حسن وحید معاون سازمان منابع طبیعی در حاشیه گردهمایی تبیین مدیریت پایدار منابع طبیعی منطقه هیرکانی در سالن مرکز آموزش منابع طبیعی و آبخیزداری کلارآباد افزود : در زمان حاضر سطح کانون بحران در کشور به ۱۴ میلیون هکتار رسیده و ریزه گردهایی که در کشور به ویژه خطه شمال مشاهده شده متاثر از بیابان است و ممکن است که خیلی از کارهای توسعه ای متوازن و چند منظوره که عملیاتی می شود ملاحظات زیست محیطی در آن انجام نگیرد و همین کم توجهی ها سبب خسارت شود.

وی بیان داشت : متاسفانه امروز سطح مراتع طبیعی فقیر کشور به بیش از ۵۴ میلیون هکتار رسیده است و درصورتی که مراقب نباشیم و از این عرصه ها محافظت نشود تبدیل این عرصه ها از مراتع به بیابان دور از انتظار نیست و با این اقدام گامی برای گسترش عرصه های بیابانی در کشور برداشته خواهد شد.

معاون آبخیزداری امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تاکید کرد : باید این موضوع مدیریت شود به گونه ای که در قالب یک برنامه ریزی مدون و اساسی همه عوامل حاکمیتی دست اندرکار را برای پیشگیری از این مخاطرات طبیعی پای کار آورد.

حدود ۹۰ میلیون هکتار عرصه طبیعی نیازمند اجرای طرح آبخیزداری

وحید دریاره آخرین اقدامات صورت گرفته طرح های آبخیزداری در عرصه های طبیعی کشور هم گفت : حدود ۲۳ درصد از سطح کشور طرح آبخیزداری در آن اجرا شده و متاسفانه این میزان سطح پاسخگو نیست چرا که سطح فرسایش خاک بیش از ۱۴ میلیون تن در هکتار رسیده است و در برخی از مناطق این آمار بیشتر بوده درحالی که این آمار نسبت به نرم جهانی به ۲ تا سه برابر رسیده است.

این مسوول افزود : هم اینک حدود ۹۰ میلیون هکتار از سطح عرصه طبیعی کشوربه اجرای طرح ابخیزداری نیاز دارد و ضمن آنکه کارهای مطالعاتی آبخیزداری در سطح حدود ۱۸ میلیون هکتار انجام نگرفته است و برای مدیریت کردن این موضوع باید طرح های حوزه منابع طبیعی یعنی کارهای مکانیکی، بیو مکانیکی، بیولوژیکی و مدیریتی صورت گیرد.

معاون آبخیزداری امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت : در زمان حاضر در طول قانون برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی که تا پایان سال گذشته هم تداوم داشت در این بازه زمانی می توان حدود ۱۰ میلیون هکتار طرح آبخیزداری اجرا کرد و با اقدامی که امسال پیش بینی شده شاید بتوان روند عملیات طرح آبخیزداری را به حدود ۷۰ درصد رساند.

به گفته وحید، براساس این برنامه تمام تلاش ها این است در طول برنامه هفتم توسعه حدود ۵۰ میلیون هکتار و در برنامه هشتم هم حدود ۴۰ میلیون هکتار طرح آبخیزداری اجرا کرد در حال حاضر این موضوع در حال پیگیری است و اعتباری که در قانون برنامه پنج ساله هفتم توسعه اجرای این طرح مورد نیاز است بیش از ۶۳۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

وی گفت : در ۲ سال گذشته تاکنون تمام تلاش ها در عرصه های مرتعی و جنگلی بیشتر روی اجرای طرح های آبخیزداری متمرکز شده است به ویژه در خطه شمال کشور این موضوع برنامه ریزی شده چرا که به خاطر اهمیت اکوسیستم جنگلی در حوزه شمال در قالب مدیریت جامع حوزه آبخیز این روزها رخ داده چون مجموعه عوامل دولت و مسوولان درون سازمانی و برون سازمان با نقش مشارکت مردمی بتوانند این موضوع را پررنگ تر انجام دهند هرچند این اقدام سخت است.

معاون آبخیزداری امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری یاد آور شد : در منابع طبیعی این آمادگی وجود دارد که شرح خدمات به ویژه در آنچه در اکوسیستم های مرتعی وجود دارد در قالب طرح های چند منظور بخش منابع طبیعی بتوان تمامی آثار منابع طبیعی را در دربخش های مختلف به خود بهره برداران واگذار نمود به عبارتی اهاله مدیریت کرد و دستورالعمل طرح مردمی سازی آن هم نوشته شده است شرح خدمات آن هم در قالب چند منظوره دربخش مرتعی ابلاغ و قرارداد هم تنظیم شده است.

وحید بیان داشت : این موارد نشانگر آن است که درتمام تمام عرصه های طبیعی بهره برداران صاحب حق هستند و مجموع اقداماتی که در این حوزه انجام می گیرد آثار اقتصادی آن در قالب بسته های مدیریتی طرح های چندمنظوره به این بهره برداران اهاله مدیریت می شود.

حمایت دولت از مردمی کردن طرح های آبخیزداری

این مسوول همچنین از ارایه طرح ۵۰ هکتاری در قالب احیای مراتع و تولید علوفه به دولت خبرداد و گفت : این طرح تدوین و ارایه شده و دولت مردمی هم تا حدودی از این طرح حمایت کرده است تا بتوان در قالب شیوه های مختلف مردمی سازی و بهبو احیا بتوان کار کرد و رویکرد این سازمان هم در این بخش، آبخیزداری، مراتع و پوشش بیابانی مطلوب است و سه استان شمالی هم در قالب این طرح به عنوان پایلوت در نظر گرفته شده است.

قدمت جنگل های شمال ایران به حدود ۳۰ الی ۴۰ میلیون سال قبل بر می گردد و دارای ۹۰ گونه درختی و ۲۱۱ گونه درختچه ای و هزار و ۵۵۸ گونه علفی و بوته ای است، مساحت این عرصه ها در حدود یک درصد جنگل های اروپا است ولی تعداد گونه های آن ۱۶ درصد گونه های موجود در کل قاره اروپا است.
این مقایسه ها نشان می دهد جنگل های هیرکانی در شمال ایران با وجود مساحت کم، تنوع گونه ای بسیار زیادی دارد و از این نظر و به دلیل تنوع زیستی و گستردگی ذخایر ژنتیکی، شایسته تحقیقات زیادی است که یکی از آن ها تعیین کهنسال ترین درختان موجود در آن است.

جنگل‌های هیرکانی با ۱.۹ میلیون هکتار وسعت از آستارا در شمال استان گیلان شروع می شود و تا گُلی‌داغ در شرق استان گلستان به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر پراکنش دارد. بخشی کوچکی از جنگل‌های هیرکانی هم معادل ۲۰ هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار دارد.