آبیاری مزارع سبزی و صیفی شیراز با فاضلاب شهری طی دو دهه اخیر در حاشیه این کلانشهر  رایج شده و با وجود هشدار‌های مکرر، کشاورزان غیرمجاز همچنان بدون توجه به سلامت مردم به آبیاری محصول خود با فاضلاب اصرار دارند.

ارزیابی خطرات بهداشتی استفاده از فاضلاب برای آبیاری نشان می‌دهد که که آبیاری محصولات زراعی با فاضلاب می‌تواند خطرات سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی جدی را در مصرف‌کنندگان افزایش دهد، بنابراین توصیه می‌شود از فاضلاب برای آبیاری استفاده نشود.

هشدار تولید و عرضه برخی محصولات کشاورزی با استفاده از فاضلاب انسانی در جنوب شرقی شیراز (بالادست دریاچه مهارلو) به‌عنوان فاجعه‌ای زیست‌محیطی موردنظر فعالان محیط‌زیست و کارشناسان بهداشت است، زیرا بحران فاضلاب، گریبان کشاورزی و سلامت مردم را گرفته و رها نمی‌کند.

همچنین خشكسالی، مهار یا خشك شدن چشمه های اطراف مناطق شهری موجب كمبود آب در آبیاری مزارع و اراضی شده و امروزه دسترسی كشاورزان به آب كافی با سختی مواجه شده است.

بیشتر بخوانید:

• بحران آلودگی‌های زیست محیطی در زمین‌های کشاورزی شیراز

علاوه بر این نبود چاه‌های کشاورزی، استفاده نکردن کشاورزان از روش‌های نوین آبیاری و دسترسی آسان به فاضلاب‌های روباز دلیل دیگری برای استقبال کشاورزان محلی از فاضلاب جاری در پایین دست مناطق شهری و هدایت آن به اراضی زیرکشت است.

عدم نظارت مستمر و جدی مسئولان و بازرسان بر تولید محصولات ناسالم کشاورزی و عدم انجام اقدامات فوری و بلند مدت در راستای اعمال جریمه‌های بازدارنده، همچنان راه را برای سودجویان همواره کرده است.

سودجویانی که سلامت مردم را به راحتی نادیده گرفته و تهدیدی برای سلامت جامعه و شیوع بیماری‌ها به شمار می‌روند و امروز مردم برخی مناطق حاشیه ای شهری شیراز محصولاتی را استفاده می‌کنند که نه تنها برای سلامت آن‌ها مفید نیست بلکه عامل بروز بیماری‌های مختلف از جمله سرطان است.

مدیر عامل آب و فاضلاب شیراز گفت: ۶۰ درصد از فاضلاب شیراز در تصفیه خانه شماره یک این شهر تصفیه می‌شود، اما مابقی بدلیل نبود ظرفیت به سمت دریاچه مهار لو رها می‌شود.

بهروزی با بیان اینکه مهار همه فاضلاب‌ها با ایجاد تصفیه خانه فاضلاب جدید در کنار تصفیه خانه موجود امکان پذیراست، افزود: این موضوع نیاز به هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار است که تا کنون محقق نشده است.

مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس هم گفت: فاضلاب رها شده به سمت دریاچه مهار لو به دست برخی سودجویان با تغییر مسیر به سمت زمین‌های کشاورزی هدایت می‌شوند.

مشفقیان ادامه داد: این فاضلاب که حامل پساب‌ها خانگی، صنعتی، بیمارستانی و سطح شهر هستند، گفت: حدود ۱۰ سال است که سودجویان با استفاده از این فاضلاب هزار هکتار از زمین‌های خود که شامل گندم، جو، ذرت و ارزن است را آبیاری می‌کنند.

او گفت: قرار است در مدت کمتر از سه ماه علاوه بر امحاء محصولات کشت شده، مسیر دسترسی به فاضلاب به صورت دائم قطع شود.

جعفر طاهری معاون فرماندار شیراز با بیان اینکه بالغ بر ۵۰ الی ۶۰ درصد از فاضلاب شهر شیراز تصفیه و مابقی این فاضلاب در محیط و کانال‌های مختلف رها می‌شود، گفت: در حال حاضر کشت با پساب فاضلاب خام یکی از دغدغه‌های مهم مسئولان شهر شیراز محسوب می‌شود؛ این مسئله باعث شده میوه‌ها و محصولات کشاورزی دچار آلودگی شوند.

او گفت: با توجه به حساسیت شورای تأمین نسبت به این مسئله، چندین جلسه کارشناسی برگزار شد و بنا است با محوریت شهرداری شیراز نظارت جدی بر نحوه آبیاری زمین‌های کشاورزی این منطقه اتفاق بیفتد؛ مقرر شده دستگاه‌های مربوطه مانند دامپزشکی، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی به این مسئله ورود کنند چراکه کشت محصولات کشاورزی به این روش از نظر بهداشتی کاملا غیرقانونی است.

طاهری گفت: برخورد‌هایی که با کشاورزان متخلف در چندین سال گذشته صورت گرفته برخورد‌های بازدارنده‌ای نبوده، اما قرار است با یک برخورد بازدارنده از این کار جلوگیری شود. زیرا سلامت مردم خط قرمز ماست.

او گفت با توجه به اینکه برخی از مواد غذایی تولید شده توسط پساب فاضلاب خام می‌تواند مسموم کننده باشد و سلامت شهروندان را تهدید کند با جدیت این مسئله را دنبال خواهیم کرد؛ بدون تردید با همکاری دستگاه‌های مختلف و نظارت گشت‌های مشترک می‌توانیم از ادامه این کار جلوگیری کنیم.

طاهری یادآور شد: البته شهرداری شیراز نیز درصدد است که چندین تصفیه خانه محلی راه‌اندازی کند؛ اگر سالیانه چندین تصفیه‌خانه محلی فعال شود می‌توان در بازه چند ساله تصفیه فاضلاب شیراز را به صورت کامل انجام داد.

به هرحال به نظر می‌رسد سیزیجاتی که مردم آن را به عنوان منبع سرشار از سلامتی می‌شناسند و تلاش می‌کنند به هر نحوی در سبد غذایی خود جای دهند این روز‌ها در برخی مناطق بوی "تعف" گرفته و به جای اهدای سلامتی به مردم انواع مخاطرات و بیماری‌های عفونی را در خانواده‌ها گسترش می‌دهد که دستگاه‌های مسئول در این امر باید برای کوتاه کردن دست فاضلاب از خاک کشاورزی تلاشی دوچندان داشته باشند.