امروزه تغییرات جوی همچون طوفان‌های شدید، وزش امواج گرم، خشکسالی‌های طولانی و دیگر اثرات مرتبط با آب و هوا در حال رشد هستند، اما آنچه مهم است تنها این نیست که جهان چقدر گرم می‌شود، بلکه مهم این است که چقدر سریع گرم می‌شود.

پروفسور دانشگاه هاروارد از راه اندازی پروژه‌ای می‌گوید که می‌تواند نابودی جو زمین را به تأخیر بیندازد. استیون ووفسی، استاد علوم جوی و محیطی در حال مطالعه پروژه‌ای با نام متان سَت است.

وی گفت: بیشتر پروژه‌هایی که در مورد تغییرات جوی فعال بوده اند در حال به اتمام رسیدن هستند، اما پروژه متان سَت هنوز در حال بررسی است و به زودی راه اندازی خواهد شد.

ووفسی این پروژه را یک طرح ماهواره‌ای عنوان می‌کند و ادامه داد: ماهواره متان سَت منابع جهانی انتشار متان را شناسایی می‌کند که در بسیاری از موارد می‌توان با اقداماتی ساده آن‌ها را متوقف کرد.

به نظر استیون ووفسی این ماهواره ارزش کار بیشتر را دارد و دقیق‌تر از سایر ماهواره‌های سنجش متان که قبلاً ارائه شده‌اند، به دانشمندان اجازه می‌دهد تا انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را ردیابی کنند و داده‌های کلیدی را برای جلوگیری از آن ارائه دهند.

این دانشمند جوی تشخیص و تعیین منابع نشت متان را ضروری می‌داند، زیرا به عقیده‌ او این کار می‌تواند زمان بیشتری را برای حیات جهان در نبرد تغییرات آب و هوایی بخرد.

متان سَت قرار است اوایل سال آینده راه اندازی شود و ووفسی محقق اصلی آن است. این پروژه نتیجه یک همکاری منحصربه‌فرد به رهبری صندوق غیرانتفاعی دفاع از محیط‌زیست است و دانشمندان دانشگاهی، فعالان محیط‌زیست، صنایع فضایی خصوصی و گروه‌های بشردوستانه را درگیر می‌کند تا بودجه طراحی، ساخت و پرتاب یک ماهواره را تامین کنند.

سرعت گرم شدن زمین

استیون هامبورگ دانشمند جوشناس دیگری از این دانشگاه که با ووفسی همکاری دارد گفت: با توجه به اینکه طوفان‌های شدیدتر، امواج گرمای داغ‌تر، خشکسالی‌های طولانی‌تر و دیگر اثرات مرتبط با آب و هوا آشکار شده‌اند، آنچه مهم است فقط میزان گرم شدن جهان نیست، بلکه سرعت گرم شدن جهان است. یک گرمای ناگهانی در طول ۲۰ یا ۳۰ سال اثرات بسیار متفاوتی با گرم شدن آهسته طولانی مدت بالای ۷۰ یا ۸۰ خواهد داشت. افزایش سریع گرما زمان کمی را برای سازگاری طبیعت یا جوامع انسانی فراهم می‌کند.

وی افزود: اگر ما به مدت ۵۰ سال هیچ فعالیتی در دنیا انجام ندهیم و سپس متان را به شدت کاهش دهیم، میزان گرم شدن در سال ۲۱۰۰ متفاوت نخواهد بود، اما در صورت تأخیر در انجام فعالیت‌های پیشگیرانه، سرعت گرم شدن بسیار بیشتر خواهد شد، که تاثیرات بزرگی خواهد داشت.

گاز مخرب

این دانشمند در مورد متان، گفت: متان یک گاز گلخانه‌ای قوی است. ۸۴ برابر قوی‌تر از دی‌اکسید کربن. دی اکسید کربن در مقادیر بسیار بیشتری ساطع می‌شود و تا زمانی که توسط فرآیند‌های طبیعی که می‌تواند قرن‌ها تا هزاران طول بکشد از بین برود، در اطراف وجود دارد. این بدان معناست که اثرات گاز‌های منتشر شده امروز بر گاز‌های منتشر شده در قرن گذشته انباشته می‌شود و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در دهه‌های آینده فقط باعث تأثیرات مخرب بیشتر خواهد شد. بدون گامی برای حذف آن، اثر تجمعی دی اکسیدکربن گرم شدن را به طور غیرقابل جبرانی افزایش می‌دهد.

یک مطالعه شاخص

ووفسی چندین دهه است که متان را زیر نظر دارد. او از هواپیما گرفته تا بالن و برجی در میان درختان جنگل هاروارد برای درک بهتر چگونگی تغییر جو توسط گاز‌های گلخانه‌ای استفاده کرده است. او تجهیزات حسگر متان را به جستجوی نشت در زیرساخت‌های گاز طبیعی مطالعه کرده است، ابزار‌هایی را روی پشت بام‌ها نصب کرده و آن‌ها را از بالون‌هایی برای اندازه گیری گاز‌های موجود در جو پرتاب کرده است.

اما پروژه متان سَت دقیق‌تر از سایر ماهواره‌های سنجش متان، به دانشمندان اجازه می‌دهد تا انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را ردیابی کنند و داده‌های کلیدی را برای کاهش این گاز ارائه دهند.

عملکرد متان سَت

ووفسی همچنین یک مطالعه سراسری انجام داد که محققان در سراسر کشور آمریکا غلظت متان را در نزدیکی تأسیسات نفت و گاز اندازه‌گیری کردند. این کار که در سال ۲۰۱۸ در ژورنال Science منتشر شد، میزان انتشار گاز متان یافت شده در این مطالعه حدود ۶۰ درصد بیشتر از برآورد بود. گرمایش ناشی از متان اضافی در ۲۰ سال، تقریباً برابر با گرمایشی است که با سوزاندن گاز طبیعی برای گرم کردن و پخت و پز در هر سال ایجاد می‌شود.

ابزار علمی اصلی متان ست یک طیف‌سنج است که نور سفید را به طیفی تبدیل می‌کند که دارای اثر مولکول‌های موجود در هوا است که نور از آن عبور می‌کند. دانشمندان هاروارد مشخصات این ابزار را ارائه کردند و این ابزار در حال حاضر در فضاپیمایی که آن را به مدار خواهد برد نصب می‌شود. پرتاب این ماهواره برای ژانویه ۲۰۲۴ از کیپ کاناورال با موشک فالکون ۹ از اسپیس ایکس برنامه ریزی شده است که بنیانگذار و مدیر اجرایی آن میلیاردر ایلان ماسک است.

پروژه متان ست یک هدف بلندپروازانه دارد: کاهش انتشار جهانی متان از تاسیسات نفت و گاز تا سال ۲۰۲۵ تا ۴۵ درصد و تا سال ۲۰۳۰ تا ۷۰ درصد.

گروه تحقیقاتی این پروژه معتقدند: چیزی که در مورد ماموریت متان ست جالب است این است که صرفاً داده‌ها را جمع‌آوری نمی‌کنیم، بلکه داده‌ها را به مرحله اجرا درمی‌آوریم. این سریع‌ترین راه برای کاهش گرمایش جهانی است.

در حالی که چندین ماهواره، چه در مدار و چه در برنامه ریزی، از قبل برای شناسایی متان طراحی شده اند، ووفسی گفت که متان ست این کار را با وضوح بالاتری نسبت به سایر ماهواره‌ها انجام خواهد داد. این به محققان اجازه می‌دهد تا غلظت متان را تعیین کنند.

قبلاً در مورد تغییر آب و هوا مطالعات برای آینده‌ای دور همچون سال ۲۱۰۰ یا ۲۰۵۰ انجام می‌شد. اما اکنون، در نتیجه رویداد‌هایی که در مورد آب و هوا رخ داده است، خواه سیل در پاکستان باشد یا آتش سوزی در کالیفرنیا، مردم جهان درگیر هستند و تغییرات آب و هوا به سرعت شروع شده است.

این ماهواره حدود ۸۰ درصد از تولید جهانی شرکت‌های نفت و گاز را پوشش خواهد داد و هامبورگ انتظار دارد داده‌هایی که جمع‌آوری می‌کند باعث اقدامی جهانی شود.

کاهش تنها راهکار نیست

کاهش این گاز‌های گلخانه‌ای به تنهایی مشکل را حل نمی‌کند و این گاز‌ها در هوا وجود دارند. دلیل آن این است که متان به روش‌های مختلفی تولید می‌شود، هم طبیعی و هم انسانی و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای نه تنها از تولید سوخت‌های فسیلی، بلکه از شهرها، محل‌های دفن زباله و پرورشگاه‌های دام نیز سرچشمه می‌گیرد، که هر کدام رویکرد متفاوتی برای کاهش می‌طلبد.

ووفسی در پایان گفت: اگر انتشار گاز متان به سرعت کاهش یابد تا زمان برای رشد و تولید انرژی‌های تجدیدپذیر صرف شود، تقریباً به طور قطع به زمان نیاز است. انرژی‌های تجدیدپذیر سریع‌تر از بسیاری از پیش‌بینی‌ها در حال رشد هستند، اما هنوز این مقدار تنها کسری از ظرفیت انرژی جهانی هستند، در حالی که از آن سوی دیگر نشانه‌هایی از گرم شدن سریع کره زمین دیده می‌شود. ما نمی‌توانیم کل کشور را از نظر حمل‌ونقل برقی کنیم و تا ۱۰ سال آینده از باد و خورشید استفاده کنیم. این کاری نیست که بتوانیم در کوتاه مدت انجام دهیم.

منبع:پایگاه خبری دانشگاه هاروارد