پهلوانی و جوانمردی ریشه‌ای عمیق در تاریخ و فرهنگ مردمان این مرز و بوم دارد، اما اینکه چه ماجرا و داستانی در پَس شهره شدن کرمانشاهیان به خصلت پهلوانی است، موضوعی است که به مناسبت روز فرهنگ پهلوانی (۱۸ اردیبهشت) در خصوص آن با حبیب الله سفالیان زاده از پیشکسوتان ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای و دبیر هیات ورزش‌های زورخانه‌ای استان کرمانشاه به گفتگو نشستیم.

وی شروع داستانِ پهلوان خواندن کرمانشاهیان را از سال‌های بسیار دور دانست و گفت: در زمان قاجار یعنی حدود ۲۰۰ سال پیش، مردم زیادی از سراسر ایران به خاطر عشق و علاقه وافری که به اهل بیت داشتند، سختی‌ها و طولانی بودن راه عتبات عالیات را به جان می‌خریدند و برای زیارت راهی کشور عراق می‌شدند.

سفالیان زاده ادامه داد: در آن زمان مرز خسروی، تنها و نزدیک‌ترین مرزی در ایران بود که زائرین برای رفتن به کشور عراق از آن باید عبور می‌کردند. برای همین همه زائرین به کرمانشاه به عنوان دروازه عتبات عالیات می‌آمدند. مردم این شهر هم که ارادت خاصی به اهل بیت داشتند، تمام تلاش خود را می‌کردند تا میزبانی شایسته‌ای را از زائرین امام حسین (ع) داشته باشند.

وی افزود: هر زائری که به کرمانشاه می‌آمد، مردم این شهر از او استقبال می‌کردند و به گرمی در خانه‌های خود از او پذیرایی می‌کردند، برای همین از گذشته‌ها می‌گفتند که مردم این دیار میهمان نواز، جوانمرد و غریب نواز هستند. در بین زائرینی که از کرمانشاه عازم عتبات عالیات می‌شدند، پهلوانانی هم بودند که وقتی به این شهر می‌رسیدند چند روزی را در کرمانشاه بیتوته می‌کردند.

این پیشکسوت ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای کرمانشاه اضافه کرد: در طی چند روزی که این پهلوانان در کرمانشاه اقامت داشتند، سری به زورخانه‌های شهر می‌زدند و با بزرگان کشتی پهلوانی این دیار کشتی می‌گرفتند. بسیاری از آن‌ها هم در این کشتی‌ها مغلوب می‌شدند، با اینحال کرمانشاهیان برایشان سنگ تمام می‌گذاشتند و همچنان آداب میهمان نوازی را به جا می‌آوردند.

وی ادامه داد: در آن زمان کشتی پهلوانی در کرمانشاه رونق خاصی داشت و تعداد زیادی پهلوان و حدود ۵۰ تا ۶۰ زورخانه در این شهر کوچک فعال بود، برای همین گفته می‌شد که مردم کرمانشاه همه پهلوان هستند و این شهر هم به پایتخت کشتی پهلوانی ایران تبدیل شده بود. پهلوانان این شهر سرآمد در پذیرایی و میهمان نوازی از زائرین عتبات عالیات از جمله کشتی گیران شده بودند.

سفالیان زاده افزود: حسین گلزار، علی اصغر گُرد، حاج حسن گرگانی، احمد پنه ده معروف به احمد مهرکن، تقی تیموری، نقی سرابی، علی آصمی، یدالله محبی و... تنها چند تن از پهلوانان نام آور کرمانشاهی هستند که علیرغم گذشت سالها، هنوز هم پرآوازه هستند.

به گفته این پیشکسوت ورزش پهلوانی، میهمان نوازی و غریب نوازی، معتمد مردم بودن، دینداری، بخشندگی، ایثار و از خودگذشتگی، دست گیری از نیازمندان، یاور مظلومان بودن و ... از مهمترین شاخصه‌ها و ویژگی‌های پهلوانان بوده است. 

وی خاطرنشان کرد: هرچند که گذشت زمان، شکل و مدت سفر به عتبات عالیات را به واسطه ورود تکنولوژی‌های مدرن تغییر داده، اما هنوز هم خصلت پهلوانی در خون و رگ مردم کرمانشاه جاری است و همه مردم ایران، کرمانشاهی‌ها را با این صفت می‌شناسند.

دبیر هیات ورزش زورخانه‌ای کرمانشاه به تحولاتی که طی سال‌های گذشته بر سرکشتی پهلوانی هم آمده اشاره‌ای کرد و گفت: از حدود یک قرن پیش کم کم کشتی پهلوانی از داخل گود زورخانه‌ها بیرون آمد و روی تشک‌های کشتی رفت و این مقدمه‌ای برای کمرنگ شدن کشتی پهلوانی بود.

وی تاکید کرد: از آنجایی که کشتی پهلوانی یکی از شاخصه‌های مهم زورخانه‌ها بود، پس از اینکه آن را از داخل گود زورخانه بیرون آوردند و جدا شد، تعداد زورخانه‌ها هم روز به روز کمتر شد، تا جایی که امروز در استان تنها حدود ۱۶ زورخانه فعال داریم.

سفالیان زاده ادامه داد: البته درسال‌های اخیر، مسئولین وزارت ورزش و فدراسیون‌های زورخانه‌ای و کشتی به تعامل رسیدند تا کشتی پهلوانی را دوباره به زورخانه‌ها برگردانند که این مسئله می‌تواند به این رشته و زورخانه‌ها رونق دهد.

وی تصریح کرد: کرمانشاه زمانی پایتخت کشتی پهلوانی ایران بود، اما به واسطه همین مسائل کشتی پهلوانی آن کمرنگ شد که در این راستا هیات ورزش زورخانه‌ای استان بویژه در دوره ریاست کنونی آن، تلاش کرده تا با برگزاری مراسم انتخاب پهلوان شهر به مانند گذشته این رشته را پررونق نگه دارد. برای همین تا پیش از شیوع بیماری کرونا چند دوره مراسم انتخاب پهلوان برتر شهر برگزار شد که در سه دوره متوالی یدلله محبی (نوه پهلوان یدلله محبی، از پهلوانان نامدار قدیمی کرمانشاه) به عنوان پهلوان اول شهر انتخاب شد.

دبیر هیات ورزش زورخانه‌ای کرمانشاه افزود: برای اینکه بتوانیم کشتی پهلوانی کرمانشاه را به مانند گذشته در بین مردم رواج دهیم، اولین زورخانه غیرمسقف کشور را در پارک کوهستان راه اندازی کردیم و مسابقات انتخاب پهلوان اول شهر را در آن برگزار کردیم که با استقبال بسیار بالای مردم مواجه شد .

منبع ایسنا