کلوس گیاهی از خانواده چتریان است که به‌صورت خودرو در کوهستان‌های چهارمحال و بختیاری می‌روید.

این گیاه دارای خواص دارویی بوده و از آنجایی که نوبرانه پایان زمستان و ابتدای بهار و منحصر به این استان می‌باشد، مورد برداشت بی‌رویه برخی از سودجویان قرار گرفته و در خطر انقراض است.

۶ هزار هکتار از مراتع چهارمحال و بختیاری رویشگاه کلوس هستند و هشت سال در قرق مطلق می‌باشند، اما با وجود برداشت‌های غیراصولی، غنچه‌چینی پیش از بذر دهی و ریشه‌کنی امروز فقط شاهد رویش پراکنده آن در ۳ هزار و ۵۰۰ هکتار از منطقه سرآقاسید و چین در شهرستان کوهرنگ هستیم و این یعنی زنگ خطر برای انقراض کلوس به‌صدا در آمده است.

منبع: مهر

برداشت بی‌رویه کلوس را گام به گام به نابودی نزدیک می‌کند

سرهنگ صادق محمدی، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در گفتگو با مهر، اظهار کرد: کلوس در سالیان گذشته به دلیل برداشت‌های بی‌رویه و نامناسب در خطر انقراض قرار گرفته است.

وی با اشاره به اینکه در شهرستان لردگان بخش مونج، کوه قارون در گذشته یکی از رویشگاه‌های کلوس بود، اما به دلیل برداشت‌های بی‌رویه دیگر شاهد رویش این گیاه در این محل نیستیم افزود: علی‌رغم اقدامات احیایی تاکنون بنا به دلایلی هنوز نتوانستیم برای احیای این گیاه به خوب عمل کنیم.

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری بیان داشت: ۵۰ هکتار از سطح مراتع در این استان را تحت عملیات احیایی قرار داده‌ایم و با وجود بارش‌ها امیدواریم موفقیت‌آمیز باشد، اما لازم است اداراتی، چون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان برای کمک به حفظ این گونه ارزشمند پا پیش بگذارند.

وی بیان داشت: برای ثبت کلوس در فهرست آثار ملی ایران، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال ۹۴ اقدام کرده است و پس از بررسی در جلسه کمیته ملی این موضوع در سال ۹۵ به ثبت رسید.

حفاظت از کلوس، در گروِ مشارکت همگانی مردم و مسئولان

محمدی ادامه داد: امسال نیز همچون گذشته در راستای حفاظت از گونه کلوس و در راستای اجرای بند ۲۵ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز خرید، فروش، تولید، نگهداری و اقدام برای خروج و خارج کردن چوب، هیزم، ذغال و یا درختان جنگلی و ارتکاب برای سایر محصولات و فرآورده‌های گیاهی و جانوری به قصد تجاری که کلوس هم شامل آن است بدون اخذ پروانه از مراجع ذی‌ربط ممنوع است.

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: امسال با توجه به رزمایش مشترکی که در سطح شهر شهرکرد اجرا شد تذکرات لازم داده و یک مورد متخلف شناسایی و به کلانتری ۱۱ معرفی شد، همچنین با هماهنگی‌های به‌عمل آمده با تعزیرات حکومتی در صورت مشاهده هرگونه تخلف در مورد این گونه ارزشمند برخورد صورت می‌گیرد.

وی خاطرنشان کرد: از دوست‌داران طبیعت و مردم در سراسر استان درخواست داریم در صورت مشاهده هرگونه تخلف اعم از خرید، فروش و نگهداری گونه کلوس موضوع را با کد امداد یگان (۱۵۰۴) و ۱۳۹ که به‌صورت رایگان است اطلاع دهند.

محمدی تاکید کرد: حفاظت از کلوس، می‌طلبد که آحاد جامعه، یعنی بهره‌برداران، دوست‌داران طبیعت، به‌صورت همگانی مشارکت لازم را جهت حفاظت و حراست از این گونه ارزشمند داشته باشند.

خرید و فروش کلوس جرم است

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری بیان داشت: منابع طبیعی و آبخیزداری استان برای حفاظت از رویشگاه‌های موجود در شهرستان‌های کوهرنگ با بهره‌برداران ذی‌نفع مرتع جهت مدیریت صحیح و درست از این عرصه‌ها طرح مدیریت منابع طبیعی را پیش‌بینی کرده و در حال تهیه است که در کمیته فنی مصوب شده است.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه افرادی سودجو و طماع نسبت به گیاه کلوس، سال‌ها است که مسافت‌های طولانی در کوهستان‌ها را برای دست‌یابی به کلوس طی می‌کنند و با وجود سود بالا در عرضه و تقاضا این افراد از این کار دست بر نمی‌دارند اذعان داشت: بهره‌برداران در صورت اعاده مدیریت و قرارداد به‌عنوان نماینده اداره محسوب می‌شوند و می‌توانند برخورد قاطع‌تری با متجاوزان به منابع طبیعی و رویشگاه‌ها داشته باشند.

محمدی اضافه کرد: از آنجایی که خرید و فروش کلوس هم جرم محسوب می‌شود در بهار امسال برخورد قاطع با فروشندگان صورت گرفت، اما با توجه به اظهارات برخی از فروشندگان کلوس‌های موجود در بازار گلخانه‌ای هستند و از استان مجاور وارد می‌شوند.

از آنجایی که تجربه ثابت کرده است آسیب به طبیعت از سوی انسان با هدف دستیابی به سود صورت می‌گیرد، بنابراین لازم است دولت در این راستا پیشگام شده و همانطور که در سال‌های گذشته شاهد اقدامات خوبی در این زمینه بودیم برنامه‌ریزی‌ها به‌گونه‌ای انجام گیرد که منافع جوامع محلی در حفاظت از گونه‌های نادر تأمین شود و در این صورت دیگر اجازه برداشت بی‌رویه و غیراصولی داده نخواهد شد، بنابراین دیگر برای حفظ و نگهداری این گیاهان با مشکلی که امروز با آن دست به گریبانیم، مواجه نخواهیم بود.

طبع گرم و خواص بسیار، کلوس را به گیاهی منحصر به فرد تبدیل کرده است

محمدامین افرا، محقق طب سنتی در چهارمحال و بختیاری در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: کلوس گیاهی است که در زبان عامیانه کرفس کوهی نیز نامیده می‌شود.

وی تصریح کرد: این گیاه خودرو ارزشمند غنی از منیزیم، روی، آهن و دیگر مواد مغذی معدنی است و از آنجایی که کلوس در زیر برف رشد می‌کند و با وجود مواد مغذی بالایی که دارد دارای طبعی گرم بوده و برای درمان بیماری‌ها نقش بسزایی دارد و از همین‌رو برای درمان روماتیسم، انواع دیسک‌ها، بدن‌درد و… مؤثر است.

این محقق طب سنتی در چهارمحال و بختیاری ادامه داد: افزایش سطح ایمنی، خروج بلغم و سودا از بدن، تقویت حافظه، خشبوکنندگی دهان و.. از دیگر خواص گیاه کلوس است.

افرا افزود: بهترین قسمت کلوس، سرگل آن است و زمانی که گیاه به رشد ۲۰ سانتی‌متری رسید بیشترین خاصیت را دارد.

یکی از دلایلی که باعث برداشت کلوس در مراحل ابتدایی رشد آن می‌شود همین بالا بودن خاصیت و موارد استفاده آن در طب سنتی است، اما این موضوع سبب شده تا گیاهی خودرو با خواص فوق‌العاده رو به انقراض بگذارد.