مطابق تعریفی که در اسناد بالادستی وجود دارد، شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی کشور باید شبکه‌ای امن، سریع و ارزان در دسترس همه باشد که بر بستر آن خدمات متنوع و با کیفیتی به مردم ارائه شود.

اما با گذشت بیش از یک دهه از اجرای این ابر پروژه و با وجود مصوبات قانونی و تاکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر اجرای هرچه سریع‌تر آن، متاسفانه اجرای کامل شبکه ملی اطلاعات در دولت‌های گذشته سرانجام نامشخص داشت.

نامشخص از این بابت که درگذشته همواره شاخص معلومی برای تعیین میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات مورد قبول دستگاه‌های اجرایی و قانونگذار وجود نداشت، لذا سنجش دقیق و درستی نیز در این مورد صورت نمی‌گرفت. به طوری که حتی در دوره‌ای دو فاز از آن در مراسم‌هایی با پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای افتتاح شد و فاز سوم توسعه آن نیز منوط به نیاز کاربران در آینده عنوان شد.

در دوره دوم دولت قبل نیز اعداد متفاوتی به مثابه پیشرفت اجرای شبکه ملی اطلاعات بعضا در رسانه‌ها عنوان می‌شد. به گونه‌ای که میزان این پیشرفت از سوی مسوولان وقت وزارت ارتباطات ۸۰ درصد اعلام شد. درحالیکه در همان زمان مرکز ملی فضای مجازی با رد این گزارش، میزان پیشرفت را با توجه به مستندات ارایه شده کمتر از ۳۰ درصد تعیین کردند.

از همین رو بود که در ابتدای دولت سیزدهم به منظور ایجاد وحدت رویه در پایش وضعیت پیشرفت اجرای پروژه شبکه ملی اطلاعات، برای نخستین بار بیش از یکصد شاخص «نشانگر میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات» مشخص شد و در تعامل با مرکز ملّی فضای مجازی نحوه سنجش آن‌ها تعریف و میان مجری و قانونگذار مورد توافق قرار گرفت و جزییات در صورتجلسه‌ای ثبت شد.

در پی آن برآورد صورت گرفته در شهریور ماه سال ۱۴۰۰ نشان داد که میزان پیشرفت توسعه شبکه ملی اطلاعات بر اساس شاخص‌های مشخص شده که مورد توافق طرفین نیز قرار داشت تنها ۲۳ درصد است. به عبارتی دیگر بعد از گذشت بیش از یک دهه از شروع اجرای این پروژه ملی، تنها کمتر از یک چهارم آن تکمیل شده بود.

با استقرار دولت سیزدهم، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، اجرای شبکه ملی اطلاعات را در اولویت برنامه‌های خود قرار داد و در این جهت با تشکیل شورای راهبری شبکه ملی اطلاعات به ریاست وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و حضور مسوولان هر بخش هر هفته جلسات منظمی برگزار کرد و وضعیت این پروژه ملی را دقیق مورد بررسی قرار داد و با شناسایی موانع و مشکلات به سرعت نسبت به رفع آن اقدام کرد.

با این اهتمام، گزارش میزان پیشرفت پروژه شبکه ملی اطلاعات در ابتدای بهمن ماه از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تهیه، تدوین و برای مرکز ملی فضای مجازی ارسال شد. مرکز ملی فضای مجازی نیز بر اساس همان یکصد شاخص تعیین شده و با رویه سختگیرانه‌ای که از قبل داشت نسبت به بررسی آن اقدام و اعلام کرد که میزان پیشرفت آن به ۵۷ درصد رسیده است.

مقایسه صورت گرفته حاکیست که بر اساس همان شاخص‌های مشخص شده در شهریور سال گذشته، طی ۱۸ ماهی که از زمان شروع فعالیت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دوره جدید می‌گذرد، شبکه ملی اطلاعات ۳۴ درصد پیشرفت داشته است. این درحالیست که در بیش از یک دهه گذشته و در دولت‌های گوناگون، میزان پیشرفت این پروژه بزرگ و ملی تنها ۲۳ درصد بوده است.

به عبارت دیگر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات توانسته است در یک سال و نیم گذشته تقریبا ۱،۵ برابر دستاوردی که در دو دهه گذشته در این حوزه بدست آمده است را کسب کند که این مهم جز با برنامه ریزی فشرده، بسیج امکانات و تلاش و مجاهدت، آنهم در شرایطی که کشور با محدودیت‌های جدی از سوی کشور‌های متخاصم روبروست، قابل دستیابی نبود.

به بیان دیگر گزارش این موفقیت در چهل و چهارمین بهار آزادی، نویدبخش خبر‌های خوش دیگری است که در پی فعالیت‌های گسترده و زیرساختی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به گوش خواهد رسید و شاهد اثرات آن در شکل افزایش رفاه و تسهیل زندگی مردم خواهیم بود.