دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ بزرگترین رویشگاه لاله واژگون در جهان می باشد. این دشت با ۳۶۰۰ هکتار وسعت در شهرستان کوهرنگ و استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. محدوده‌ای از این دشت به عنوان اثر طبیعی ملی لاله واژگون تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران قرار دارد.

گل لاله‌ واژگون در استان چهارمحال و بختیاری در نقاط مختلف پراکنده است که مهم‌ترین آن‌ها دشت کوهرنگ محسوب می‌شود. این دشت معروف‌ترین دشت لاله واژگون کشور است که سه هزار و ۶۰۰ هکتار وسعت دارد و به‌عنوان یکی از رویشگاه‌های اصلی این‌گونه گیاهی شناخته می‌شود. بخش‌هایی از دشت لاله‌ های واژگون کوهرنگ در منطقه دوآب صمصامی، در سال ۱۳۷۵ با هدف حفاظت از این گل ارزشمند به‌عنوان اثر طبیعی تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست ایران قرار گرفت.

بزرگترین دشت لاله های واژگون کشور در چهارمحال و بختیاری در پی بی توجهی گردشگران و شکستن ساقه ها و برداشت پیاز لاله ها در یک قدمی نابودی قرار گرفته است.

لاله واژگون یکی از از نادرترین و با ارزش‌ترین گل‌های جهان به شمار می‌رود که خاستگاه اصلی رویش آن ایران است و ۱۵ گونه از این گل در کشور شناسایی شده است.

این گل در دو نوع قرمز و زرد می‌روید که به گونه زرد آن، لاله نرگسی نیز گفته می‌شود. لاله واژگون با دامنه‌های سنگلاخی و صخره‌ای سازگاری بالایی دارد و ارتفاع آن به ۵۰ تا ۸۰ سانتی‌متر می‌رسد.

جشن لاله‌های واژگون دشت کوهرنگ تقریبا از اواسط فرودین آغاز و تا اواخر اردیبهشت‌ماه ادامه پیدا می‌کند. در این هنگام، لاله‌های سربه زیر می‌شکفند و سراسر این دشت مخملی را غرق در شگفتی می‌سازنند.

دشت لاله‌های واژگون چهار محال و بختیاری در ۱۲ کیلومتری شهر چلگرد مرکز شهرستان کوهرنگ و در نزدیکی روستای بنواستکی از توابع شهرستان کوهرنگ واقع شده است.

این دشت به دلیل وسعت زیاد سه هزار و ۴۰۰ هکتاری و دارا بودن پوشش گیاهی بسیار زیبا و ارزشمند لاله‌های واژگون در دو نوع قرمز به عنوان بزرگ‌ترین و مهمترین دشت لاله‌های واژگون کشور شناخته شده است.

خطر نابودی در کمین لاله‌های واژگون کوهرنگ

ماه اردیبهشت هر سال زمان رویش این لاله‌های واژگون است و گردشگران بسیاری زیادی هر ساله راهی این منطقه می‌شوند. شکستن و چیدن این لاله‌های واژگون طی سال‌های گذشته توسط گردشگران و مسافران و بی توجهی به حفظ این منطقه سبب شده که وسعت رویش این لاله‌های واژگون کمتر و کمتر شود.

خسارت‌های قابل توجهی در پی بی توجهی گردشگران طی سال‌های اخیر به این منطقه وارد شده است و رویش لاله‌های واژگون در این منطقه تحت تأثیر قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید

• سفری مجازی به دشت لاله‌های کوهرنگ

زیبایی خیره کننده دشت لاله واژگون چهارمحال و بختیاری در کنار وجود جذابیت‌های گردشگری منطقه سبب شده است مسافران و گردشگران این منطقه هر ساله افزایش قابل چشمگیری داشته باشد به طوری که در زمان باز شدن این لاله‌ها در محورهای ورودی شهرستان کوهرنگ شاهد ترافیک گسترده باشیم.

شکستگی ساقه‌های لاله‌های واژگون و بیرون آوردن پیاز این گل ارزشمند و خارج کردن آن از منطقه از مهمترین خسارت‌های گردشگران است که هر ساله در این منطقه مشاهده می‌شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: به منظور ایجاد فرصت برای تجدید حیات و زادآوری و استقرار هر چه بهتر گونه‌های دشت لاله واژگون در سال جاری، ورود به این دشت ممنوع شد.

اصغر احمدی با اشاره به اینکه دشت لاله‌های واژگون ۲۵۰ هکتار وسعت دارد تصریح کرد: اجرای اقدامات پیشگیرانه برای ممنوع شدن ورود بازدیدکنندگان به دشت لاله‌های واژگون صورت گرفته است و در صورتی که افراد در دشت ورود پیدا کنند برابر قانون با آن‌ها برخورد خواهد شد.

وی با بیان اینکه مردم دشت لاله‌های واژگون را برای گردشگری انتخاب نکنند و از دیگر مکان‌های دیدنی استان بازدید داشته باشند خاطر نشان کرد: ورود به این دشت برای سه سال ممنوع بود که تا کنون حدود ۱۵ درصد بهبود یافته است.

عوامل تهدیدکننده لاله‌های واژگون

احمد گفت: عوامل متعدد تهدیدکننده لاله‌های واژگون این دشت از این قرار است:

• حضور بیش از اندازه گردشگران بومی و غیربومی
• چیده شدن گل‌ها و خارج کردن غده و پیاز لاله‌ها از داخل خاک
• شکستن ساقه گل‌ها در اثر پهن کردن زیرانداز
• لگدمال کردن لاله‌ها در اثر ترددهای غیر اصولی و غیرضروری
• بازدیدکنندگان در دشت و عدم کنترل فرزندان و جلوگیری از آسیب‌رساندن آن‌ها به گل‌ها
• ورود دام به دشت به‌ویژه در اواخر اردیبهشت‌ماه و خردادماه و در مرحله بذردهی گل‌ها
• آفات و بیماری ناشی از ضعف بیولوژیکی لاله‌ها به‌ دلیل عوامل انسانی و فشار دام
• تغییرات اقلیمی و خشكسالی

گل لاله واژگون، یکی از گیاهان منحصر بفرد و خاص ایران است، به این معنی که این گل فقط در ایران رشد می کند، نام دیگر این گل در بعضی از مناطق «گل گریان» و اشک مریم است و دلیل آن هم پایین بودن قسمت بالای این گل است. علاوه بر این، گل لاله واژگون با شرایط خاصی فقط در مناطق صخره ای و سنگلاخی رشد می کند.

گل لاله واژگون به دلیل داشتن ماده ای به نام آلکالوئیدهای ایمپریسین و فرتیسین به عنوان مسکن درد هم استفاده می شود.