شرکت‌های فعال در بازار سرمایه در بازه‌های زمانی از فعالیت خود، به دلایل مختلفی از جمله تامین منابع مالی، حفظ یا افزایش قدرت رقابت‌پذیری، بهبود ساختار مالی شرکت و دلایلی از این دست اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند.

افزایش سرمایه شرکت‌ها به چند روش صورت می‌گیرد که هر کدام از این روش‌ها ویژگی‌های خاص خود را داشته و در شرایط مختلف از آن‌ها استفاده می‌شود. یکی از روش‌ها، افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی است. ماده ۶۸ قانون برنامه ۵ ساله ششم توسعه این اجازه را به سازمان بورس داده بود که دستورالعملی در این زمینه تدوین و فرآیند را به صورت الکترونیکی طراحی کند.

الزامی شدن گواهینامه الکترونیکی حق تقدم از ابتدای ۱۴۰۲

در نهایت امسال این دستورالعمل تدوین و در دی ماه به تصویب هیات مدیره سازمان بورس رسید. این فرآیند برای شرکت‌هایی که دوره استفاده از حق تقدم آن‌ها از اول فرورین سال آینده شروع خواهد شد، الزامی است.

آقای وحید روشن قلب، مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس در خصوص فرآیند افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی به روش سابق می‌گوید: طبق قانون تجارت مصوبه ۱۳۴۷، فرآیند افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی به این صورت پیش‌بینی شده بود که شرکت باید حق تقدم‌های سهامداران را حتما برای آن‌ها به صورت پست ارسال و سهامداران هم پس از دریافت برگه‌های حق تقدم، در صورتی که خواهان شرکت در افزایش سرمایه از محل مطالبات بودند باید فرمی را پُر و آن را پست می‌کردند.

او در ادامه افزود: همچنین در صورتی که نیاز بود سهامداران اقدام به واریز وجه بابت مشارکت در افزایش سرمایه کنند، باید به صورت حضوری به بانک رفته و واریز وجه را انجام می‌دادند. بعد از واریز وجه سهامداران می‌بایست دوباره مدارک را برای شرکت به صورت پستی ارسال می‌کردند تا بتوانند در افزایش سرمایه شرکت مشارکت کنند.

به گفته مسئولان، سهامداران سجامی که اطلاعات هویتی آن‌ها در درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه (ddn) به ثبت رسیده است، می‌توانند در فرآیند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات هر شرکت سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس به صورت الکترونیکی و برخط شرکت کنند.

همچنین شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، پیامکی مبنی بر آغاز مهلت زمانی استفاده از حق تقدم را برای سهامداران ارسال خواهد کرد و دارندگان حق تقدم می‌توانند در صورت تمایل به مشارکت در افزایش سرمایه در بازه زمانی قانونی، از طریق این سامانه اقدام به مشارکت در افزایش سرمایه کنند.

کاهش هزینه و صرفه جویی در زمان از جمله مزیت های صدور الکترونیکی گواهی حق تقدم است

اما صدور الکترونیکی گواهی حق تقدم برای سهامداران و شرکت‌ها چه مزیتی‌های دارد؟ در همین رابطه آقای روشن قلب در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در هزینه‌های انجام افزایش سرمایه برای شرکت با حذف ارسال پستی صرفه‌جویی می‌شود که البته برای سهامدار نیز این موضوع صدق می‌کند و دیگر سهامدار بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک و پست می‌تواند در فرآیند افزایش سرمایه شرکت کند.

آقای نیما قجری مدیر سامانه‌های ارزش افزوده شرکت سپرده‌گذاری مرکزی هم اعلام کرد: با صدور الکترونیکی گواهی حق تقدم، تامین مالی خرد در بازار سرمایه برای بخش حق تقدم آسان‌تر و مشارکت در آن افزایش پیدا می‌کند.

در رابطه با دیگر مزیت‌های الکترونیکی شدن این فرآیند آقای اکبر ادهم کارشناس بازار سرمایه به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: حذف روند پستی و کاغذی در افزایش سرمایه‌ها برای سهامداران و ناشران مزایای زیادی را به همراه دارد. از جمله مزایای آن برای سهامداران، اطلاع‌رسانی به موقع در این زمینه، عدم نیاز به ارسال مستندات مربوطه، عدم مراجعه حضوری و زمان‌بر به بانک‌ها، افزایش امنیت اطلاعات، تسهیل در مشارکت و عدم چشم‌پوشی از حق خود را می‌توان نام برد.

او در ادامه افزود: کاهش مدت زمان تجمیع اطلاعات سهامداران، تسریع در روند افزایش سرمایه، افزایش امنیت اطلاعات و ارائه آخرین اطلاعات نماد حق تقدم به شرکت در سریع‌ترین زمان از جمله مزیت‌های این اقدام برای ناشران و شرکت‌ها به شمار می‌آید.

در تصویر زیر نیز بخشی از منعفت اجرایی شدن صدور دستورالعمل گواهی الکترونیکی حق تقدم شرح داده شده است؛

به گفته کارشناسان، صدور الکترونیکی گواهی حق تقدم یکی دیگر از اقدامات سازمان بورس در راستای تسهیل احقاق حق سهامداران است. به گفته مسئولان، سهامدارانی که هنوز در سجام ثبت‌نام نکرده‌اند، می‌توانند به روش سنتی که زمانبر و هزینه‌بر است، در فرایند افزایش سرمایه شرکت‌ها مشارکت کنند، اما به محض اینکه در سجام ثبت‌نام کنند، می‌توانند به صورت غیرحضوری در این مسئله مشارکت داشته باشند.