به گفته بسیاری از کارشناسان، نوسازی بافت‌های فرسوده نقش موثری در رونق بازار مسکن و همچنین بهبود وضعیت حاشیه نشینان دارد.

بیش از ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در محدوده‌های هدف بازآفرینی شهری قرار دارند که نزدیک به ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار واحد از بنا‌های مسکونی واقع در این محدوده‌ها ناپایدار هستند. با تلاش‌هایی که انجام شده تاکنون تقریباً ۲۱۰ هزار واحد بنای ناپایدار، تخریب و نوسازی شده و به جای آن ۶۷۰ هزار واحد احداث شده است.

بافت‌های فرسوده و نوسازی این بافت‌ها یکی از بزرگترین معضلات در کشور به شمار می‌رود که تاکنون چندین دولت را درگیر خود کرده است. از سوی دیگر نبود فرهنگ سازی مناسب در این بخش باعث شده که بسیاری از ساکنان این بافت ها نتوانند به درستی تصمیم بگیرند همچنین عدم همکاری شهرداری‌ها و  تمایل نداشتن سازندگان برای ورود به این حوزه سبب شده که این طرح در گذشته چندان موفق نباشد.

حالا دولت سیزدهم، وزارت راه و شهرسازی و به خصوص شرکت باز آفرینی شهری عزم خود را برای نوسازی بافت‌های فرسوده جمع کرده اند. دو روز پیش هم وزیر راه و شهرسازی برای نوسازی بافت‌های فرسوده و همچنین بسته شدن پرونده بافت‌ فرسوده در کشور یک بسته تشویقی به استانداران کشور ابلاغ کرده است.

مهرداد بذرپاش، بسته تشویقی شهرسازانه ۱۹ بندی را در خصوص سیاست‌های تشویقی کالبدی متضمن نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری، با هدف افزایش کیفیت زندگی شهروندان ساکن در این بافت‌ها و همچنین پیشبرد اهداف قانون جهش تولید مسکن ابلاغ کرده است.

مصوبات ابلاغی دارای ویژگی‌هایی همچون انعطاف پذیری نسبت به شرایط ویژه هر شهر، رویکرد نوسازی محله‌ای، فرصت ویژه برای سازندگان و مالکان، توانمندسازی اقتصادی ساکنان بافت فرسوده از طریق انعطاف‌پذیری در ضوابط استقرار کاربری‌ها و با رویکرد درهم تنیدگی مسکن و اشتغال و ایجاد ارزش افزوده روی دارایی‌های ساکنان و افزایش کیفیت فضای سکونت است.

همچنین گره‌گشایی در صدور پروانه برای پلاک‌های مسکونی زیر حد نصاب تفکیک و ساخت این واحد ها، افزایش نفوذپذیری (قابلیت دسترسی) محله و مشارکت شهرداری‌ها از ویژگی‌های دیگر این مصوبات ابلاغی است.

جزئیات ۱۹ بندی بسته تشویقی کالبدی برای نوسازی بافت‌های فرسوده در چهار گروه انواع مشوق­‌ها پیش‌­بینی شده در مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری شامل بازآفرینی یکپارچه در مقیاس بلوک شهری، نوسازی در مقیاس محور‌های اصلی محله ای، نوسازی در عمق بافت فرسوده شهری و ضوابط تشویقی نوسازی قطعات غیرقابل تجمیع است.

تا چند ماه آینده شاهد تحول جدی در نوسازی بافت‌های فرسوده خواهیم بود

محمد آئینی مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری  در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان با بیان اینکه ابلاغ بسته تشویقی می‌تواند زمینه ساز بهبود وضعیت نوسازی بافت‌های فرسوده در کشور باشد گفت: راهبرد دولت سیزدهم در بافت‌های فرسوده حفظ جان ساکنان در محلات هدف و در مرحله بعد ایجاد ظرفیت جدید برای تولید مسکن در این بافت‌ها در جهت تعادل‌بخشی در عرضه و تقاضای مسکن و در نتیجه کاهش قیمت مسکن و تامین سرپناه برای اقشار مختلف جامعه است.

او اظهار کرد: دولت با ارائه بسته‌های تشویقی جامع به سازندگان و ساکنان در محلات هدف بازآفرینی شهری از موضوع مردمی‌سازی در بافت‌های فرسوده حمایت کامل دارد.

معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: کاهش هزینه‌های غیرساختمانی در بافت‌های فرسوده شامل بوروکراسی اداری، ارائه تخفیفات لازم در صدور پروانه ساختمانی، پایان کار و انشعابات آب، برق و گاز به عنوان محور نخست بسته تشویقی شهرسازانه به شمار می‌آید. هم اکنون شهرداری‌ها برای صدور پروانه ساختمانی مکلف هستند که تا ۵۰ درصد تخفیف بدهند که در برخی موارد این تخفیف‌ها به ۱۰۰ درصد هم می‌رسد.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران ادامه داد: متاسفانه به طور متوسط زمان صدور پروانه ساختمانی برای نوسازی بافت‌های فرسوده در تهران حدود ۸ ماه و در سایر شهر‌های کشور۶ ماه  طول می‌کشد که باید این مدت کاهش پیدا کند. در شهرداری تهران عزم و اراده بر این است که در قالب قرارگاه جهادی مسکن، زمان صدور پروانه ساختمانی در محدوده‌های هدف بازآفرینی شهری به دو ماه کاهش یابد.

وی افزود: در محلات فرسوده بعضا شاهد معابر کمتر از دو متر هستیم که امکان تردد خودروهای امدادی و خدمات‌رسان در آن‌ها  وجود ندارد. هدف این است که با استفاده از بسته‌های تشویقی عرض این معابر به میزان لازم برای تردد خودرو‌های امدادرسان افزایش یافته و پارکینگ و خدمات شهری مناسب در این محلات ارائه شود.

آئینی با بیان اینکه بسته تشویقی شهرسازانه می‌تواند سرعت بخشی لازم به نوسازی بافت‌های فرسوده را بدهد، اظهار کرد: در بسته تشویقی شهرسازانه موضوع  بن‌بستی برای دریافت صدور پروانه ساختمانی وجود ندارد بدین‌ترتیب که پلاک فرسوده یا با پلاک هم‌جوار خود امکان تجمیع دارد یا ندارد؛ اگر امکان تجمیع نباشد و یا پلاک فرسوده از سه طرف به کاربری‌های عمومی نظیر درمانگاه، مدرسه، بانک و ... متصل باشد این پلاک‌ها حتی اگر کمتر از حد نصاب تفکیک (کمتر از ۵۰ متر) هم باشند، می‌توانند پروانه ساخت دریافت کنند.

وی افزود: در بافت‌های فرسوده پلاک‌هایی هستند که حد نصاب تفکیک را دارند یا پس از تجمیع با پلاک فرسوده مجاور به حدنصاب تفکیک همان شهر می‌رسند؛ در این شرایط علاوه بر اینکه یک طبقه تراکم تشویقی به آن‌ها تعلق می‌گیرد، این پلاک‌ها از تسهیلات مربوط به پارکینگ برخوردار می‌شوند. در این گروه بالکن در تراکم مورد محاسبه قرار نمی‌گیرد.

آئینی گفت: سازندگانی که در مقیاس محله محور اقدام به نوسازی می‌کنند علاوه بر اعطای حداکثر یک طبقه تشویقی، امکان تخصیص سطح اشغال مجاز طبقه همکف به کاربری‌های انتفاعی مشروط به تامین ورودی مستقل برای آنان در نظر گرفته شده است.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران اظهار کرد: با توجه به گذشت حدود دو ماه و نیم از ابلاغ بسته تشویقی شهرسازانه به شهرداری‌های سراسر کشور، شاهد  تحرکات و اتفاقات بسیار خوبی در روند نوسازی محلات هدف بازآفرینی شهری بویژه در شهر تهران هستیم. برای نمونه رشد صدور پروانه ساختمانی در محلات هدف پایتخت در پائیز امسال بطور متوسط ۵۷ درصد و در بعضی از مناطق تا ۸۵ درصد هم بوده است.

معاون وزیر راه وشهرسازی بیان کرد: اجرایی شدن بسته شهرسازانه باعث می‌شود که تا دو الی سه ماه آینده شاهد رونق و تحول جدی در اجرای طرح نوسازی بافت‌های فرسوده در کشور باشیم.

انبوه سازان آماده همکاری در نوسازی بافت‌های فرسوده هستند

در همین رابطه ایرج رهبر دبیر انجمن انبوه سازان مسکن استان تهران هم به باشگاه خبرنگاران جوان اعلام کرد: در نوسازی بافت‌های فرسوده همواره انبوه سازان آمادگی همکاری و تعامل با تمامی بخش‌ها را دارند و این تعامل زمانی که ایجاد شود اجرای طرح نوسازی بافت‌های فرسوده با سرعت بیشتری صورت خواهد گرفت.

براساس این گزارش اجرای طرح نوسازی بافت فرسوده باعث افزایش میزان تولید مسکن در کشور و در نتیجه بهبود روند عرضه می شود که همین امر تعادل بازار مسکن را به همراه خواهد داشت از این رو باید به طور جدی و با سرعت زیاد اجرایی شود.