شناسایی واحدهای خالی از سکنه یکی از مهم ترین سیاست هایی است که دولت برای کنترل قیمت در بازار مسکن و همچنین بازار اجاره در دستور کار خود قرار داده است که مقرر شده این کار با همکاری وزارت راه و شهرسازی، شهرداری ها و سازمان امور مالیاتی انجام شود.

از فروردین ماه سال ۹۹ وزارت راه وشهرسازی با راه اندازی سامانه املاک و اسکان اعلام کرد که تمامی افراد طبق قانون باید در این سامانه ثبت نام و اطلاعات خود را بارگذاری کرده تا از طریق این اطلاعات اقدام به شناسایی خانه های خالی کند. 

بر اساس بند ۷ از تبصره ۸ اصلاحیه ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم مصوب پنجم آذرماه ۱۳۹۹ مجلس، دستگاه‌های اجرایی مکلفند خدمات خود از قبیل افتتاح حساب بانکی و صدور دسته چک، یارانه و کمک معیشتی، تعویض پلاک خودرو، فروش انشعاب آب، برق، تلفن و گاز طبیعی و بسیاری دیگر از خدمات را صرفا با اخذ کد ملی و بر اساس کد پستی یا شرح نشانی یکتای درج شده مربوط به اقامتگاه اصلی افراد در سامانه املاک و اسکان کشور ارائه کنند.

در حال حاضر با گذشت دو سال از اجرای این طرح و همچنین با وجود آنکه تاکنون چند بار اطلاعات خانه های خالی به سازمان امور مالیاتی داده شده اما هنوز این طرح به درستی اجرا نشده و هر بار افرادی که پیامک مالیات خانه های خالی دریافت می کنند، اعتراض می کنند که باید رسیدگی شود و در این شرایط کار با کندی پیش می رود.

دریافت ۵۲۰ هزار رکورد  اطلاعاتی از خانه های خالی 

داود منظور رئیس سازمان مالیات درباره آخرین آمار مربوط به خانه های خالی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: آخرین اطلاعات مربوط به خانه های خالی سال گذشته را در مرداد ماه امسال از وزارت راه وشهرسازی دریافت کرده ایم.

معاون وزیر اقتصاد افزود: حدود ۵۲۰ هزار رکورد اطلاعاتی خانه های خالی را دریافت کرده بودیم، اما ۲۰۰ هزار اعتراض نسبت به مالیات خانه های خالی به دست ما رسید.

او می گوید:وزارت راه وشهرسازی تصمیم گرفت این اطلاعات را پالایش و ویرایش کند و مجدد ارسال کند، اما تاکنون چندین بسته اطلاعات تکمیلی به ما ارسال شده است.

 رئیس سازمان امور مالیاتی کشور گفت: تاکنون اطلاعات مالکانی که بیش از ۲۰ تا ۱۰۰ خانه دارند به ما ارسال شده است و وزارت راه و شهرسازی به صورت طبقه بندی شده این اطلاعات را به ما ارسال می‌کند. هر اطلاعاتی که ما به دست بیاوریم مطالبه مالیات و وصول آن را از مودی مالیاتی انجام می دهیم.

او گفت: وزارت راه و شهرسازی تا تیر سال آینده فرصت دارد که اطلاعات این خانه های خالی را به ما اعلام کند و با دریافت این اطلاعات فرآیند وصول مالیات را انجام می دهیم. 

فهرست اطلاعات افراد دارای ۲۰ تا ۱۰۰ خانه خالی ارسال شده است

 در پاسخ به صحبت های رئیس سازمان مالیات،  ابوالفضل نوروزی سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد: شناسایی خانه‌های خالی در حال افزایش است و با اولویت دانه درشت‌ها این مالیات اخذ خواهد شد. به همین منظور وزارت راه و شهرسازی طی نامه‌ای فهرست اشخاص حقوقی و حقیقی دارای بیش از ۱۰۰ و بین ۵۰ تا ۱۰۰ واحد مسکونی خالی را به سازمان امور مالیاتی ارسال کرده است.

سرپرست دفتر اقتصاد مسکن با اعلام اینکه پیش از ارسال این فهرست با ارسال پیامک و نامه اخطار، مهلت یک هفته‌ای برای مشخص کردن وضعیت واحدهای مسکونی، به اشخاص داده شد گفت: برخی با خوداظهاری، ساکن را معرفی یا ملک را برای فروش و اجاره به بازار عرضه کردند. پس از اتمام مهلت فهرست اشخاصی که تکمین نکردند به سازمان امور مالیاتی برای اخذ مالیات ارسال شد.

مشاور وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در فهرست ارائه شده به سازمان امور مالیاتی در خصوص خانه‌های خالی ۱۰ شخص حقوقی وجود داشت، توضیح داد: به اشخاص دارای ۲۰ تا ۵۰ واحد مسکونی خالی طی نامه اخطار داده شده و در مرحله تعیین تکلیف برای ارسال فهرست به سازمان امور مالیاتی قرار دارد.

وی در خصوص همکاری دستگاه‌ها برای تکمیل اطلاعات سامانه املاک و اسکان گفت: با پیگیری مستمر، بیش از ۳۵۰ میلیون رکورد اطلاعاتی از دستگاه‌های اجرایی مختلف دریافت شده و پس از کیفیت‌سنجی و استخراج اطلاعات محل سکونت اشخاص و همچنین اطلاعات مرتبط با مالکیت واحدهای مسکونی، مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. در این راستا اطلاعات موجود در سامانه ملی املاک و اسکان کشور شامل اقامتگاه‌های مسکونی بیش از ۷۳ میلیون شخص حقیقی و حقوقی است.

گفتنی است برای بروزرسانی اطلاعات نیاز است که دستگاه‌ها همکاری لازم را انجام دهند، به عنوان نمونه سازمان ثبت اسناد و املاک از ۵ سرویس مورد نیاز سامانه، سه سرویس را در اختیار وزارت راه قرارداده و دو سرویس مهم دیگر مانند دفتر املاک الکترونیک را در اختیار سامانه قرار نداده است. همچنین برخی از شهرداری‌های کلانشهرها مانند تهران اطلاعات بروز و برخط صدور پروانه ساختمانی و پایان‌کار را تاکنون به این وزارت‌خانه ارائه نکرده است.

تکمیل سامانه املاک و اسکان مزایای بسیاری در برنامه‌ریزی بازار مسکن، سهولت در امور عموم مردم و جلوگیری از کلاهبرداری دارد که باید در اسرع زمان به بهره‌برداری برسد.

قانون برای جلوگیری از ثبت خوداظهاری اشتباه و یا عدم خوداظهاری سه ضمانت در نظر گرفته است. بدین ترتیب که باید تمامی خدمات عمومی دستگاه ها با استعلام از سامانه املاک و اسکان انجام گیرد، اشخاصی که خود اظهاری نکردند تعرفه برق واحد مسکونی آنها با بالاترین پلکان محاسبه و ملک مذکور به عنوان خانه خالی محسوب و مالیات اخذ شود. بنابراین از مردم درخواست می‌شود تا هر چه سریعتر به سامانه املاک و اسکان به نشانی (amlak.mrud.ir) مراجعه و برای خوداظهاری اقدام کنند.

 رونق بازار مسکن با اخذ مالیات از خانه های خالی 

 پیش از این هم اعلام شده بود که ثبت اطلاعات در سامانه املاک و اسکان باید الزامی شود و تمامی اقدامات و امور اداری در دستگاه ها باید از این طریق اجرایی شود اما در حال حاضر شاهد آن هستیم که عدم همکاری مردم و ثبت نشدن اطلاعات باعث شده شناسایی خانه های خالی به تعویق بیفتد؛ شناسایی که باعث می شود بخش بزرگی از مشکلات در حوزه مسکن برطرف شود به طوری که محمد رضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس به باشگاه خبرنگاران جوان اعلام کرده بود که با تکمیل شناسایی خانه های خالی بازار مسکن آرام می شود. تا کنون یک میلیون واحد مسکونی خالی معرفی شده است و از طرف دیگر با تجدید نظر در شناسایی خانه لوکس و اخذ مالیات امیدوار هستیم بازار مسکن آرام شود.