آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد طی ۱۶ روز اول فروردین‌ماه امسال شهروندان تهرانی تعداد روز‌های آلوده مشابه سال گذشته را تجربه کرده‌اند. طی این مدت هوای تهران یک روز آلوده برای گروه‌های حساس، ۱۰ روز قابل قبول و پنج روز پاک بوده است این در حالیست که سال گذشته در این مدت نیز تنها یک روز گروه‌های حساس هوای آلوده را تنفس کرده‌اند، اما ۱۳ روز هوا قابل قبول و تنها دو روز پاک بود.

آلاینده شاخص هوای ۱۶ روز اول فروردین‌ماه سال جاری ۱۳ روز ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، دو روز دی‌اکسیدنیتروژن و تنها یک روز ازن بوده است، اما در مدت مشابه سال گذشته ۱۴ روز آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و دو روز دی‌اکسید نیتروژن بود.

آلاینده شاخص پنج روز هوای پاک سال جاری، چهار روز ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و یک روز دی‌اکسید نیتروژن بوده این در حالیست که آلاینده شاخص دو روز هوای پاک سال گذشته یک روز دی‌اکسید نیتروژن و یک روز ازن بود.

کمینه شاخص ثبت شده برای آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در نیمه اول فروردین سال جاری عدد ۴۰ و بیشینه آن عدد ۱۱۲ را نشان می‌دهد این در حالیست که کمینه شاخص ثبت شده برای آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در مدت مشابه سال گذشته عدد ۵۲ و بیشینه آن عدد ۱۰۲ بود.

بر اساس مطالعات و تحقیقات دانشمندان، برای هر آلاینده یک حد مجاز تعریف می‌شود. ذرات معلق کمتر از ۲.۵ آلاینده شاخص هوای تهران در روز‌های سرد پایتخت است. این آلاینده دارای قطر ۲.۵ میکرون و یا کمتر هستند که تقریبا یک سی ام قطر موی انسان است و به عنوان ذرات ریز (fine) نیز شناخته می‌شوند. ترکیب شیمیایی ذرات بسته به محل، زمان و آب و هوا متفاوت است و منابع انتشار آن شامل انواع فعالیت‌های احتراقی (وسایل نقلیه موتوری، نیروگاهی، سوزاندن چوب، و غیره) و فرایند‌های صنعتی خاص می‌شود. این ذرات هم به‌طور مستقیم ساطع می‌شوند و هم به شکل آلاینده ثانویه در جو شکل می‌گیرند.

به‌طور کلی عمده‌ترین منابع انتشار ذرات معلق نیز احتراق سوخت مانند سوزاندن زغال سنگ و چوب، خودرو‌های دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرایند‌های صنعتی و کشاورزی و انتشار از خودرو‌ها است. ذرات معلق عموما در ماه‌های سرد سال کیفیت هوا را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مطالعات علمی متعدد درباره ذرات معلق نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض این آلاینده باعث بروز مشکلات زیادی می‌شود. مرگ زودرس در مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، بروز حملات قلبی غیرکشنده، ضربات قلب نامنظم، ابتلا به سرطان ریه، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مشکلاتی است که آلودگی هوا برای سلامت انسان ایجاد می‌کند.

شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا سالم یا متوسط، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است.

گفتنی است در هوای پاک که با رنگ سبز نشان داده می‌شود، شرایط کیفیت هوا مناسب است و خطری برای سلامت انسان ندارد. در هوای سالم که به رنگ زرد شناخته می‌شود، کیفیت هوا قابل قبول و غلظت آلاینده‌ها کمتر از حدی است که بر سلامت انسان تاثیر منفی داشته باشد، اما در هوای ناسالم برای گروه‌های حساس که به رنگ نارنجی نشانه‌گذاری می‌شود، مقدار AQI بین ۱۰۱ تا ۱۵۰ قرار می‌گیرد که در نتیجه آن گروه‌های حساس اثرپذیری بیشتری از آلودگی هوا خواهند داشت.

در هوای ناسالم که به رنگ قرمز است، کلیه افراد جامعه در معرض مخاطرات ناشی از آلودگی هوا قرار می‌گیرند و حتی ممکن است گروه‌های حساس دچار عوارض شدیدتری شوند. افزون بر این در هوای بسیار ناسالم که به رنگ بنفش نشان داده می‌شود و عدد AQI بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ قرار می‌گیرد، احتمال بروز عوارض جدی برای سلامت افراد جامعه افزایش می‌یابد.