بیش از ۴۴ سال از پیروزی انقلاب اسلامی میگذرد و در این مدت تمام دولتهایی که به عنوان قوه اجرایی مسئولیت اداره کشور را بر عهده داشتند در دوران مسئولیت خود از اهمیت و ویژگیهای حساس وزارت آموزش و پرورش سخن گفته اند و همگی به دنبال ثبات و آرامش و اجرایی سازی درست وظایف این وزارت خانه مهم بوده اند. ثبات و آرامشی که به نظر میرسد در این سالها تنها به مطرح شدن در سخنرانیها محدود میشود و در زمان اجرا امکان پذیر نبوده است.
بنا بر ادعای کارشناسان آموزش و پرورش نیاز به یک تغییرات تدریجی دارد و به صورت ناگهانی نمیتوان در این وزارت خانه تغییر و تحول ایجاد کرد. این تغییرات باید با گذشت زمان و با برنامه ریزی دقیق رخ دهد. با این نگاه به تحول، نیاز است برنامهها را پروژههایی بلند مدت اجرا کنیم تا تحولی که مد نظر است، اتفاق بیافتد. اما اکنون و خصوصا در سالهای اخیر وزارت آموزش و پرورش با تغییرات همیشگی رو به رو بوده است و به نوعی در این سالها آموزش و پرورش با ثبات غریبه بوده و دولتها با وجود روشها و نگاههای متفاوتی که نسبت به این وزارت خانه داشتند نتوانستند در جهت ارتقای آن گامی جدی بردارند. گامی که بارها نیز مورد تاکید رهبری بوده است و انجام نشدن آن هم با انقادات رهبر معظم انقلاب همراه شده است.
حضرت آیت الله خامنهای در دیدار ۱۲ اردیبهشت خود با معلمان و فرهنگیان کشور با اشاره به زحمات این قشر جامعه با اشاره به نداشتن ثبات و برنامه ریزی دقیق در وزارت آموزش و پرورش فرمودند:همانگونه که این متخصصان میگویند، اگر در ۲۰ سال قبل به موضوع مدرسه رسیدگی کرده بودیم امروز بسیاری از مشکلات وجود نداشت؛ بنابراین چاره کار در برنامهریزی صحیح و همت جدی برای اصلاح مدرسه است و همه مسئولان، تصمیمسازان، تصمیمگیران و آحاد مردم باید اهمیت حیاتی دستگاه آموزش و پرورش را درک کنند.
رهبرانقلاب با انتقاد از بیثباتی در مدیریت آموزش و پرورش گفتند: دستگاه به این عظمت با تغییر مداوم وزیر، ضربه میخورد؛ بخصوص اینکه تغییر وزیر گاهی تغییر معاونان، مدیران میانی و حتی مدیران مدارس را هم درپی میآورد.
چرا در آموزش و پرورش بیثباتی در مدیریت وجود دارد؟ ده سال اخیر، پنج وزیر و چهار سرپرست سر کار آمدند؛ این چیز عجیبی است.
موضوع این بی ثباتی زمانی شکلی غیر قابل باور به خود میگیرد که به آمارها توجه میکنیم. آمارهایی که نشان از صندلی لرزان این وزارت خانه دارد. صندلی که خیلی کم به صاحبان خود وفا کرده است.
بدون احتساب رضا مراد صحرایی سرپرست کنونی وزارت آموزش و پرورش پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ تا به امروز ۱۷ وزیر بر صندلی صدارت در آموزش و پرورش نشسته اند و در این بین تنها ۵ وزیر وزارت ۴ ساله داشته اند و یا به نوعی توانسته اند یک دوره کامل وزیر آموزش و پرورش باشند و ۱۲ وزیر دیگر مدت زمانی کمتر از ۴ سال در این وزارت خانه حضور داشتند؛ که البته آخرین آنها نیز یوسف نوری است. وزیری که دی ۱۴۰۰ وزیر شد و پس از کش و قوسهای فراوان در فروردین ۱۴۰۲ از سمت خود کنار رفت.
سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان در آیین گرامی داشت معلمان در هفته معلم درباره اهمیت نظام آموزشی کشور و برنامه ریزی دقیق در آن اظهار کرد:دوره آزمون و خطا در حوزه تعلیم و تربیت گذشته و همه تصمیمات و کیفیت اجرای آنها باید دقیق و برنامهریزی شده باشد.
آیتالله رئیسی مهمترین دستور کار شورایعالی آموزش و پرورش را اجرای منویات رهبری و بررسی چرایی عدم اجرایی شدن سند تحول بنیادین دانست و گفت: اگر کسانی در آموزش و پرورش آمادگی یا روحیه تحولخواهی ندارند، در هر پست و سمتی که هستند حتماً باید از سر راه کنار بروند تا تحول در این وزارتخانه ایجاد شود.
رئیس جمهور توجه به افزایش بهرهوری در کنار ارتقای علم در آموزش و پرورش را مورد تأکید قرار داد و گفت: هزینه کردن در آموزش و پرورش را سرمایهگذاری برای کشور میدانیم، اما مهم است که به صورت ماهانه و حتی هفتگی میزان بهرهوری را ارزیابی کرد.
رئیسی در ادامه مصونسازی جوانان و نوجوانان در مواجهه با شبیخون فرهنگی غرب را در گرو تحول در آموزش و پرورش و دانشگاه فرهنگیان عنوان کرد و افزود: اگر با رویکرد تحولگرایانه مدیران و اساتید آموزش و پرورش و دانشگاه فرهنگیان شاهد تحول و زمانهسازی باشیم، در آن صورت است که دیگر نگران فرزندانمان در دنیای اطلاعات و ارتباطات نخواهیم بود.
وزارت آموزش و پروش گستردهترین سازمان در بین دستگاههای اجرایی، نهادها و سازمانهای کشور است. اداره امور بیش از ۱۶ میلیون نفر دانش آموز، حدود یک میلیون نفر معلم، عناصر مدیریتی و اجرایی، حدود ۱۱۰۰۰۰ واحد آموزشی، حدود ۱۰۰ واحد دانشگاه فرهنگیان با بیش از ۱۵۰۰۰۰ دانشجو است. علاوه بر آن اداره دهها سازمان آموزش و پرورش استانی، سازمان و مرکز ستادی، فقط بخشی از وظایف جاری وزیر آموزش و پرورش است؛ که همین موارد نشان از حساسیتهای و چالشهای این وزارت خانه دارد.
در واقع حجم بالای مشکلات و مسائل در آموزش و پرورش نیز باعث شده حضور در این وزارتخانه نیز خواهان زیادی نداشته باشد. چالش مدیریت منابع مالی، مدیریت منابع انسانی، کسری بودجههای در این وزارتخانه، تخصیص بخش زیادی بودجه آموزش و پرورش به حقوق پرسنل و دغدغههای معیشتی باعث شده هر مدیری با شک به حضور در این وزارتخانه نگاه کند.
آیت الله رئیسی، رئیس دولت سیزدهم ۳ ماه برای معرفی گزینه جدید خود به مجلس شورای اسلامی برای حضور در وزارت آموزش و پروش فرصت دارد که البته با توجه به اهمیت این وزارت خانه و درخواست رئیس مجلس مبنی بر معرفی هر چه سریعتر وزیر آموزش و پرورش به نظر میرسد این انتظار کمتر از ۳ ماه طول بکشد. انتظاری که میتواند پایانی خوش برای وزارت آموزش و پروش در دولت سیزدهم رقم بزند و یا مانند مواردی گذشته تنها چند مدت مهمان این وزارت خانه حساس کشورمان باشد.