انسان‌ها به خود می‌بالند که باهوش‌ترین موجودات هستند، اما آیا ما واقعا باهوش‌ترین هستیم؟ آیا تصمیمات و اعمال ما تا آنجا که می‌توانند منطقی هستند؟ قطعا نه کاملا.

ثابت شده  که انسان‌ها مستعد سوگیری و تعصب نسبت به چیزی یا کسی هستند. سوگیریِ تاییدی تمایل ناخودآگاه به جست‌وجوی اطلاعات برای تأیید آن چیزی است که به آن معتقدیم و سوگیریِ خودخواهانه نیز تمایل به این است که خود را مسئول موفقیت‌هایمان بدانیم و در عین حال عوامل خارجی را برای شکست‌هایمان مقصر بدانیم. این دو نمونه از سوگیری‌های مشهور و رایج و به خوبی شناخته شده هستند.

سوگیریِ زبانی یکی دیگر از این موارد است که به تمایل به استفاده از عبارات و کلماتی که مجموعه‌ای از فرضیات را تقویت می‌کنند، گفته می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که ما تمایل داریم مفهوم «بهبود» را بیشتر با افزودن مرتبط کنیم تا تفریق و کم کردن. این باعث می‌شود که هنگام تصمیم‌گیری، حتی با نیت خوب، به پیچیدگی بیش از حد چیز‌ها تمایل پیدا کنیم.

مطالعه‌ای که توسط یک گروه تحقیقاتی بین‌المللی از دانشگاه‌های بیرمنگام، گلاسکو، پاتسدام و دانشگاه نورثامبریا در علوم شناختی انجام شده، بر این اساس انجام شده است.

بودو وینتر، دانشیار زبان شناسی شناختی در دانشگاه بیرمنگام گفت: ما دریافتیم که این سوگیری عمیقاً در زبان انگلیسی جا افتاده است.

وی افزود: کلمه «بهبود» از لحاظ معنایی به جای «کاهش» و «تفریق» به کلماتی مانند «افزودن» و «افزایش» نزدیک‌تر است؛ بنابراین وقتی کسی در یک جلسه می‌گوید «آیا کسی ایده‌ای برای بهبود این موضوع دارد؟» به طور ضمنی شامل درخواستی برای افزودن چیزی به جای تفریق چیزی است.

علاوه بر این، سوگیری زبانی اگر نادیده گرفته شود می‌تواند اوضاع را بدتر کند تا اینکه آن را بهبود بخشد. این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که افعال تغییری مانند «تعدیل کردن»، «تجدید نظر کردن» یا «زیاد کردن» به طور مشابه درک می‌شوند.

چیزی که این پژوهش را جالب‌تر می‌کند این است که معکوسِ این سوگیری نیز صادق است. به این معنی که واژه‌های مربوط به «افزودن» بیشتر در زمینه‌های «بهبود» یافت می‌شوند که نشان‌دهنده معکوس این سوگیری در سطوح مختلف ساختار و کاربرد زبان انگلیسی است.

در این روزگار که تجربیات و خصوصیات ما در سیستم‌های هوش مصنوعی که به طور فزاینده‌ای در حال رواج یافتن هستند، منعکس می‌شود، جای تعجب نیست که حتی ربات‌های گفتگوگر نیز این سوگیری‌ها و تعصبات را به ارث برده‌اند.

مثلا وقتی از چت‌بات ChatGPT پرسیده شد که نظرش درباره کلمه «افزودن» چیست، پاسخ داد: کلمه «افزودن» کلمه مثبتی است. افزودنِ چیزی به چیز دیگری معمولاً آن را بهتر می‌کند. این ربات سپس نمونه‌هایی از این موضوع نظیر افزودن شکر به قهوه برای بهبود طعم آن و پیدا کردن دوستان جدید که ما را شادتر می‌کنند، ذکر کرد.

 وینتر در پایان گفت: سوگیریِ مثبت در کلمه «افزودن» در زبان انگلیسی می‌تواند بر تصمیمات ما تأثیر بگذارد و به این معنی است که ما مستعد اضافه کردن لایه‌ها و سطوح بیشتر هستیم، در حالی که در واقع ممکن است از ساده سازی و کاهش سود بیشتری ببریم.

منبع:آی ای