایای گیاهی فصل زراعی قبل را به زیر خاک می‌برد و با گرم شدن هوا در اوائل بهار، این بقایا تجزیه شده و از طریق افزایش مواد آلی خاک، زمین جان تازه می‌گیرد و حاصلخیزتر می‌شود.

لایروبی انهار و رودخانه‌های استان و آماده سازی ایستگاه‌های پمپاژ آب پیش از رسیدن بهار و آغاز فصل نشاء برنج از دیگر تمهیدات استفاده بهینه از آب‌های سطحی در گیلان است.

نشاء برنج در ۲۷ درصد از شالیزار‌های گیلان

ابراهیم اکبرزاده، مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان گفت: تاکنون ۶۵ هزار هکتار از شالیزار‌های این استان معادل ۲۷ درصد با استفاده از آب‌های سطحی نشاء شده است.

او افزود: این در حالی است که پارسال در همین زمان ۷۳ هزار هکتار معادل ۳۱ درصد از شالیزار‌های گیلان نشاء شده بود.

مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به شرایط آب و هوایی استان از شالیکاران خواست همزمان با تقویم زراعی پیش بروند و شالیزارهایشان را سریعتر برای نشاء آماده کنند.

اکبرزاده به شخم ۸۵ درصد از شالیزار‌های استان گیلان اشاره و تصریح کرد: شالیکاران تاکنون برای شخم اول شالیزار‌ها از نزولات آسمانی و آب‌های سطحی استفاده کردند و موفق شدند ۲۰۳ هزار هکتار از شالیزار‌ها را شخم و ۲۱۲ هزار هکتار را خزانه گیری کنند.

احداث ۱۵۰ واحد بانک نشاء برنج در گیلان

صالح محمدی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان گفت: با هدف تأمین بذر کیفی و خالص برای شالیکاران استان، امسال یک هزار و ۷۵۰ تن بذر گواهی شده و مادری برنج تولید شد که نیاز ۳۵ هزار هکتار از اراضی شالیزاری گیلان را تأمین می‌کند.

او با بیان اینکه در ۲۰ هزار هکتار از اراضی گیلان ارقام پرمحصول برنج کشت می‌شود، افزود: تولید بذر گواهی شده برنج (ارقام بومی خالص سازی شده) و معرفی ارقام جدید پرمحصول برنج مانند گیلانه، رش و آنام از راه‌های افزایش تولید این محصول استراتژیک در استان است.

به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان، به علت تنش‌های آبی با اندکی کاهش در سطح زیرکشت برنج روبرو بوده‌ایم.

آب سد سفیدرود برای برنجکاران گیلانی رهاسازی شد

آب سد سفیدرود روز گذشته (سه شنبه ۱۹ اردیبهشت ماه) برای ۱۱۰ هزار هکتار از شالیزار‌های گیلان شامل بخش‌های فومنات، امامزاده هاشم، سراوان و سنگر همزمان رهاسازی شد و برای بقیه اراضی بخش مرکزی روز جمعه ۲۲ اردیبهشت ماه اقدام خواهد شد.

قرار بود رهاسازی آب برای شالیزار‌های گیلان از سد سفیدرود از روز جمعه ۱۵ اردیبهشت ماه آغاز شود که به علت بارندگی‌های مناسب چند روز اخیر به تشخیص کارشناسان و مدیران آب منطقه‌ای گیلان دیرتر انجام شد.

پیش از این اعلام شده بود؛ میزان ذخیره سازی آب سد سفیدرود که سال گذشته ۸۲۵ میلیون متر مکعب بود امسال به ۷۰۵ میلیون متر مکعب کاهش یافته است و شایسته است کشاورزان و مسئولان با هماهنگی هم این مسئله را به خوبی مدیریت کنند.

میزان آب مورد نیاز سالانه استان گیلان بیش از ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب در بخش‌ها و مصارف مختلف است که ۹۲ درصد آن در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و بیشترین بخش آب‌بر کشاورزی مربوط به شالیزار‌ها است.

آب سد سفیدرود استان گیلان که حدود ۱۷۲ هزار هکتار از ۲۳۸ هزار هکتار مزارع شالیزاری استان را پوشش می‌دهد.

کمبود آب زراعی در گیلان به بحران تبدیل نمی‌شود

اسدالله عباسی، استاندار گیلان نیز در جلسه شورای حفاظت از منابع آب گفت: اجازه نمی‌دهیم کم آبی در سال زراعی جدید به یک بحران تبدیل شود.

او از تشکیل قرارگاه جهادی مدیریت آب زراعی در این استان به منظور جلوگیری از وارد شدن خسارت‌های احتمالی به شالیکاران گیلانی خبر داد و افزود: به دلیل کاهش آب ذخیره شده در پشت سد، قرارگاه جهادی آب زراعی تشکیل شده است.

استاندار گیلان تصریح کرد: فرمانداران در هر منطقه موظف هستند برای تأمین و مدیریت آب پای کار باشند و سازمان‌های آب و جهاد کشاورزی را تنها نگذارند.

عباسی همچنین تأکید کرد: بر ما به عنوان مسئول تکلیف است تا به منظور انجام وظایف و مأموریت ذاتی خود به گونه‌ای عمل کنیم که تولیدکننده بخش کشاورزی در سال رشد تولید خسارت نبیند.

او از کشاورزان گیلان خواست با رعایت تقویم زراعی و مدیریت آب و کشت به موقع با مسئولان حوزه آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی همکاری داشته باشند و اطمینان داشته باشند دچار مشکل نمی‌شوند.

مدیریت صحیح، ضامن مهار کم آبی 

تأمین آب کشاورزی گیلان با توجه به تجربه سال‌های کم آبی گذشته و راهکار‌های پیشنهادی مسئولان استان، در صورت تعامل، هماهنگی و اجرای به موقع برنامه ریزی‌ها و مدیریت بهینه دچار چالش نخواهد شد و برنجکاران گیلانی در سال جدید در بهشت شالیزاران این استان سرسبز، بذر تازه امید می‌کارند و به فضل الهی فصل زراعی پرباری را رقم خواهند زد.