آذربایجان غربی با بیش از هزار و ۵۷۵ اثر ملی، ۵۸ منطقه نمونه و ۱۳ مسیر بکر گردشگری، میراث دار تمدن ۸ هزار ساله‌ای است که در دل خود رمز و راز‌های زیادی دارد، تمدنی بی نظیر که این روز‌ها بی صبرانه به انتظار گردشگران نوروزی نشسته است.

استانی که به دلیل تاریخ و تمدن کهن در دل خود داستان‌ها و خاطره‌های زیادی از گذشتگان به ارث دارد. آثاری که شاید در اثر زمان گرد فراموشی روی آن‌ها را پوشانده، اما هنوز هم می‌توان در سفر به شهر‌ها و روستا‌های زیبا و تاریخی این دیار داستان‌های زیادی از عشق و همدلی روایت کرد داستان‌های هزار و یک شبی که در دل خود راز‌های سر به مهر زیادی دارند.

این استان در کنار جاذبه‌های گردشگری و آثار تاریخی به دلیل هم مرزی با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان ضمن اینکه مسیر ورود و خروج مسافران، گردشگران و مهمان داخلی و خارجی است و به دلیل دارا بودن بازارچه‌های مرزی بی نظیر یکی از مقاصد جاذب برای مسافران و گردشگران نوروزی است.

بهشتی کمتر شناخته شده و بکر

برای سفر به نگین شمال غرب کشور، اگر مسیر سفرت را از ارومیه آغاز کنی باید از حاشیه پهنه دریاچه ارومیه عبور کنی، اما اگر از مسیر میاندوآب که به عنوان ورودی آذربایجان شرقی به آذربایجان غربی است وارد این شهر شوی باید از میان انبوهی از باغ‌های سیب طی سفر کنید تا به مهاباد یا همان «ساوجبلاغ» کهن وارد شوید که پیشینه تاریخ کهن آن نمادی از فرهنگ غنی کردی و اصالت مردمان دیار ماد‌ها دارد.

این شهرستان با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی و همچنین اماکن گردشی تفریحی، برای بسیاری از گردشگران خاطرات خوشی را در ایام سفر ثبت کرده است، اما شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های آن در طی ۲ سال گذشته دلتنگی برای مسافرت و گردشگری دسته جمعی همراه با خانواده را در بین مردم اقصی نقاط کشور افزایش داده و همین امر موجب شده تا شهر‌های گردشگرپذیری همچون مهاباد امسال شاهد حضور پرشور مسافران باشد.

وجود ۹۴ اثر تاریخی و جاذبه‌های گردشگری از جمله سد مهاباد، غار سهولان، تالاب بین المللی "کانی‌برازان"، موزه و حمام میرزا رسول، اماکن باستانی همچون "مقبره فقره‌قا، "برده کنته"، مسجد جامع و همچنین بازارچه‌ها و تاناکورا، شهری متمایز از دیگر‌های شهر‌های گردشگری را برای گردشگران بوجود آورد.

البته نباید بازار سرپوشیده و قدیمی مهاباد را هم فراموش کنیم، بخشی که به عنوان قلب تپنده مهاباد از آن یاد می‌شود و آثار به جا مانده از کاروانسرا‌های قدیمی نشان از قدمت آن که به دوران صفویه بازمی‌گردد حکایت دارد.

جاذبه‌های گردشگری و زیبایی بی حد و وصف مهاباد می‌تواند سفر نوروزی با خاطرات خوب و به یاد ماندنی برای گردشگران داخلی و خارجی به همراه داشته باشد.

مهاباد دارای آب و هوای کوهستانی با زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل و چهار فصل بسیار جذاب است که عبور رودخانه مهاباد از داخل شهر بر زیبایی‌های این جذابیت می‌افزاید.مردم اصیل و با فرهنگ این خطه از نظر پذیرایی از مسافران و میهمان نوازی زبانزد خاص و عام بوده و مردم آن حضور میهمان را بر سفره خود برکتی الهی می‌دانند.

برگزاری آیین‌های ویژه نوروز در مهاباد از جمله «هلاوه ملاوه»، «کوسه به داس»، بر افروختن آتش نوروزی و رفتن به طبیعت در کنار دیگر جاذبه‌های گردشگری این شهرستان بهانه‌های بسیار خوبی برای ورود گردشگران و مسافران نوروزی به این شهر به شمار می‌رود.

توجه به صنعت گردشگری در این شهرستان طی سال‌های اخیر به ویژه در بخش زیرساخت‌های گردشگری و توسعه مبلمان شهری با محوریت این صنعت باعث شده تا مهاباد در چند سال گذشته همواره به عنوان یکی از مهمترین مقصد‌های گردشگری مردم در کشور مطرح باشد.

غار آبی تاریخی سهولان، دریاچه سد مهاباد، تالاب‌های بین المللی از جمله تالاب کانی برازان و قوپی باباعلی، موزه مردم شناسی واقع در حمام میرزا رسول، بازار‌های سنتی و بازارچه‌های های این شهر و نیز بازار معروفی موسوم به تاناکورا بهانه بسیار خوبی را برای مسافران به وجود آورده است که هر ساله مهاباد را به عنوان یکی از مقاصد گردشگری خود انتخاب کنند.

در این میان بازارچه کالا‌های خارجی نیز از دیگر مکان‌هایی است که در کنار جاذبه‌های گردشگری این منطقه توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است.

مسیر ارومیه- مهاباد- سردشت نیز غار سهولان، سدجزیره گردشگری مهاباد، مسجد جامع مهاباد، بازار سنتی، تالاب کانی برازان، حمام لج میرآباد، جنگل‌های سردشت، آبشار شلماش، رودخانه زاب و چشمه گراو را در معرض دید علاقمندان قرار می‌دهد.

رودخانه زرینه رود، موزه میاندوآب، تخت سلیمان، زندان سلیمان، آبگرم احمدآباد، چمن متحرک چملی، کوه بلقیس و غار کرفتو نیز از جاذبه‌های مسیر گردشگری ارومیه- میاندوآب- تکاب در جنوب آذربایجان غربی به شمار می‌روند.

گذر از مسیر گردشگری ارومیه- ماکو- پلدشت- مرز بازرگان نیز امکان بازدید از کاخ باغچه جوق، مسجد حضرت ابوالفضل (ع)، دخمه شیرین و فرهاد، دشت بورالان، منطقه عشایری، عمارت کلاه فرنگی، دامنه‌های آرارات، چشمه ثریا، تالاب آغ گل، سد ارس، رودخانه ارس، ساختمان شهربانی سابق بازرگان و سد بارون و ... را به گردشگران می‌دهد.

دریاچه سد مهاباد نزدیگترین سد جهان به شهر

سد مهاباد یکی از زیباترین سد‌های کشور به شمار می‌رود که در فاصله بسیار نزدیکی به شهر قرار دارد که این همجواری منحصر به فرد، زیبایی و جلوه خاصی را به این شهر بخشیده است.

هر سال در فصل‌های بهار و تابستان مسافران زیادی برای دیدن این سد زیبا به شهرستان مهاباد سفر می‌کنند که امکان ماهیگیری، قایقرانی و شنا در این سد موجب شده تا در بیشتر ایام سال به ویژه تابستان و بهار به یکی از جاذبه‌های مورد توجه مسافران در سفر به مهاباد مبدل شود.

طبق اعلام رضا جهینی مدیر امور منابع آب مهاباد هم اکنون ۱۷۷ میلیون مترمکعب آب در پشت دریاچه سد مهاباد ذخیره شده و در صورت تداوم بارش‌ها در روز‌های آینده، این سد سرریز می‌کند.

سرریز شدن دریاچه سد مهاباد و وارد شدن آب در رودخانه آن زیبایی خاصی به این شهر می‌بخشد و مسافران می‌توانند در پارک ملت (باغ میکاییل) خروج آب از سد و وارد شدن آب به داخل رودخانه را از نزدیک نظاره گر شوند.

۱۶ مرکز اقامتی در مهاباد آماده پذیرش مسافران هستند

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مهاباد گفت: ۶ هتل، سه مهمان پذیر، یک هتل آپارتمان و همچنین چهار اقامتگاه بوم‌گردی در این شهرستان برای ایام تعطیلات آماده پذیرش و اسکان مسافران نوروزی هستند.

ناصر صدفی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مهاباد گفت: ۲۱۸ اتاق و ۲۷ سوییت با مجموع ۵۶۸ تخت نیز ظرفیت مراکز اقامتی مهاباد به غیر از مراکز اقامتی دولتی بوده که برای این ایام در نظر گرفته شده است.

وی اضافه کرد: از طرف آموزش و پرورش هم ۱۳ مدرسه با ۵۳۵ تخت برای اسکان فرهنگیان در نظر گرفته شده که با احتساب آن مجموع تخت‌های اقامتی مهاباد را به بیش از یک هزار و ۱۰۰ تخت خواهد رساند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مهاباد همچنین از راه اندازی یک دستگاه اتوبوس گردشگری برای ارائه خدمات رایگان به گردشگران و مسافران نوروزی خبرداد و یادآور شد: برنامه‌های فرهنگی نوروزگاه، نمایشگاه صنایع دستی، بازدید‌های مشترک از مراکز اقامتی و غذاخوری‌ها، برپایی سیاه چادر، تور‌های گردشگری برای اقشار مختلف از جمله سالمندان و معلولان، راه اندازی اتوبوس گردشگری، آماده سازی اماکن گردشگری و موزه مردم شناسی برای استقبال از مهمانان نوروزی بخشی از برنامه‌های این اداره در ایام نوروز است.

سجاد خنیا یکی از مسافرانی که از شهر تبریز به مهاباد آمده بود، گفت: مهاباد جاذبه‌های متنوعی برای جذب گردشگران دارد و همه مسافران را با هر ذائقه و سلیقه‌ای را به سوی خود می‌کشد.

وی که به همراه خانواده در این شهر ۲ روز اقامت دارد، اضافه کرد: الان بیشتر اجناس داخل تاناکورا از حالت استوک خارج شده و به صورت اورجینال هستند و همین امر قیمت‌ها را افزایش داده و مثل قبل نمی‌توان هر جنسی را خریداری کرد.

خنیا همچنین از کمبود فضای پارکینگ و وضعیت سرویس‌های بهداشتی گلایه داشت و گفت: هیچ مکان مشخصی برای پارک خودرو‌ها درنظر گرفته نشده است از اینرو محبور شده خودروی خود را چند خیابان دورتر از این مکان پارک کند.

معصومه مروج یکی دیگر از مسافرانی که بعد از خرید مشغول خوردن غذای محلی "کلیچه و شورمزه" بود به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان مرکز مهاباد گفت: این غذای محلی را که یک غذای بسیار سالم و مقوی با طعم بسیار خوب است هیچ کجا نمی‌توان پیدا کرد و همه سن‌ها از جمله کودکان و نوجوانان از طرفداران پرو پا قرص آن هستند به طوری که هر زمانی به این شهر مسافرت می‌کنند حتما از این غذا نیز استفاده می‌کنند.

وی اضافه کرد: در کنار غذا‌های خوب محلی کباب این شهر نیز از معروفیت خاصی برخوردارست که در این ایام مسافران خسته از گردش در این شهر را به سوی خود می‌کشد.

علی مرادی اهل کرج یکی از بازدیدکنندگان بازارچه‌های مهاباد نیز در این باره گفت: همه ساله تا پیش از شیوع کرونا در تعطیلات عید یا تابستان حتما یک بار به مهاباد سفر کرده و علاوه بر دیدن از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری آن از کالا‌های متنوع عرضه شده در بازارچه‌های آن خریداری کرده است.

وی افزود: بیشتر تجهیزات مورد نیاز خود مربوط به کوهنوردی را همه ساله از مغازه‌های این بازارچه تامین کرده و از کیفیت آن بسیار راضی است.

غلامعلی محبی یکی دیگر از مسافرانی که از کرمانشاه به مهاباد آمده است با امید به اینکه در مدارس و یا هتل‌های مهاباد در مدت سه روز اقامت خود اسکان خواهد یافت به همراه خانواده اش مسافرت کرده است، اما متاسفانه علاوه بر اینکه مدرسه‌ای برای اسکان آن‌ها وجود نداشت ظرفیت همه هتل‌ها نیز پر شده بود.

وی افزود: به همین دلیل با وجود سردی هوا مجبور شدند تا در یکی از بوستان‌های این شهر اقدام به چادر زدن کنند.

در کنار وجود بازار و بازارچه‌های متنوع باز هم فرصت دیدن از مناطق دیدنی و طبیعت زیبای اطراف این منطقه به ویژه سد مهاباد به عنوان نزدیک‌ترین سد به منطقه مسکونی لحظات خوبی را برای مسافران به وجود آورد.

۲ تالابی که از هر نظر در این شهر منظره خاصی به طبیعت مهاباد انداخته تالاب کانی برازان و تالاب قوپی باباعلی است، در این باره بنا به نظر خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان مرکز مهاباد میخواهیم برای ورود گردشگران و مسافران از اقصی نقاط کشور موقعیت مکانی و توپوگرافی آن‌ها توصیف کنیم.

تالاب کانی برازان

کمیته ملی طبیعت گردی، تالاب کانی برازان را به عنوان اولین سایت پرنده نگری معرفی کرده و رودخانه مهاباد آب این تالاب را تامین می‌کند.
این تالاب بین المللی در ۳۰ کیلومتری شمال شهر مهاباد قرار داشته و وسعت آن بیش از ۹۰۰ هکتار است.این تالاب پذیرای پرندگان مهاجری مانند پلیکان، حواصیل و قو می‌باشد.

تالاپ قوپی بابا علی

تالاپ قوپی بابا علی، یکی از تالاب‌های حائز اهمیت مهاباد است.مساحت این تالاب ۱۲۰۰ هکتار بوده و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۲۸۳ متر است.
این تالاب در کنوانسیون رامسر و در ۱۹۷۱ به عنوان تالاب بین المللی ثبت شد. با توجه به خشکسالی‌های اخیر، این تالاب کاملا خشک بود، اما در ۳ سال گذشته، افزایش بارندگی باعث احیاء آن شد.

بارش‌ها جان دوباره به کالبد تالاب‌های مهاباد بخشید

فاروق سلیمانی رئیس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: یکی از دغدغه‌های دوستداران محیط زیست این شهرستان، احیای تالاب‌های فصلی و احتمال تبدیل شدن آن‌ها به منشاء گرد و خاک بود، که بارش‌های اخیر باعث احیا و بازگشت رطوبت و امکان رشد گیاهان در بستر این تالاب‌ها شده است.

وی اضافه کرد: بارش‌های اخیر موجب شده که آبگیری تالاب بین المللی «قوپی‌باباعلی» این شهرستان به بیش از ۵۰ درصد برسد و آب رودخانه مهاباد با دبی بیشتری وارد این تالاب شود.

سلیمانی در ادامه گفت: در صورت تداوم بارش‌ها در فصل بهار احتمال دارد که کانال‌ها و زهکش‌های منتهی به تالاب‌های فصلی این شهرستان دوباره احیا و پر آب شود و این تالاب‌ها همچون تالاب‌های دایمی میزبان پرندگان آبزی و کنارآبزی شوند.

در شهرستان مهاباد علاوه بر ۲ تالاب بین‌المللی «کانی‌برازان» و «قوپی‌باباعلی»، تالاب‌های دایمی «حسن‌خان» و تالاب‌های فصلی دیگری از جمله گروس، داشخانه و قره‌قشلاق نیز وجود دارد که هر سال در ۲ فصل پاییز و بهار پذیرای شمار زیادی از پرندگان مهاجر هستند.

مهاباد آماده پذیرای از مهمانان نوروزی

حسن عباسی فرماندار ویژه مهاباد گفت: برنامه‌ریزی برای ایجاد بستر مناسب برای گردشگران، یکی از مهمترین اقداماتی است که باعث شده است در طی سال‌های اخیر، مهاباد به عنوان مقصد اصلی سفر برای مهمانان نوروزی آذربایجان‌غربی و دیگر استان‌های کشور تبدیل شود.

وی با بیان اینکه این شهرستان یکی از شهر‌های گردشگر پذیر منطقه است، تاکید کرد: تمام ادارات خدمات رسان از جمله هلال احمر، میراث فرهنگی، بهداشت و درمان، راهداری و پلیس راهور به صورت شبانه روزی در راستای راهنمایی و کمک به مسافران آماده باش هستند.

فرماندار ویژه مهاباد با اشاره به افزایش تردد در محور‌های مواصلاتی این شهرستان گفت: کنترل و نظارت بر نحوه تردد خودرو‌ها به صورت جدی توسط پلیس در حال انجام است و کمیسیون ایمنی با موضوع حوادث ترافیکی و تصادف در دستور کار قرار دارد.

قادری اضافه کرد: تلاش می کنیم گردشگرانی که مهاباد را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کردند در نهایت آرامش به تفریح و خرید‌های احتمالی خود پرداخته و با خاطره خوب شهر ما را ترک کنند.

وجود جاذبه‌های گردشگری متنوع و متعدد به همراه فرهنگ عجین شده مهمان‌نوازی در بین مردم این شهرستان هر ساله باعث می‌شود شمار زیادی از مسافران از نقاط مختلف کشور و حتی کشور‌های همسایه به مهاباد سفر کنند.

حضور میهمانان نوروزی در این شهرستان می‌تواند فرصت مغتنمی برای ترویج فرهنگ غنی مردم، شناسایی ظرفیت‌ها و حتی جذب سرمایه گذاران باشد و لازم است در این ایام دستگاه‌های مختلف اجرایی با هماهنگی و همکاری ضمن برقراری امنیت، خدمات رسانی مطلوب و کاهش مشکلات در راستای چنین اهدافی عمل کنند تا مسافران و میهمانان نوروزی در سال‌های آینده نیز این شهرستان را به عنوان مقصد مسافرت خود انتخاب کنند.

کلام آخر درمورد مکان های دیدنی مهاباد

اگر هنوز به مهاباد نرفته‌اید بازدید از جا‌های دیدنی مهاباد را در برنامه سفر بهار یا تابستان امسال بگنجانید.

بی‌شک دیدنی‌های نگین آذربایجان غربی هر طبیعت‌گردی را سر ذوق خواهد آورد.

علاوه بر این‌ها ملاقات با مردم خونگرم این شهر سفر شما را خاطره‌انگیزتر و به یادماندنی می‌کند.

سوغات اصلی مهاباد صنایع دستی این شهر است. از قالی و جاجیم و گلیم و منجوق‌دوزی و پولک‌دوزی و سکه‌دوزی که هنر زنان این سرزمین است گرفته تا خراطی و چاقو سازی که مردان مهابادی در آن تبحر خاصی دارند.

خرید سوغاتی علاوه بر اینکه خاطره سفر شما را ماندگار می‌کند چرخ اقتصاد این شهر را نیز می‌گرداند و به مرور منجر به توسعه گردشگری در این شهر زیبا می‌شود. 

گزارش از سپیده خشمن