بهبود روابط بین چین و روسیه و اصرار چین برای رایج‌تر کردن ارز خود در بازار‌های جهانی سلطه دلار نفتی را به چالش می‌کشد.

 دلار آمریکا که از دهه ۱۹۷۰ ارز رایج برای معامله نفت بوده، هنوز هم بر بازار و ذخایر ارزی دنیا تسلط دارد. اما قرارداد‌ها و اجلاس‌های اخیر سلطه دلار را به چالش کشیده است.

 اتحاد‌های ژئوپلیتیکی جدید که چین و روسیه طی آن‌ها با نظم جهانی به رهبری آمریکا مقابله می‌کنند، می‌تواند دلار نفتی را تضعیف کند. چین سال‌هاست به‌دنبال گسترش استفاده از یوان در معاملات خود جهت افزایش مقبولیت آن در بازار‌های جهانی و به چالش کشیدن سلطه دلار در تجارت بین‌الملل از جمله تجارت انرژی است.

 رئیس‌جمهور چین در دیدار خود از پایتخت عربستان در ماه دسامبر گفت چین و کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس می‌توانند از بورس نفت و گاز شانگ‌های به‌عنوان پلتفرمی جهت تجارت نفت و گاز با یوان استفاده کنند.

 وی گفت: «چین به واردات مقادیر بالای نفت خام از کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس ادامه داده و واردات گاز طبیعی مایع را هم افزایش می‌دهد تا همکاری در توسعه تولید و استخراج نفت و گاز، خدمات مهندسی، ذخیره‌سازی، انتقال و فعالیت‌های پالایشگاهی تقویت شود. بدین ترتیب می‌توان از بورس نفت و گاز شانگ‌های به‌عنوان پلتفرمی برای انجام تجارت نفت و گاز با یوان استفاده کرد».

 با وجود پیشرفت‌هایی که ارز چین در تجارت جهانی داشته، اما سهم یوان از بازار جهانی تنها ۲.۷ درصد است. درحالی‌که دلار آمریکا ۴۱ درصد از تجارت جهانی را در اختیار دارد.

 اطلاعات صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد دلار آمریکا بیش‌از ۵۸ درصد از ذخایر ارزی جهان را در پایان ۲۰۲۲ در اختیار داشته، درحالی‌که این رقم برای یوان چین برابر با ۲.۷ درصد است.

 قرارداد‌های مختلفی که طی هفته‌های اخیر بسته شده و جلسات متعددی که تشکیل شده نشان می‌دهد چین و روسیه تلاش می‌کنند دلار آمریکا را به حاشیه برانند. رؤسای جمهور چین و روسیه در ماه گذشته در مسکو دیدار کردند. رئیس‌جمهور روسیه در این دیدار نه‌تن‌ها قرارداد‌های تجاری با یوان چین را امضا کرد، بلکه چنین قرارداد‌هایی با سایر کشور‌ها هم‌بسته است.

 پوتین گفت ما از استفاده از یوان در پرداخت‌های بین روسیه و سایر کشور‌های آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین حمایت می‌کنیم. طبق گفته پوتین، دوسوم قرارداد‌های دوجانبه بین چین و روسیه با ارز ملی دو کشور یعنی یوان و روبل انجام می‌شود.

 روسیه طی سال گذشته به‌دنبال تحریم‌های غربی علیه صادرات، واردات و تجارت انرژی این کشور به یوان چین روی آورده است. ارز چین تنها گزینه پوتین برای کاهش مواجهه با دلار و یورو است و تأثیر تحریم‌ها را کاهش می‌دهد.

 چین و برزیل هفته گذشته درمورد استفاده از ارز‌های خود برای تجارت دوجانبه و کنار گذاشتن دلار به توافق رسیدند. برزیل و چین بخشی از اتحاد بریکس هستند که از ۵ کشور در حال توسعه یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده‌است.

 دلار آمریکا قدرت خود را در تجارت جهانی مخصوصاً تجارت انرژی از دست نداده است. اما افزایش اختلاف بین آمریکا و غرب ازیک‌طرف و محور چین و روسیه از طرف دیگر، چین را بیش‌از پیش تشویق می‌کند تا استفاده از یوان در نظم جدید جهانی را گسترش دهد.