خسروبیگ سارایوو با حضور عثمان لاویچ رئیس کتابخانه غازی خسروبیگ سارایوو، محمدحسین انصاری، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بوسنی و هرزگوین، سیدباقر میرعبداللهی معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات، مدیران فرهنگی، کتابداران و اهالی رسانه عصر دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در سالن جلسات کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران امضا شد.

در ابتدای این جلسه محمدمهدی زرافشان، مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ضمن خوش‌آمد گویی به رئیس کتابخانه غازی خسروبیگ و هیئت همراه گفت: این دومین تفاهم همکاری بین‌المللی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است. نخستین تفاهم‌نامه همکاری سال گذشته با کتابخانه امام امیرالمؤمنین (ع) نجف اشرف منعقد شد و امروز دومین تفاهم‌نامه همکاری بین‌المللی با کتابخانه غازی خسروبیگ به عنوان مهم‌ترین کتابخانه بوسنی و هرزگوین امضا می‌شود.

در ادامه مراسم عثمان لاویچ، رئیس کتابخانه غازی خسروبیگ بوسنی و هرزگوین ضمن تشکر از میزبانی مناسب نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ابراز خوشحالی از فرصت حضور در ایران برای بازدید از کتابخانه‌های عمومی کشور و امضای تفاهم‌نامه با نهاد گفت: کتابخانه غازی خسروبیگ یکی از نهاد‌های قدیمی شهر سارایوو است و نزدیک ۵۰۰ سال قدمت دارد. این کتابخانه به عنوان یک نهاد فرهنگی از ابتدا تا کنون هم در حوزه حفاظت و انتشار نسخ و متون فعالیت می‌کند. کتابخانه غازی خسروبیگ تنها یک کتابخانه نیست، بلکه خانه حکمت و دانش است.

وی افزود: این کتابخانه علاوه بر قسمت آرشیو و موزه، نهادی مهم از فرهنگ و تمدن بوسنی و هرزگوین است. کتابخانه با نهاد‌هایی از سراسر دنیا در تعامل و همکاری است و در این میان ما با مراکز فرهنگی ایران از جمله نهاد ملاصدرا، ابن‌سینا و سفارت جمهوری اسلامی ایران در سارایوو تعاملات خوبی داریم.

عثمان لاویچ تصریح کرد: کتابخانه غازی خسروبیگ حدود ۱۰ هزار نسخه خطی به زبان‌های فارسی، عربی و ترکی دارد که گنجینه ارزشمندی است. این میراثی است که از تمام نسل‌ها به ما رسیده و در حفظ و نگهداری از این آثار فرهنگی تلاشمان را می‌کنیم. در میان این آثار ۶۰۰ اثر به زبان فارسی داریم.

رئیس کتابخانه غازی خسروبیگ تأکید کرد: کتابخانه غازی خسروبیگ هر سال تعدادی از کتاب‌های خطی را منتشر می‌کند. امضای این تفاهم‌نامه در زمینه غنی‌سازی و توسعه فرهنگی چاپ متون بسیار تأثیرگذار است. نتیجه این کار گسترش فعالیت‌های فرهنگی میان ایران و بوسنی و هرزگوین است. با این تفاهم‌نامه ضمن تبادل تجربه و نظر میان دو طرف، فهرست نسخه‌های خطی که در کتابخانه غازی خسروبیگ موجود است، به متون دیجیتال تبدیل می‌شود. سازماندهی پژوهش و تحقیق در مورد متون و نسخه‌های خطی و ادامه همکاری‌هایی که در آینده قرار است انجام دهیم از دیگر مواردی است که با این تفاهم‌نامه محقق خواهد شد. از این بابت خوشحال هستیم که می‌توانیم با نهاد‌های فرهنگی در ایران همکاری داشته باشیم.

عثمان لاویچ با ابراز خرسندی از سفر به ایران و دیدار با مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: در ۳ روزی که در ایران اقامت داشتیم از چندین مرکز، نهاد فرهنگی و کتابخانه بازدید کردیم. در این مدت تحت تأثیر لطف و مهربانی همه کسانی که در این قسمت‌ها مشغول بودند قرار گرفتیم. 

وی افزود: بازدید از کتابخانه باباطاهر و هدهدسفید در شهر تهران برای ما نشان‌دهنده یک کتابخانه منسجم و سازمان‌یافته برای کودکان بود که با پذیرایی و میزبانی گرم اعضا از ما در خاطرمان مانده است.

در ادامه مراسم محمدحسین انصاری، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بوسنی و هرزگوین ضمن ابراز خرسندی از تلاش‌های انجام شده برای برقراری ارتباطات فرهنگی بین دو کشور، اظهار داشت: از اهتمام نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به ارتباطات بین‌المللی، به‌ویژه با کشور بوسنی و هرزگوین و نیز رئیس محترم کتابخانه غازی خسروبیگ، که مقدمات لازم را برای انعقاد تفاهم‌نامه را فراهم کرد، قدردانی می‌کنم. به عنوان رایزن فرهنگی و به نمایندگی از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی آمادگی خود را برای پیگیری اجرای مفاد تفاهم‌نامه اعلام می‌کنم و امیدوارم امضای این تفاهم‌نامه آغازی برای همکاری‌های بلندمدت طرفین باشد.

سیدباقر میرعبداللهی، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد نیز در این مراسم ضمن خوشامدگویی به میهمانان، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۶۷ در سفر به سارایوو از کتابخانه غازی خسروبیگ بازدید کردند. ایشان در دفتر یادبود کتابخانه نوشتند: «کتابخانه مهم و ارزشمند غازی خسروبیگ در شهر سارایوو را زیارت کردیم؛ گنجینه‌ای ارزشمند از روزگار گذشته و از فرهنگ اسلام غنی در آن سرزمین. آرزو می‌کنم برادران و خواهران مسلمان در این شهر خود را با این فرهنگ غنی و عظیم روز به روز مستحکم‌تر کنند.»

وی در خصوص ارتباطات میان‌فرهنگی اظهار داشت: معمولا گفته می‌شود ارتباط میان‌فرهنگی به دو فرهنگ متمایز و دور از هم مربوط است؛ حضور در دو جغرافیای متمایز باعث می‌شود دو طرف به سختی یکدیگر را درک کنند و از مفهوم تمایز فرهنگی سخن می‌گویند و برای تبیین این مفهوم به عواملی مثل زبان، نژاد، قومیت و جغرافیا اشاره می‌کنند. اما در نگاه دینی، ایرانی و شرعی ما باید از دین به عنوان عاملی وحدت‌بخش نام ببریم. در سایه نگاه دینی، عوامل متمایزکننده تأثیری کمرنگ خواهند داشت.

میرعبداللهی ادامه داد: در نگاه دینی ما، دین به فرهنگ ارزش می‌دهد؛ چراکه بین ادیان اشتراکات فراوانی وجود دارد و یکی از آن‌ها فرهنگ است. ما معتقدیم بین ادیان وحدتی ذاتی وجود دارد و نهایتا در یک نقطه به هم می‌پیوندند. خوشبختانه این نگاه وحدت‌بخش بین دو کشور ایران و بوسنی و هرزگوین به دلیل پایبندی به اسلام وجود دارد. به نظر می‌آید پس از ماجرای جنگ بوسنی و هرزگوین و ستمی که به مسلمانان این کشور رفت در خصوص این اشتراکات کمتر کار شد. امیدواریم امضای تفاهم‌نامه فارغ از همکاری این دو مجموعه فرهنگی سرآغاز همکاری‌های فرهنگی بین ایران و بوسنی و هرزگوین باشد. ما خرسندیم که نهاد برای برقراری این ارتباطات فرهنگی پیش‌قدم شده و دستگاه‌های فرهنگی دیگر را نیز در ایران به این حوزه دعوت می‌کنیم. ما در این تفاهم‌نامه جمهوری اسلامی ایران را در حوزه کتاب و کتابخوانی نمایندگی می‌کنیم، نه فقط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور.

وی تصریح کرد: این تفاهم‌نامه حرکتی راهبردی است. ما به پیگیری برای اجرای مفاد تفاهم‌نامه نیز اهتمام داریم و از رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بوسنی و هرزگوین و مسئولان کتابخانه غازی خسروبیگ نیز همین انتظار را داریم. ما برای یاد دادن و یاد گرفتن از تجربه‌های جهانی آماده هستیم.

گفتنی است بر اساس این تفاهم‌نامه تعهدات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور میزبانی سالانه تعدادی از کارکنان و کتابداران کتابخانه غازی خسروبیگ برای بازدید از کتابخانه‌های عمومی ایران، توسعه همکاری کتابخانه با سایر کتابخانه‌های ایران، مشارکت در غنی‌سازی منابع فارسی کتابخانه، آموزش ورود اطلاعات منابع در نرم‌افزار‌های تخصصی، ارائه فهرستی از نسخ خطی موجود و ایجاد فهرستگان مشترک از منابع آن کتابخانه، خواهد بود.

همچنین میزبانی سالانه تعدادی از کارکنان و کتابداران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای بازدید از کتابخانه غازی خسروبیگ، به اشتراک‌گذاری نسخه الکترونیکی کتب خطی و کمیاب با کتابخانه‌های عمومی ایران، توسعه همکاری کتابخانه‌های ایران با کتابخانه‌های بوسنی هرزگوین به عنوان واسطه، اشتراک فهرست منابع کتابخانه با کتابخانه‌های عمومی ایران از تعهدات کتابخانه غازی خسروبیگ در این تفاهم‌نامه خواهد بود.

برگزاری ویژه‌برنامه‌های فرهنگی، به‌اشتراک‌گذاری نسخ خطی و منابع کمیاب طرفین و در صورت امکان فایل اصلی، تبادل اطلاعات و تجربیات در خصوص مسائل فنی و مدیریتی، برگزاری وبینارها، نشست‌های علمی و موضوعی و انتشار اخبار و فعالیت‌های مشترک در رسانه‌ها از تعهدات مشترک طرفین در این تفاهم‌نامه است.