شانزدهمین قسمت برنامه تلویزیونی «نقد سینما» پس از وقفه‌ای کوتاه، شب گذشته ۸ اردیبهشت‌ماه از شبکه چهار سیما، پخش شد. در میز نقد سینمای ایران، فیلم سینمایی «فسیل» توسط محمد صابری و محمد قربانی بررسی شد. آرش خوشخو و محمدرضا مقدسیان در میز نقد سینمای جهان فیلم درباره فیلم «همه‌چیز، همه جا، به یک‌باره» صحبت کردند. همچنین در میز سینمای روز زهرا دمزآبادی از قاچاق سوال‌برانگیز فیلم‌های سینمایی گفت و در بخش گفتگوی ویژه نیز، امیررضا مافی میزبان حمزه صالحی فیلمنامه‌نویس شد. 

در ابتدا امیررضا مافی میزبان «نقد سینما» با اشاره به درگذشت عماد افروغ، جامعه‌شناس و سیاست‌مدار ایرانی اظهار کرد: در روز‌های گذشته یکی از اندیشمندان تراز اول علوم انسانی، دکتر عماد افروغ را از دست دادیم. بهترین تعبیر درباره او این بود که می‌دانست چه زمان، کجا بایستد و چه زمان باید آنجا را ترک کند. دکتر افروغ انسانی صریح بود که تمنای قدرت نداشت، بی‌پرده سخن می‌گفت و همواره در مسیر انقلاب اسلامی به نقادی اوضاع کنونی می‌پرداخت.

پس از آن نخستین بخش برنامه، میز نقد سینمای ایران بود که در آن محمد صابری و محمد قربانی از فیلم سینمایی «فسیل» با فروشی بی‌سابقه و نزدیک به صد میلیارد تومان سخن گفتند.

محمد صابری تعبیر کمدی مبتذل را درباره فیلم «فسیل»، نادرست دانست و گفت: با این عبارت همراه نیستم؛ لااقل «فسیل» را مصداق سینمای مبتذل نمی‌دانم. به عنوان یک خبرنگار حوزه سینما تاکید می‌کنم، فروش فیلم‌های «فسیل»، «انفرادی» و «دینامیت» به نفع سینمای ایران بوده است و نمی‌شود اقتصاد سینما را از تحولاتش نادیده گرفت.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سینمای ایران می‌تواند برای مخاطبی که نمی‌خواهد «فسیل» ببیند، بدیلی ارایه کند، گفت: بله؛ به ویژه کارگردانان نسل جدید، فیلم‌های خوب توسط آنان به قدری ساخته می‌شود که پیشنهادی باشد برای مخاطبانی که سینما برایشان مساله است. برای مثال فیلم‌های «ملاقات خصوصی» و «علفزار» چنین مولفه‌هایی دارند.

این منتقد سینما درباره فیلم سینمایی «فسیل» و مفهوم ابتذال مطرح کرد: به دلیل اینکه تعبیر ابتذال را مبتنی بر نوعی زیاده‌روی می‌دانم، معتقدم کریم امینی و حمزه صالحی به ترتیب کارگردان و نویسنده تلاش مشهودی برای اندازه نگه‌داشتن، دارند و این تفاوت «فسیل» با نمونه‌های مشابهی که قبلا در این فضا داشته‌ایم، است.

در ادامه محمد قربانی تاکید کرد: فیلم «فسیل» در فیلمنامه از کمترین انسجام سینمایی، برخوردار است. در یک‌سوم ابتدایی، فیلم درباره یک گروه موسیقی است که دچار مشکلاتی می‌شود، در میانه ما به کما رفتن را داریم و در انتها فیلم به ماجرای عشقی کاراکتر اصلی می‌پردازد. این رعایت نکردن انسجام برای فیلم تلویزیونی است نه سینما! سینما باید یک خط مشخص داستانی و شخصیت داشته باشد.

صابری خطاب به قربانی خاطرنشان کرد: درباره انسجام نداشتن اثر با شما همراه هستم و بدین دلیل فیلم را قابل نقد می‌دانم. اما من به شکل مستقل به اثر نگاه نمی‌کنم. من «فسیل» را در یک فرایند اتفاق مفیدی می‌دانم. من یک تجربه را از همکاری‌های مکرر تهیه‌کننده‌ای جوان و یک فیلمنامه‌نویس تحلیل می‌کنم که گام به گام جلو می‌روند و سعی می‌کنند اشتباهاتشان را تکرار نکنند.

در بخش بعدی «نقد سینما» با عنوان میز سینمای روز، زهرا دمزآبادی که مهمان برنامه بود ابتدا درگذشت کیومرث پوراحمد را به مردم و جامعه سینما تسلیت گفت. او در ادامه به شکسته شدن رکورد فروش سینمای ایران اشاره و عنوان کرد: فروش سینمای ایران در روز دوم اردیبهشت‌ماه، هفت میلیارد و پانصد هزار تومان بود. البته بلیت ۶۰ هزار تومانی را می‌توان علت رقم خوردن این رکورد دانست.

وی درباره قاچاق فیلم سینمایی «برادران لیلا» توضیح داد: قبل از اکران‌های عید فطر، خبر قاچاق فیلم «جنگ جهانی سوم» هم به گوش رسید؛ این فیلم که قرار بود از لیست اکران عید فطر کنار گذاشته شود، به همین دلیل دوباره به لیست بازگشت. متاسفانه چند روز پیش خبری رسید که فیلم «خط فرضی» به کارگردانی فرنوش صمدی هم قاچاق شد و باعث شد شورای صنفی تصمیم به اکران این فیلم در کمترین زمان ممکن بگیرد.

دمزآبادی اضافه کرد: اینکه در فاصله فروردین تا اردیبهشت، سه فیلم قاچاق شود، بسیار عجیب است و پرسش اینجاست که مسئولیت این اتفاقات با چه کسی است؟ و اگر این روند بخواهد ادامه پیدا کند، چه ضربه‌ای به پیکره سینما می‌خورد؟

این فعال رسانه خاطرنشان کرد: اکران نسخه عربی انیمیشن سینمایی «لوپتو» که در گیشه ایران نیز بسیار وفق بود، از عید فطر در چهل سینمای کشور لبنان آغاز شده و قرار است در عراق، سوریه و سایر کشور‌های عرب‌زبان هم اکران شود.

بخش بعدی برنامه، میز نقد سینمای جهان با موضوع «همه‌چیز، همه‌جا، به یک‌باره» بود. فیلمی که در مراسم اسکار توفیق زیادی داشت.

آرش خوشخو درباره بی‌مقدمه بودن و منطق عجیب فیلم بیان کرد: ما بدون هیچ توضیحی باید بپذیریم چند دنیای موازی وجود دارد. سختی تحلیل آن برایم از همان صحنه‌های ابتدایی فیلم مشخص می‌شود و فاصله من پنجاه و چند ساله با مخاطب نسل جدید که بازی‌های کامپیوتری بازی می‌کند و منطق دنیا‌های موازی برایش قابل هضم است، شکل می‌گیرد. چرا باید قبول کنم که شخصیت شوهر از دنیای موازی آمده است؟

محمدرضا مقدسیان نیز درباره «همه‌چیز، همه‌جا، به یک‌باره» مطرح کرد: این فیلم یک اثر هالیوودی است. هالیوود از اساس در از آن خود کردن مفاهیم تخصص دارد.‌ای کاش اثر را مال خود می‌کرد، تحقیرش نمی‌کرد و تقلیلش نمی‌داد. جهان‌های موازی، مبحث بسیار پیچیده و عمیق در علم، فلسفه و... را هالیوودی کرده است.

وی خاطرنشان کرد: من مخالف جریان رفت و برگشتی سینما و بازی‌های رایانه‌ای در سال‌های اخیر نیستم. اما آن‌جایی با آن مشکل دارم که از آن استفاده دغل‌کارانه می‌شود و حواس مخاطب را پرت می‌کند که مقهور فیلم شود و نفهمد حرف خاصی نزده است.

بخش پایانی برنامه «نقد سینما»، میز گفتگوی ویژه با موضوع «سینمای کمدی/ سینمای مبتذل» بود که با حضور حمزه صالحی فیلمنامه‌نویس «فسیل»، «پاستاریونی»، «دینامیت» و... برپا شد.

حمزه صالحی درباره دوگانه سینمای کمدی و مبتذل گفت: من متوجه تقسیم‌بندی‌های این چنینی نمی‌شوم و نمی‌خواهم در صحبت‌هایم لغت‌ها را بررسی کنم که اصلا ابتذال چیست و اگر در کمدی، مواردی اغراق‌آمیز بیان شود، چه می‌شود.

این فیلم‌نامه‌نویس تصریح کرد: زمانی که بودجه فیلمنامه کم باشد، نویسنده مجبور است، در سال تعداد بیشتری فیلمنامه بنویسد تا تامین شود و فرصت تشکیل اتاق نویسندگان رخ نمی‌دهد چراکه باید همان بودجه محدود هم تقسیم شود. ناگفته نماند زمانی شوخی‌های بهتری نوشته می‌شود، که مشکلات و موانع برطرف شود و نویسندگان در کنار هم قرار بگیرند.

او در پایان درباره وضعیت سینمای کمدی ایران یادآور شد: مهم‌ترین ضعف سینمای کمدی ایران، روایت است. گاهی به نفع چند خنده بیشتر روایت و شخصیت را جدی نمی‌گیریم. 

برنامه «نقد سینما» به تهیه‌کنندگی یوسف بچاری و میزبانی امیررضا مافی جمعه‌ها ساعت ۲۲:۳۰ از شبکه چهار سیما روی آنتن می‌رود.