سعید صدیقیان معاون برنامه‌ریزی و توسعه راهبردی سازمان فضایی در نشست طرح و بررسی سند سیاست‌ها و برنامه‌های کلان بخش فضایی کشور، گفت: برای تدوین سند ۱۰ ساله فضایی کشور اقدام به عارضه‌یابی برنامه ۱۰ ساله اول و ۱۰ ساله دوم و ۱۰ ساله سوم صورت گرفت، ضمن آنکه مقایسه تطبیقی انجام شد.

وی ادامه داد: بر اساس این عارضه‌یابی در سند قدیمی چالش‌هایی، چون عدم توجه به نیاز‌های راهبردی و تجاری حوزه فضایی، وجود رویکرد اعتباری به توسعه فناوری فضایی، رویکرد صرفا دولتی در اجرای برنامه‌های فضایی، محدودیت اقدامات و اهداف برنامه فضایی در دو حوزه سنجشی و مخابراتی وجود داشته است.

صدیقیان شناسایی نیاز‌ها و تجمیع تقاضا، نگاه جامع به زیست بوم کشور و توجه به مؤلفه‌های تجاری و اقتصادی و تمرکز به رفع موانع، نگاه ویژه به توسعه ظرفیت بخش غیر دولتی و شرکت‌های دانش‌بنیان و توجه به سایر حوزه‌های فضایی، چون پایش طیف، رصد اجرام فضایی و زیر ساخت‌های انتقال مداری را از نقاط قوت سند ۱۰ ساله فعلی فضایی نام برد.

روند بازنگری سند ۱۰ ساله

معاون برنامه‌ریزی و توسعه راهبردی سازمان فضایی، در خصوص روند بازنگری این سند، اظهار کرد: در این راستا اقدام به مرور برنامه‌های مصوب کمیسیون راهبردی شورای عالی فضایی، بررسی اسناد و تکالیف، بررسی صنعت فضایی و عارضه‌یابی صنعت فضایی و تحقق برنامه‌ها شد و در نهایت این سند در دی ماه امسال در شورای عالی فضایی به تصویب رسید.

وی بررسی وضعیت بخش فضایی سایر کشور‌ها را گام دیگر تدوین این سند ذکر کرد و گفت: بررسی ما نشان می‌دهد که تقریبا تمامی کشور‌های منطقه برنامه‌ریزی مبتنی بر زنجیره ارزش صنعت فضایی با ایجاد نهادسازی دارند، برنامه مشخصی برای تست دارند و همچنین دارایی‌های فعال و مولد فضایی را توسعه داده‌اند.

عارضه‌های موجود در صنعت فضایی

صدیقیان، عارضه‌های موجود در صنعت فضایی را در دو بخش سیاست‌های کلان و اجرایی تقسیم‌بندی کرد و گفت: عدم استقرار نظام مدیریت پژوهش در راستای تقویت زنجیره تامین و توسعه جزیره‌ای فناوری فضایی، معطوف بودن برنامه فضایی به منابع محدود دولتی، تمرکز بر ساختار اجرایی بر رویکرد صرفا پروژه‌ای و غفلت از تفکر راهبردی مبتنی بر توسعه زیست‌بوم، نقص در قوانین و مقررات که نقش بخش خصوصی را پر رنگ نمی‌کند، ضعف بستر‌های قانونی و عدم جامعیت اسناد و تکالیف بالادستی از چالش‌های بخش سیاست‌های کلان است.

به گفته وی در بخش اجرایی نیز با عارضه‌هایی، چون نبود نگاشت نهایی در اجرای برنامه‌ها، اجرای بدون نظارت بیرونی پروژه‌ها و عدم شکل‌گیری و توسعه نهاد نظارتی مستقل و معتمد، تحریم و نوسانات در تامین منابع مالی وجود دارد.

سازوکار اجرایی

معاون برنامه‌ریزی و توسعه راهبردی سازمان فضایی، خاطر نشان کرد: دبیرخانه شورای عالی فضایی مکلف است در بازه زمانی ۶ ماهه از زمان ابلاغ این سند نسبت به ارائه نقشه راه، برنامه عملیاتی و برنامه زمان‌بندی سند را با همکاری سازمان برنامه و بودجه به شورای عالی فضایی ارائه دهد.

وی اضافه کرد: همچنین دبیر خانه شورای عالی فضایی موظف است هر ۳ ماه گزارش پیشرفت تحقق اهداف و برنامه‌های سند را به اعضای شورا ارائه دهد.

صدیقیان، همگرایی در اجرای برنامه‌ها، تامین منابع مالی اعتباری و تسهیل در شکل‌گیری اپراتور‌های ماهواره‌ای در حوزه ارتباطات فضایی را از الزامات این سند دانست.

چشم‌انداز سند

معاون برنامه‌ریزی و توسعه راهبردی سازمان فضایی، سرآمدی در توسعه فناوری فضایی بومی در منطقه و افزایش بهره‌مندی شهروندان، کسب‌وکار‌ها و دولت از خدمات و فناوری‌های فضا پایه را از چشم‌انداز‌های این سند نام برد و گفت: ماموریت‌هایی که در این سند دیده شده، شامل مواردی، چون ایفای نقش قطب منطقه‌ای در توسعه فناوری‌های فضایی و ارائه پرتاب‌های فضایی با اتکا بر توسعه توانمندی‌های بومی، تامین نیاز‌های کشور در حوزه زیرساخت‌ها و خدمات فضایی با هدف کاهش ریسک خدمات و گسترش متوازن دانش، علوم و اکتشافات فضایی در کشور می‌شود.

صدیقیان، اهداف کلان این سند را شامل بومی‌سازی و تثبیت فناوری‌های فضایی مورد نیاز برای طراحی، ساخت، پرتاب و بهره‌برداری عملیاتی ماهواره سنجش از دور اپتیکی با وضوح تصویر بالاتر از ۵ متر چند طیفی و ۲.۵ متر تک طیفی در کلاس و استاندارد‌های جهانی، بومی‌سازی و تثبیت فناوری‌های فضایی و بهره‌برداری عملیاتی ماهواره سنجش از دور راداری با وضوح تصویر بهتر از ۱۰ متر، توسعه علوم و اکتشافات و زیست فضایی بر اساس طراحی و ساخت محموله‌های اکتشافی و حامل موجود زنده برای اشراف بیشتر بر قلمرو فضا است.

وی به سیاست‌های این سند اشاره کرد و گفت: برنامه‌ریزی متمرکز و راهبردی یکپارچه و اولویت محور اجرای برنامه‌های فضایی، توسعه و تکمیل زیست بوم نوآوری فضایی کشور برای بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های غیر دولتی، فعال‌سازی و تجمیع تقاضای خدمات فضاپایه و تسهیل افزایش ضریب نفوذ فناوری فضایی در سایر حوزه‌های راهبردی کشور، نگاه به آینده تحولات صنعت فضایی همزمان با برنامه‌ریزی و ارزان‌سازی و چابک‌سازی در اجرای ماموریت‌های فضایی از سیاست‌های این سند است.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه راهبردی سازمان فضایی ادامه داد: در بخش اهداف کلان، بر ضرورت اجرای اقدامات، چون پایش مستمر و شناسایی دقیق و واقع‌بینانه وضعیت موجود صنعت فضایی، نیازسنجی در بخش بهره‌برداری و تعیین اولویت‌ها، تدوین نقشه راه و برنامه عملیاتی برای رسیدن به هر یک از اولویت‌ها و تامین و تکمیل و به‌روز رسانی و اشتراک گذاری زیر ساخت‌ها تاکید شده است.

منبع: ایسنا