حضرت خدیجه سلام الله علیها یکی از بانوان برتر تاریخ بشر است که یاد ایشان در کنار بانوانی همچون حضرت حوا، حضرت مریم و آسیه سلامالله علیها میدرخشد؛ بانویی که طبق احادیث، اول زنی است که به رسول خدا صلی الله علیه و آله ایمان آورد و تا انتهای عمر شریفشان پای عهد خویش ایستاد و در این مسیر، جان و مال و آبرو و موقعیت اجتماعی خود را هزینه کرد.
بیشتربخوانید
در وصف مقام حضرت خدیجه سلام الله علیها همین بس که همسر برترین نبی و مادر برترین زنان عالم یعنی حضرت زهرا سلام الله علیها و نیز مایۀ فخر ائمه علیهمالسلام بود، به گونهای که هم در زیارتنامهها و ادعیه از ایشان یاد کردند و هم در مناظرات و محاجهها خود را منتسب به این بانوی بزرگوار کردند؛ به عنوان نمونه، امام سجاد علیهالسلام در کاخ یزید ملعون و در مسجد شام اینگونه میفرماید: «أَنَا ابْنُ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ، أَنَا ابْنُ سَیِّدَةِ النِّسَاءِ، اَنَا ابْنُ خَدِیجَةَ الْکُبْرَی» یا در دعای ندبه خطاب به امام عصر عجل الله تعالی فرجه میگوییم «أَیْنَ ابْنُ النَّبِیِّ الْمُصْطَفى، وَابْنُ عَلِیٍّ الْمُرْتَضی، وَ ابْنُ خَدِیجَةَ الْغَرَّاءِ.» و یا در قسمتی از صلوات امام حسن عسکری علیهالسلام دربارۀ حضرت زهرا سلام الله علیها میخوانیم «فَصَلِ عَلَیهَا وَ عَلَی اُمِّهَا خَدِیجَةَ الْکُبْرَی صَلَاةً تُکْرِمُ بِهَا وَجْهَ اَبِیهَا مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِه؛ یعنی خدایا بر او) حضرت زهرا سلاماللهعلیها) و بر مادرش خدیجه کبری درود بفرست. درودی که به واسطه آن، مقام پدرش محمد گرامی داشته شود.
در این بین، تعداد قابل ملاحظهای از احادیث نبوی و روایات عترت مبنی بر مقام قیامتی و بهشتی آن بانوی بزرگوار اسلام هستند، از جمله آنکه پیامبر صلی الله علیه و آله یکی از مصادیق آیۀ ۲۸ سورۀ مطففین یعنی آیۀ «عَیْناً یَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ؛ همان چشمه بهشتی که مقربان از آن مینوشند» را حضرت خدیجه سلام الله علیها معرفی کرد. (تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، ص ۷۵۳)
در روایتی دیگر ابن عباس از امیر مؤمنان علیهالسلام نقل میکند که روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله نزد حضرت زهرا رفت و آن بانو را محزون یافت. به فاطمه فرمود: دختر عزیزم، سبب غم و اندوه تو چیست؟ فاطمه (س) گفت: روز محشر و برهنگى مردم به خاطرم آمد. رسول خدا فرمود: آرى آن روز روز بسیار بزرگى است. ولى جبرئیل از طرف خداوند رئوف به من خبر داد:
«هنگامى که در آن روز زمین شکافته شود، اول کسى که از زمین خارج شود من هستم، بعد از من ابراهیم خلیل، بعد از او شوهر تو على بن ابى طالب، آنگاه خداوند مهربان جبرئیل را با هفتاد هزار ملک نزد قبر تو خواهد فرستاد، بر قبر تو هفت قبه نور نصب خواهد شد، اسرافیل سه حله نور براى تو مىآورد و نزد سر تو توقف مىکند و صدا مىزند: اى دختر محمد (ص)، بیا به صحراى محشر، تو در حالى از قبر بیرون میآیى که بدنت پوشیده باشد و از خوف آن روز در امان خواهى بود ...» تا آنجا که فرمود «چون مقدارى از راه را طى کنى، مریم بنت عمران با هفتاد هزار حوریه به استقبال تو میآیند و بر تو سلام میکنند و در طرف چپ تو خواهند بود، آنگاه مادرت خدیجه دختر خویلد که در میان زنان عالم اوّل کسى است که به خداوند و رسول ایمان آورده است، با هفتاد هزار ملک که پرچمهاى تکبیر در دست دارند به استقبال تو میآیند.
پس از آنکه نزدیک محشر رسیدى، حوّا با هفتاد هزار ملک و آسیه زن فرعون به استقبال تو خواهند آمد و با تو حرکت میکنند. سپس حضرت مقداری جلوتر فرمود «هنگامى که وارد صحراى محشر شوى منادى از زیر عرش ندایى میکند که خلایق عموماً میشنوند و میگوید: چشمان خود را ببندید تا فاطمه دختر محمّد صلّى اللَّه علیه و آله و این زنان مطهّره که با او هستند عبور کنند. در آن روز غیر از ابراهیم و شوهرت على بن ابى طالب کسى به تو نظر نخواهد کرد. سپس آدم، حوّا را طلب میکند و با مادرت خدیجه نزد تو میآیند. آنگاه منبرى از نور براى تو نصب میشود که هفت پایه داشته باشد، در میان هر پایه تا پایه دیگرى صفهایى از ملائکه ایستادهاند، پرچمهایی از نور در دست خواهند داشت.» (تفسیر فرات کوفی، ص ۴۴۵)
در این روایت سه نوع همراهی حضرت خدیجه با حضرت زهرا سلامالله علیها آن هم با کیفیتی خاص بیان شده است:
ابتدای برخاستن از قبر مطهر، حضرت خدیجه سلامالله علیها پس از مریم سلامالله علیها با هفتاد هزار ملک و با پرچمهای تکبیر (الله اکبر) به استقبال فاطمه سلامالله علیها میرود.
* در صحرای محشر، در معیت فاطمه سلامالله علیها و در کنار حضرت حوا، مریم و آسیه سلامالله علیهم از مقابل خلایق عبور میکنند.
* رسیدن به محضر خصوصی دختر بزرگوارشان حضرت زهرا سلامالله علیها همراه با حوّا.
منبع: تسنیم