سابقه سکونت در محدوده شهرستان دزفول به بیش از ۶ هزار سال پیش از میلاد می‌رسد؛ تپه‌های چُغابُنوت و چُغامیش از مهمترین محوطه‌های پیش از تاریخ ایران و جهان هستند که در کنار شهر باستانی جندی شاپور و نخستین دانشگاه جهانی اصالت و قدمت را به رخ می‌کشند.

بافت قدیم و آجری دزفول نیز با ۲۸ محله در هم تنیده در کنار رودخانه دز همراه با معماری خاص و تزئینات آجری چشم اندازی زیبا و لذت بخش برای دوستداران میراث فرهنگی خلق کرده است.

شهرستان دزفول تمدنی کهن و پیش از تاریخ را در دل خود جای داده است؛ درخشش قدیمی‌ترین پل استوار جهان به عنوان پیشانی دزفول بر فراز رودخانه خروشان دز و چشم انداز زیبای بافت قدیم و آسیاب‌های آبی تنها بخشی از جاذبه‌هایی است که باعث شده سالانه گردشگران فراوانی برای دیدن مناطق زیبا و بکر دزفول به این شهرستان سفر کنند.

بخش‌هایی از پایه‌های این پل باستانی مربوط به دوره ساسانی و بخش طاقدیسی پل مربوط به دوره صفویه و از نمونه‌های طاق‌های دوره اسلامی است و سرانجام بخش عرشه پل که از مصالح جدیدی همچون سیمان و فلز ساخته شده است مربوط به دوره پهلوی است.

پل ساسانی مهم‌ترین اثر تاریخی دزفول به عنوان نماد این شهر ۲ منطقه شرق و غرب دزفول را به هم وصل می‌کند؛ این پل یکی از راه‌های ارتباطی شهر جندی شاپور و سرزمین بین‌النهرین بوده که به دستور شاپور اول ساسانی و پس از پیروزی ایران بر والرین و با بکارگیری اسرای رومی ساخته شده از این رو به پل رومی نیز مشهور است.

این پل دارای ۱۴ دهانه است؛ پل قدیم دزفول از سنگ ساروج و آهک ساخته شده و در دوران حکومت عضدالدوله دیلمی، صفویان و پهلوی بازسازی شده است، اما پایه‌های پل حکایت از دوران ساسانی دارند.

پل تاریخی دزفول از معدود پل‌های دنیا است که با گذشت بیش از ۱۷ قرن همچنان پابرجا بوده و به عنوان قدیمی‌ترین پل استوار که حیات خود را حفظ کرده در جهان شناخته می‌شود؛ این پل در زمان شاپور اول ساسانی (۲۶۳ میلادی) ساخته شده است.

دزفول، بهشت گردشگران

حمام کرناسیان دزفول نیز با حدود یکهزار مترمربع وسعت یکی دیگر از آثار تاریخی و جذاب دزفول است که به شماره ۸۳۷۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و گردشگران فراوانی به سوی خود جذب می‌کند.

این حمام تاریخی پس از بازسازی در سال ۸۵ توسط سازمان نوسازی و میراث فرهنگی به عنوان موزه مردم شناسی تغییر کاربری داده و با بازدید از آن می‌توان با انواع مشاغل قدیم و آداب و رسوم مردم دزفول آشنا شد.

این حمام در مرکز محله کرناسیون در شمالی‌ترین قسمت بافت قدیم قرار گرفته است.

در کوچه پس کوچه‌های بافت قدیم دزفول، خانه‌های تاریخی زیبایی می‌درخشند که با گشت زنی در آن‌ها می‌توان به تاریخ سفر کرد؛ خانه‌های آجری که فرهنگ و اصالت دزفول را به رخ بینندگان می‌کشند نیز می‌توانند هدف گردشگرانی باشند که دوستدار زندگی ساده و بی‌آلایش سنتی هستند.
خانه‌های تاریخی که شکوه هنر ایرانی را به تصویر کشیده و گردشگران را با فرهنگ مردم دزفول آشنا می‌کنند.

علاوه بر این ۱۰‌ها اثر تاریخی و طبیعی دیگر در سطح شهرستان دزفول وجود دارد که گردشگران را مجذوب خود می‌کنند.

مسجد جامع دزفول نیز بعد از پل قدیم، دومین اثر مهم تاریخی این شهر به شمار می‌رود و از لحاظ معماری و دارابودن شبستان و ستون‌های سنگی در شمار مساجد اولیه دوره اسلامی بوده که در قرن سوم هجری احداث شده است.

این بنا برگرفته از اصول معماری کاخ ایوان کرخه بوده و شکل گیری کنونی آن (چهار ایوانی) به اواسط دوره صفویه (۱۰۵۰ هجری قمری) برمی‌گردد.

عمده تزئینات کاشی کاری بنا مربوط به دوره قاجاریه می‌باشد که با خط بنایی و نقوش هندسی مزین شده است.

یکی از نقاط گردشگری طبیعی شهرستان دزفول روستای سرسبز دیونی است که با دارابودن بیشه، قبرستان، گونه‌های درختی خاص، چون جغ، کنار و بید در کنار آبشار‌های زیبا صحنه‌های دلنوازی برای گردشگران ایجاد می‌کند.

بنا به گفته رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول، برای رفاه حال گردشگران یک مجموعه اقامتی با ۲ سوییت در این روستا راه اندازی شده و تلاش می‌شود تعداد سوییت‌ها به چهار واحد برسد.

حمیدرضا خادم حضور در روستای پامنار یکی دیگر ظرفیت‌های گردشگری شهرستان دزفول را به گردشگران و مسافران نوروزی پیشنهاد داد و گفت: دریاچه دز در کنار کارگاه‌های کپوبافی، قلعه و قبرستان تاریخی شاداب از جاذبه‌های گردشگری این روستا هستند ضمن اینکه قایق‌هایی برای قایق سواری گردشگران در دریاچه سد دز فراهم شده و به بخشدارو دهیاری‌ها تاکید شده ایمنی گردشگران هنگام قایق سواری را رعایت کنند.

به گفته وی، ظرفیت سرویس بهداشتی در روستای پامنار افزایش یافته و قابلیت بیشتر شدن نیز دارد، پارکینگ نیز برای گردشگران با همکاری دهیاری در نظر گرفته شده است.

خادم با پیشنهاد روستای لیوس دزفول به گردشگرانی که به روستا‌های سنگی علاقه‌مند هستند، گفت: روستای هدف گردشگری لیوس جزو روستا‌های سنگی هزارساله با وجود سنگواره بردکژدم از دوره مزوزوییک است که در کنار باغات انار و چشمه‌های طبیعی، گردشگران را جذب می‌کند.

روستای هدف گردشگری نورآباد در شهیون نیز یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری مورد اشاره رئیس میراث فرهنگی دزفول است که گردشگران می‌توانند در کنار لذت بردن از باغات انار و آبشار‌های طبیعی این منطقه، پیاده روی سبکی یا کوهنوردی نیز داشته باشند.

خادم به وجود روستای سزار و گوشه نیز اشاره و بیان کرد: گردشگران می‌توانند با حضور در روستای سزار از گرگر و عبور از رودخانه نیز لذت ببرند.

روستای بوالحسن و دژ ممدلی خان از دیگر نقاطی بود که رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول برای بازدید گردشگران پیشنهاد داد؛ لازم به ذکر است یک اقامتگاه بومگردی برای رفاه حال گردشگران با ظرفیت ۳۰ نفر در روستای بوالحسن همراه با راهنمای محلی تدارک دیده شده است.

علاوه بر این روستاها، جاده سردشت به شهیون و تنگه سراب از دیگر نقاطی است که گردشگران را وادار به توقف و عکسبرداری می‌کند.

دره‌ای به نام توبیرون، با وجود طبیعتی بکر و چشمه و جنگل در دزفول از بهار تا خردادماه برای بازدید گردشگران مناسب است؛ رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول به این نکته تاکید داشت که گردشگران برای بازدید از این دره زیبا باید پیاده روی کنند تا ورود خودرو آسیبی به طبیعت بکر و زیبای این اثر زیبا وارد نکند.

متاسفانه با وجود هشدار‌های مسوولان، انجمن‌های مردم نهاد و طبیعت دوستان، این دره در برهه‌ای به جولان خودرو‌های آفرود تبدیل شده بود.

دره کول خرسان باچشم انداز‌های خاص طبیعی که به رودخانه دز وصل می‌شود و سایه اندازی، باز و تنگ شدن دره و مناظر دره جاذبه دیگری بود که رییس میراث فرهنگی دزفول بازدید آن را به گردشگران توصیه کرد.

علاوه بر این جاذبه‌ها، چال کندی دیدنی ظرفیت گردشگری دیگری است که در بهار و تابستان پذیرای علاقه‌مندان به ورزش‌های آبی، قایق و چت اسکی همراه است.

آبشار شوی دزفول نیز از فروردین تا اردیبهشت ماه ظرفیت زیبایی است و گردشگران می‌توانند از طریق ۱۶ آژانس دزفول از این آبشار بی‌نظیر که بزرگترین آبشار خاورمیانه است دیدن کنند و از تماشای آن لذت ببرند.

به گفته خادم، هماهنگی‌های لازم برای بازدید گردشگران از آبشار شوی با اهالی منطقه نیز انجام شده تا گردشگران بدون دغدغه از این اثرطبیعی ملی دیدن کنند.

آبشار شوی به ارتفاع حدود ۸۵ متر و عرض ۷۰ متر از جمله جاذبه‌های طبیعی و گردشگری شمال استان خوزستان بوده که از ظرفیت بالایی برای توسعه صنعت گردشگری برخوردار است.

این آبشار یکی از بزرگترین و زیباترین آبشار‌های ایران است که در دهستانی به نام شوی از توابع بخش شهیون شهرستان دزفول و در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری شهر دزفول قرار دارد.

آبشار شقایق یکی دیگر از آبشار‌های فصلی حوالی سالند است که تا پایان فروردین ماه نیز برفگیر بوده و گردشگران علاقه‌مند به برف می‌توانند از این جاذبه گردشگری در نوروز دیدن کنند.

سیاه چال منطقه برفتو در بخش سردشت یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری است که به گفته رییس میراث فرهنگی دزفول چاله خاصی است که آب آن همواره تغذیه می‌شود و در کنار جنگل‌های اطراف ظرفیت خوبی برای بازدید گردشگران با خودرو‌های کمک دار است.