راز ذهنیت برنده بهترین گلر جهان
یلیانو مارتینز سه سال قبل وعده دریافت دستکش طلایی فوتبال جهان را به خود داده بود و سرانجام توانست این هدف را محقق کند.
سپتامبر ۲۰۲۰ که امی مارتینز از آرسنال راهی استون ویلا شد، فهرستی از اهدافش را تهیه کرد و به کمدش در رختکن چسباند؛ یکی از این هدف‌ها «بهترین دروازه‌بان دنیا شدن» بود. آن موقع این هدف برای دروازه‌بانی که حتی در باشگاه‌اش هم بهترین نبود، بیشتر از این که هدفی در دسترس باشد، یک رویاپردازی شیرین بود.
مارتینز کمی بعد از ۲۸ سالگی به تیم دین اسمیت که تازه صعود کرده بود، ملحق شد. در دهه قبل از آن او فقط ۱۳ بار در ترکیب ثابت تیمش در لیگ برتر قرار گرفته بود، آرسنال شش بار او را به تیم‌های خارجی یا تیم‌هایی در دسته‌های پایین انگلیس قرض داده بود. فقط دو سال و نیم بعد، ملی‌پوش کاریزماتیک آرژانتینی، ماجرایی متفاوت در حرفه‌اش رقم زده است.
حالا همان کمد او در رختکن پر شده از مدال‌های طلای جام ملت‌های آمریکای جنوبی، جام جهانی و دستکش طلایی بهترین دروازه‌بان جانم جهانی قطر. آخرین نمونه هم که انتخاب شدن به عنوان بهترین دروازه‌بان سال فیفا بود.
این یک سفر به تمام معناست، سفری که با کمک نیل کاتلر، مربی دروازه‌بان‌های استون ویلا ممکن شد؛ مردی که او را قانع کرد راهی این باشگاه شود و سپس نزدیک‌ترین دوست و روان‌شناس غیررسمی او شد.
کاتلر به بخش ورزشی بی‌بی‌سی گفت: «از دروازه‌بان دوم لیگ برتر بودن تا بدل شدن به قهرمان جام جهانی در مدتی کوتاه، مسیری بی‌نظیر است، ولی این پیشرفت سریع دلایل زیادی دارد که با میل به پیروزی و اخلاق حرفه‌ای آغاز شد.»
«مشکل اصلی این مرد این است که گاهی زیاده‌روی می‌کرد که بخشی از آن به دلیل بی‌تجربگی‌اش بود. یک بار او به این دلیل مصدوم شد که بیش از حد تمرین گرفتن پنالتی کرده بود، اما این اتفاق باید برای او می‌افتاد تا بداند که زیاده‌روی در تمرین چه بهایی دارد.»
کاتلر به دنبال حضور اونای امری در استون ویلا، مجبور به ترک این تیم شد. سرمربی جدید کادر فنی خودش را به تیم آورده بود که شامل ژاوی گارسیا، مربی دروازه‌بانی که او هم با مارتینز در آرسنال کار کرده بود، نیز می‌شد.
اما این دو نفر کماکان بهم نزدیک ماندند و مارتینز پس از جدایی کاتلر، واکنشی احساسی در شبکه‌های اجتماعی داشت و او را «بهترین مربی انگلیسی با فاصله زیاد» نامید. او بلافاصله بعد از قهرمانی آرژانتین در جام جهانی از همان ورزشگاه لوسیل قطر به کاتلر تلفن زد.
کاتلر گفت: «بعد از فینال اولین احساسی که من در مورد امی داشتم، تسکین بود. با تمام وجود به او افتخار کردم به این دلیل که می‌دانستم او تمام زندگی‌اش را وقف آن لحظه کرده بود.»
«برای انجام دادن وظیفه‌ام باید می‌فهمیدم که چه کاری می‌تواند موجب شکوفا شدن امی شود؛ بنابراین باید همه چیز را در مورد زندگی او می‌دانستم از شیوه زندگی‌اش در خارج از زمین فوتبال گرفته تا جزئیات برنامه‌هایی که در زمین تمرین باهم داشتیم و مسائل فراتر از آن.»
«مردم از او به خاطر شیطنت‌هایی که در ضربات پنالتی مقابل فرانسه داشت، انتقاد کردند وقتی هم که آن واکنش را پس از بردن دستکش طلا انجام داد برخی هم گفتند "عجب احمقی. "، اما شناخت من از او متفاوت است.»
«او بسیار مهربان است، آدمی که هر کاری برای اطرافیانش انجام می‌دهد و می‌خواهد همه خوشحال باشند. در استون ویلا او همیشه بساط کباب راه می‌انداخت و سعی می‌کرد بازیکنان تیم و خانواده‌هایشان را دور هم جمع کند؛ به این دلیل که این موضوع برایش بسایر مهم است. او بسیار بلندپرواز است، اما هم‌زمان واقع‌گرا هم هست.»
برای به حداکثر رسیدن پتانسیل مارتینز باید در کنار قابلیت‌های بدنی فوق‌العاده، از نیروی ذهنی او هم استفاده می‌شد.
کاتلر گفت: «امی هرکاری کرد تا به آن جام جهانی برسد و در آن قهرمان شود. او برای خودش متخصص تغذیه، مربی یوگا و پیلاتس داشت و می‌دانم که نیمه‌های شب به استخر شنا می‌رفت تا برای بازی بعد ریکاوری کند.»
«وقتی شما بدانید که او برای رسیدن به این نقطه چه کار‌هایی کرده، بعد با خودتان می‌گویید که بگذارید هر طور که خودش دوست دارد، موفقیتش را جشن بگیرد، برای این که او برای ذره ذره دستاوردش، تلاش کرده است.»
مارتینز پس از ترک باشگاه آرسنال پنج بار مقابل این تیم ایستاده است که حاصل آن دو پیروزی (بدون باز شدن دروازه) و سه شکست است.
بهترین دوره حضور مارتینز در آرسنال به آخرین فصل حضورش در ورزشگاه امارات بازمی‌گردد؛ فصل ۲۰-۲۰۱۹ که لیگ برتر تحت تاثیر شیوع کرونا قرار گرفت و برند لنو، دروازه‌بان اول تیم مصدوم بود.
او در ۱۱ بازی پیاپی در کلیه رقابت‌ها بازی کرد، از جمله فینال جام حذفی انگلیس مقابل چلسی که با پیروزی تیمش همراه شد. مارتینز، اما دوست داشت که دروازه‌بان اول تیم باشد. کاتلر آن موقع او را زیر نظر داشت.
او گفت: «ما فهرستی از اسامی دروازه‌بان‌ها در اختیار داشتیم. من و یوهان لنگ (مدیر ورزشی ویلا) با بخش استعدادیابی بار‌ها جلسه گذاشتیم.»
«یوهان و افراد تیم استعدادیابی به دنبال آیتم‌هایی مانند آمار بسته نگه داشتن دروازه و درصد مهار‌های موفق بودند. امی، اما در پایین آن فهرست قرار داشت به این دلیل که در مقایسه با سایر دروازه‌بان‌های اروپایی فرصت بازی چندانی به او داده نشده بود.»
«خوشبختانه آن‌ها روی حرفم حساب می‌کردند. من به شیوه دروازه‌بانی و فرم بازیکن نگاه می‌کردم. بیومکانیک او عالی بود و همه شرایط را داشت.»
«قانع کردن افراد به این که ۱۸ میلیون پوند برای دروازه‌بانی بدهند که حضور چندانی در ترکیب اصلی نداشت، آسان نبود، ولی من از عهده آن برآمدم. با استفاده از پاورپوینت نشان دادم که او می‌تواند چه چیز‌هایی به باشگاه بیاورد و این شامل شخصیتش هم بود.»
«بعد وظیفه من این بود که کاری کنم تا باشگاه نظر امی را جلب کند. بار‌ها به او تلفن کردم و توضیح دادم که چکار می‌خواهم بکنم و چگونه این کار‌ها را انجام خواهم داد و ما می‌توانیم چه دستاورد‌هایی داشته باشیم. او می‌دانست که من هرکاری برای بهتر شدن او خواهم کرد و این چیزی بود که خودش هم می‌خواست.»
«ارتباط ما بلافاصله برقرار شد و انگار که او احساس کند "خودش است و به ویلا می‌آیم. " در پایان باشگاه‌های زیادی دنبالش آمدند، ولی او سر قولش ماند.»
مارتینز در سه بازی از هفت مسابقه جام جهانی قطر دروازه‌اش را بسته نگه داشت. او در ژانویه مذاکراتی برای پیوستن به بایرن مونیخ داشت
مارتینز بلافاصله در استون ویلا تاثیرگذار شد و توانست در چهار مسابقه از هفت حضور نخستش در لیگ، دروازه‌اش را بسته نگه دارد.
این عملکرد از چشم مسئولان تیم ملی آرژانتین دور نماند. او هنگام حضور در آرسنال هم چند باری به تیم ملی دعوت شده بود، اما روی نیمکت باقی مانده بود.
کاتلر گفت: «او در بدو ورود به استون ویلا هم اهداف زیادی داشت. هر روزی که در کمدش را باز می‌کرد، چندتایی از آن‌ها را تیک می‌زد.»
«در سال اول، یکی از آن اهداف بدل شدن به دروازه‌بان اول آرژانتین بود و برای همین هم اولین حضور او در ژوئن ۲۰۲۱ برایش معنای خاصی داشت.»
«برای او آمار اهمیت زیادی دارد و مثلا همیشه می‌خواهد که به عدد خاصی برسد مثلا این که چند بار دروازه‌اش را نجات داده یا چند پاس موفق داشته. او بیشتر از هر دروازه‌بانی در کوپا آمریکا دروازه‌اش را بسته نگه داشت (چهار بازی از شش مسابقه.)، اما بلافاصله سراغ هدف بعدی رفت.»
«گاهی وقت‌ها کار من فقط محدود می‌شد به روان‌شناسی و درک وضعیت احساسی او و این که چه چیزی در فکرش هست. او به شدت در فکر بسته نگه داشتن دروازه اش بود و می‌خواست هر توپی را مهار کند، حتی ضربات غیرممکن را. به همین دلیل باید یاد می‌گرفت که با نرسیدن به برخی چیز‌ها هم کنار بیاید.»
«با این حال حتی یک بار هم به او نگفتم: "بی‌خیال امی، تو هیچ وقت بهترین دروازه‌بان دنیا نمی‌شوی. " همیشه می‌گفتم: "هیچ دلیلی وجود ندارد که به این هدف نرسی. " و حالا او خیلی خیلی نزدیک شده است.»
«می‌خواستیم در حد تکبر، اعتماد به نفس داشته باشد»
مارتینز پس از این که اورلین شوامنی، بازیکن فرانسه ضربه پنالتی‌اش را در فینال جام جهانی از دست داد، رقصید. بازی در جام جهانی ۲۰۲۲ هم جزو فهرست مارتینز بود که طبیعتا تیک هم خورد. او نقشی اساسی در پیروزی آرژانتین در فینال جام جهانی داشت که در اوج آن مهار ضربه رندال کورو موانی در مصاف تک به تک با او در پایان وقت‌های اضافی بازی بود. پس از آن هم مهار ضربات پنالتی بازیکنان فرانسه همراه با شیطنت‌هایی که داشت.
برخی عقیده دارند که این حرکات غیرورزشی بود، اما کاتلر معتقد است که این بخشی از نقشه او برای مسابقه بود و آن را دلیلی دیگر برای این که چگونه مارتینز ذهنیتی برنده پیدا کرده است، می‌داند.
کاتلر گفت: «راستش را بخواهید این تقصیر من بود، برای این که ما زمانی طولانی صرف کردیم تا شخصیت و حضور او را وارد موقعیت‌هایی مثل این کنیم.»
«می‌خواستیم بجای این که او سرخوردگی‌اش را نشان دهد و در لاک خودش فرو برود، شور و اشتیاقش را با اعتماد بن نفسی که تنه به تکبر بزند، نشان دهد؛ هدفی که می‌توانست تاثیری مثبت روی اتفاقات داشته باشد.»
«در ضربات پنالتی آمار به ضرر دروازه‌بان‌هاست، زیرا کسی که پشت توپ می‌ایستد معمولا آن را گل می‌کند و به همین دلیل ما فکر کردیم که چگونه می‌توانیم کمی موقعیت او را تضعیف کنیم.»
«اولین باری که فکر عصبانی کردن بازیکن حریف به سر ما زد در بازی سپتامبر ۲۰۲۱ استون ویلا مقابل منچستر یونایتد بود؛ پس از این که امی به سوی برونو فرناندز رفت و به او گفت کریستیانو رونالدو باید پنالتی را بزند، او ضربه‌اش را از دست داد.»
«مسئله این است که باید بازیکن را بشناسید و در موردی مثل فرناندز که فکر می‌کنید قادر به عصبانی کردنش هستید، نباید نفوذ به درون ذهنش مدت زیادی طول بکشد.».
اما هدف بعدی او چیست؟ به نظر نمی‌رسد موارد زیادی روی در کمد او مانده باشد که هنوز تیک نخورده، ولی اگر فکر می‌کنید که عطش مارتینز برای موفقیت فروکش کرده است، اشتباه می‌کنید. کاتلر گفت: «در ابتدا او می‌خواست بازی کند و حالا می‌خواهد برنده شود. مهم‌ترین مسئله در مورد امی اشتهای او برای موفقیت است و هرچقدر هم که پیشرفت کند این خصلت را از دست نخواهد داد.»
