هورامان منطقه‌ای وسیع شامل بیش از ۷۰۰ روستا را در ۲ استان کردستان و کرمانشاه شامل می‌شود که شواهد باستان شناسی نشان می‌دهد، قدمت هورامان به حدود ۴۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.

هورامان مرکب از ۲ واژه "هورا" به معنی خدا و "مان" به معنی سرزمین است که به معنی کامل آن سرزمین اهورا یا سرزمین خدا است و برخی این واژه را اورامان یا اورامانات هم تلفظ می کنند.

رفتن به این منطقه بکر از ۲ بخش شمال کردستان (سنندج) و از سمت جنوب کرمانشاه راه وجود دارد اما نزدیکترین را برای رفتن به شهر "هورامان تخت" که اکنون قلب تپنده این منطقه است از راه سنندج مناسب تر و نزدیک تر است.

این منطقه در کردستان بخش‌هایی از شهرستان سنندج و کامیاران و بخش عمده‌ای از سروآباد و مریوان را در بر می گیرد.

بهترین فصل برای دیدن اورامانات و روستای هورامان فصل بهار است. منطقه هورامان با مردمانی مهمان‌نواز و فرهنگ و آداب گردشگر‌پذیری، هر ساله به خصوص در ایام نوروز میزبان گردشگران بسیاری از داخل و خارج از ایران چه در قالب تور‌های کردستان‌گردی و چه به صورت انفرادی است.

آب‌وهوایی کوهستانی و چشمه‌ها و چراگاه‌های بسیاری دارد.  دارای دره‌های پرپیچ و خم و عمیق و رودبار‌های بی شمار است. در دامنه کوه‌های اورامان باغ‌های زیبایی وجود دارد. هر چند که بخش بزرگی از منطقه اورامان از کوه‌های بلند و پربرف ساخته می‌شود. اما در ارتفاعات پایین‌تر و در دامنه همین کوه‌ها جنگل‌های متراکم کم و بیش وسیعی وجود دارند.

اینجا به دور از هیاهوی شهری می توانید حتی شده چند روز را آرام و بی دغدغه زندگی کنید.

شروع روز با صدای چشمه های خروشان و نظرگاه هایی بی نظیر از  مناطق سرسبز گرفته تا معماری خانه ها لذتی وصف نشدنی دارد.

زیباهایی هورامان را نمی توان با واژه بیان کرد ، زیبایی های آن در قاب تصویر هم نمی گنجد، برای این دیدن این همه عظمت از شکوه باید هورامان را از نزدیک دید.

معماری پلکانی هورامان و خانه‌های دیدنی آن، روستا را به‌شکل هرم‌گونه درآورده است که در راس این هرم قلعه‌ای باستانی قرار دارد. معماری پلکانی این خانه‌ها باعث شده‌ تا به روستای هزار ماسوله مشهور شود و به شکلی است که حیاط هر خانه پشت‌بام خانه‌ای دیگر است.

معماری اورامانات و سرسبزی این منطقه کوهستانی رویایی، گویی پله‌هایی به‌سمت بهشت را تصویر می‌کند.

عکس گرفتن یکی از قسمت‌های اصلی گردشگری است که هورامان با توجه به معماری پله کانی و مناظر بکر و سرسبز خود بیشترین جلوه‌های بصری برای عکس گرفتن را دارد.

همین مناطق بکر و رویایی است که همه را به وجد آورد تا منظر فرهنگی هورامان، در مرداد ۱۴۰۰ ثبت جهانی شود.

روستاهای دیدنی منطقه هورامان

 بلبر، بهشت کوچک کردستان

روستای بلبر در ۷۰ کیلومتری مریوان و ۷ کیلومتری شهر هورامان  تخت است و هر ساله پذیرای گردشگران زیادی است.

روستای زیبای بلبر بهشت گم شده ایران است، روستایی در اورامانات و در میان کوه‌های سربه فلک کشیده کوهسالان در کنار سیروان، طولانی‌ترین رودخانه کردستان.این روستا یکی از دلرباترین روستا‌های کردستان از توابع سروآباد است، روستایی با طبیعتی بکر و رویایی، بهشت کوچکی در دل کردستان است.

روستاهای دزلی و درکی

دزلی و درکی نام دو روستای سرسبز و زیبای کوهستانی می‌باشند که در فاصله ۳۰ و ۳۵ کیلومتری سروآباد قرارگرفته‌اند .

جاده دسترسی به این تفرجگاه آسفالت بوده و مسیر آن به‌عنوان ورود به منطقه اصلی اورامان از اهمیت خاصی برخوردار است، در فصل بهار به علت روحیه شاد مردم منطقه، گروه‌های موسیقی و رقص کردی بسیاری به‌صورت خودجوش در این مکان برنامه اجرا می‌ کنند که دیدن آن در کنار مردمی که در دامن طبیعت زیبا لباس‌های محلی زیبا پوشیده‌اند ، خالی از لطف نیست.

شهر شگفت‌انگیز هورامان تخت 

این شهر به عنوان مرکز هورامان در ۶۵ کیلومتری جنوب‌غربی سروآباد قرار گرفته و مردم هورامان معتقدند که زمانی این شهر مرکز حکومت و پایتخت حکام محلی بوده است لذا کلمه تخت به معنی پایتخت می‌باشد و این نشان از عظمت این منطقه درگذشته دارد. در حال حاضر این روستا تبدیل به مرکز بخش شده است.

نمای این شهر هم به خاطر معماری پلکانی خانه‌های آن بسیار دیدنی بوده و هم شکل هرم‌گونه شهر بسیار زیبا و دیدنی است.

ارزش این شهر از چندین جهت حائز اهمیت است که می توان به برگزاری مراسم سالانه پیرشالیار در بهار و زمستان، پوشش گیاهی، لباس کامل کردی، موسیقی عرفانی، روحیه مضاعف مهمان‌نوازی، کوچ ییلاقی به مناطق مرتفع کوهستانی و .. اشاره کرد.

رودخانه سيروان

اين رودخانه در جنوب غربی استان جاری است كه پس از دريافت آب رودخانه‌های بخش‌های جنوب‌غربی، غرب و مركز استان مانند قشلاق، گاوه‌رود و گردلان وارد خاک عراق شده و پس از پيوستن به رودخانه دياله وارد رود بزرگ دجله می‌شود و در واقع اين رود طولانی‌ترين رودخانه استان است.

این رودخانه در جریان حرکت خود ار روستاهای سلین و بلبر منطقه هورامان می گذرد، اقامت در این روستاها و گشت و گذار در کنار رودخانه سیروان خاطرات فراموش نشدنی در ذهن بر جای می گذارد.