دشت بزرگ کاشان، یکی از مناطقی است که از آغار دهه چهل، چراغ قرمز کمبود آب در آنجا روشن شد و کاهش بارش و ادامه خشکسالی‌ها موجب شد که کشاورزان و باغداران به ویژه در مناطق کویری به سمت کشت محصولاتی بروند که آب کمتری طلب می‌کند. یکی از این مناطق نوش آباد آران و بیدگل است که کاشت گل محمدی، از سال ۱۳۸۶ در آن آغاز شد.

گلستان‌های گل محمدی کاشان در مناطق کوهستانی، از نیمه دوم اردیبهشت، خودنمایی می‌کند، اما اقلیم کویری نوش‌آباد به گونه‌ای است که گل محمدی از نخستین روز‌های فروردین می‌شکفد و این فرصتی برای توسعه اقتصاد کشاورزی است، اما این صنعت نیازمند به روزآوری و نظارت دستگاه‌های مسئول است. با وجودی که بیشترین گل محمدی جهان در ایران تولید می‌شود، اما به دلایل مختلفی سهم ایران از تجارت جهانی این گل خوش بو اندک است.

موقعیت مناسب نوش آباد برای ایجاد مزارع گل محمدی
محمود ساجدی، اولین مجری کاشت گل محمدی در نوش‌آباد گفت: سطح زیر کشت گل محمدی به فاصله ۱۵ سال از دو جریب به حدود ۴۰ هکتار رسیده و سالیانه حدود ۱۰ تُن گل محمدی از هر هکتار این گلستان‌ها برداشت می‌شود.
او افزود: بهترین محیط برای رشد گل محمدی، خاک شنی- رُسی است که بافت سبک آن موجب تهویه و زهکشی و با مواد آلی پوسیده به میزان اسیدیته حدود ۵.۶ تقویت می‌شود که منطقه کویری نوش‌آباد از این موقعیت برخوردار است.

باغدار گل محمدی در نوش‌آباد، افزود: شواهد نشان می‌دهد که آبیاری گل محمدی در زمان غنچه دهی و گل‌دهی بسیار مهم است؛ در گلستان‌های کاشان معمولاً آبیاری به‌صورت سطحی و میزان آب در هر نوبت آبیاری متغیر است.

ساجدی اضافه کرد: ساقه مولد گل از جوانه‌های جانبی شاخه‌های یک ساله به وجود می‌آید که اختلاف دمای شبانه‌روز حدود ۴ درجه سانتیگراد را نیاز دارد و برای غنچه دهی نیز دمای ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد لازم است که این شرایط در مناطق کویری مثل نوش‌آباد، ابوزیدآباد و آب شیرین فراهم است.

به گفته او، باد گرم و خشک و دمای بالای ۲۵ درجه ضمن اینکه موجب شکفتن پیش از موعد گل و آسیب فیزیکی به گل می‌شود، کاهش زمان گل‌دهی و ترکیبات اسانس گل را به همراه دارد و این مشکل موجب خسارت به گل‌کاران می‌شود به همین دلیل استقرار ایستگاه هواشناسی در نوش‌آباد ضروری است.

سهم اندک ایران از تجارت گل محمدی
این کارآفرین حوزه کشاورزی با اشاره به اینکه گل محمدی نیازمند تغذیه متنوع و برنامه طولانی مدت است گفت: مسئولان جهاد کشاورزی برای آموزش گل‌کاران باید چاره‌اندیشی و آموزش‌های تخصصی و علمی به آن‌ها ارائه کنند تا ضمن بهبود کیفیت محصول خسارت به کشاورزان کاهش یابد.

ساجدی افزود: گفته می‌شود حدود ۸۵ درصد از تولید گل محمدی سهم ایران است، اما سهم ما در ارزش تجارت جهانی بسیار کم است که نیازمند توجه به فرآیند زنجیره ارزش این محصول به ویژه تولید اسانس است.

او تأکید کرد: افزایش تولید اسانس و فرآورده‌های جانبی با توجه به نیاز بازار جهانی، شناسایی بازار‌های متنوع مصرف گل محمدی متناسب با بازار هدف و معرفی نشان‌های تجاری ایرانی در بازار‌های جهانی مهم‌ترین راهکار‌های زنجیره ارزش گل محمدی ایران است که باید توسط نهاد‌های مسئول و مربوط انجام شود.

اولین مجری کاشت گل محمدی در نوش‌آباد اظهار کرد: بنا به نظر گلکاران باسابقه و مجرب، عطر و بوی گلاب نوش‌آباد منحصر به فرد است که این مزیت در کنار زودرس بودن آن، موجب تشویق کشاورزان به جایگزینی با محصولاتی مثل خربزه، هندوانه، جو، گندم و پنبه در مناطق کویری و کم برخوردار از آب شود.

ساجدی اضافه کرد: باغ‌های گل محمدی، یکی از ظرفیت‌های گردشگری منطقه کاشان در فصل بهار است و در سالی که به نام رشد تولید نام‌گذاری شده، توسعه سطح زیر کشت گل محمدی به عنوان محصولی پرسود و زود بازده باید مورد توجه و حمایت مسئولان قرار گیرد.

او گفت: گل‌کاران از مسئولان جهاد کشاورزی، صمت و فرمانداری انتظار دارند برای قیمت‌گذاری و معرفی مناسب محصول به طور شایسته‌ای توجه داشته باشند و اقدام کنند تا کشاورزان نیز به توسعه و ادامه کار خود دلگرم شوند.

گلابگیری، نوعی خام فروشی است
علی حسان از گلا‌گیران نوش‌آباد هم گفت: تولید گلاب از گل محمدی یکی از فرآورده‌های مهم اقتصادی منطقه کاشان و کشور است که علاوه بر مصرف داخلی به خارج از کشور نیز صادر می‌شود، اما گلابگیری به نوعی خام فروشی محصول است و مسئولان باید به تولید اسانس و دیگر فرآورده‌های جانبی گل توجه کنند.

او افزود: افزایش قیمت کود و سم و دستمزد کارگر از مشکلات مهم تولید گل محمدی است که حدود۵۰ درصد از درآمد را شامل می‌شود و این روند تولید گل محمدی را سخت کرده و می‌توان گفت مقرون به صرفه نیست.

این گلابگیر نوش آبادی اضافه کرد: صاحبان واحد‌های تولیدی گلاب با هر قیمتی که بخواهند گل محمدی را خریداری می‌کنند، ولی زمان پرداخت پول آن را معلوم نمی‌کنند و در زمانی که محصول در بازار بیشتر باشد، قیمت آن نیز کاهش پیدا می‌کند.

حسان برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی، ارتقای دانش بهره‌برداران و بهره‌گیری از توان علمی مراکز تحقیقاتی و پژوهشی و تأمین کود و سم مورد نیاز را به عنوان مهم‌ترین راهکار‌های حمایت از کشاورزان و توسعه کشت گل محمدی بیان کرد.

او تصریح کرد: یک گل‌کار سنتی نمی‌داند چه میزان سم را با چند لیتر آب مخلوط کند و یا با طرز صحیح کود دادن آشنا نیست و این کار را بر اساس تجربه خود یا دیگر کشاورزان انجام می‌دهد درحالی که اگر با اطلاعات علمی این کار را انجام دهد مطمئناً نتیجه‌ای بهتر عاید شده و هزینه‌ها نیز کاهش خواهد یافت.
منبع: ایسنا