روایت است که امام حسن مجتبی (ع) در پانزدهم ماه مبارک رمضان سال سوم هجری در شهر مدینه دیده به جهان گشودند و هفت سال از عمر پر برکت ایشان مقارن با زندگی پیامبر اکرم (ص) بود و به همین دلیل، حضرت (ص) به دستور خداوند متعال، نام حسن را برای امام دوم شیعیان انتخاب کردند. 

حجت الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی، سخنران مذهبی، درمورد ویژگی‌های اخلاقی امام حسن مجتبی (ع) بیان کرد: امام حسن مجتبی (ع)، نخستین مولود مشترک زندگی حضرت امیر مومنان (ع) و حضرت زهرا (س) هستند که به یک معنا، نخستین فرزند پسر از خانواده حضرت محمد (ص) به شمار می‌آیند و وجود مقدس پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمودند: سخن حسن، سخن من و حرف او، حرف من و کلامش، کلام من است و هرکسی از او تبعیت کند از من تبعیت کرده است و هر کسی با او مخالفت کند با من مخالفت کرده و او گل من است. همه این‌ها تعبیرات حضرت محمد (ص) درمورد امام حسن (ع) است.

به گفته این سخنران مذهبی، امام حسن مجتبی (ع)، حدود هفت سال با پیامبر اکرم (ص) بودند و اختلاف سنی امام (ع) با امام حسین (ع) کمتر از یک سال بود و به همین دلیل، هر دو امام (ع) در مکتب رسول اکرم (ص) آموزش دیدند و ایشان به حدی تکبیر را تکرار کردند که هر دو امام (ع) بتوانند این تکبیر را تکرار کنند و مقید بودند امام حسن (ع) در سخنرانی هایشان حضور داشته باشند و به صحبت‌های ارزشمند حضرت (ص) گوش دهند و پس از بازگشت به خانه هم، حضرت زهرا (س)، این مطالب را از امام حسن (ع) می‌پرسیدند که این موضوع در نظام تربیتی، از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا اهمیت به مسجد، گوش دادن، تقویت حافظه، قدرت بیان و... در نظام تربیتی بسیار مهم هستند چراکه نقل مطالب باعث می‌شود آن‌ها در ذهن فرد باقی بمانند. 

حجت الاسلام رفیعی ادامه داد: یک روز، زمانی که امام حسن مجتبی (ع) بچه بودند از خواب بیدار شدند و طلب آب کردند و پیامبر گرامی اسلام (ص) رفتند تا مقداری شیر برای امام حسن (ع) بیاورند و به دلیل این که امام حسین (ع) هم کودک بودند از خواب بیدار شدند و ایشان هم طلب آب کردند و پیامبر اکرم (ص) شیر را به امام حسن (ع) دادند و حضرت زهرا (س) این صحنه را دیدند و به پیامبر اکرم (ص) فرمودند که بابا جان! حسین کوچک‌تر و تشنه است. پیامبر (ص) فرمودند که اول، حسن آب خواست و نوبت اوست. این موضوع هم از نظر نظام تربیتی بسیار مهم است. 

او با اشاره به بخشندگی امام حسن مجتبی (ع) تصریح کرد: امام حسن مجتبی (ع) دارای جود و بخشش زیادی بودند و گذشت می‌کردند و به همین دلیل، امام (ع) در دوران امامت خود، چند کار مهم انجام دادند. زیرا تاریخ امام حسن (ع) و مزار پاکشان همانند خودشان مظلوم است. 

این سخنران مذهبی تأکید کرد: یکی از کار‌های مهم امام حسن مجتبی (ع) در دوران امامت خود، تربیت شاگرد بود و خیلی از افرادی که در کربلا در رکاب امام حسین (ع) بودند شاگرد مکتب امام حسن مجتبی (ع) بودند و در آن جا بزرگ شدند و شکل گرفتند.

او افزود: یکی دیگر از کار‌های مهمی که امام دوم شیعیان (ع) انجام دادند آموزش قرآن کریم و معارف شیعی بود و دستگیری از شیعیان، از دیگر اقدامات مهم امام حسن مجتبی (ع) بود. زیرا شیعه در چند برهه تاریخی، مظلوم واقع شد و به همین خاطر، امام (ع) بسیار، از شیعیان و فقرای شیعه دستگیری می‌کردند و زمانی که به مردم مدینه سخت گذشت امام حسن (ع) بودند که به وسیله پشتوانه‌های مالی پدر و مادر بزرگوارشان، حضرت زهرا (س) و حضرت امیر مومنان (ع) و وقفیات به مردم نیازمند کمک می‌کردند.