باپیشنهاد رئیس قوه قضاییه، رهبر معظم انقلاب به مناسبت چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب با عفو و تخفیف مجازات جمع قابل توجهی از متهمان و محکومان حوادث اخیر و همچنین محکومان دادگاههای عمومی و انقلاب و سازمان قضایی نیروهای مسلح،  موافقت کردند.

پس از اعلام خبر عفو گسترده‌ای که با موافقت رهبر انقلاب صورت خواهد گرفت، برخی ابهامات و سوالات از سوی کاربران فضای مجازی و همچنین رسانه‌ها درخصوص شرایط و جزییات این عفو مطرح شد.

تمام محکومان و متهمان اغتشاشات اخیر مشمول عفو خواهند شد؟

براساس عفو گسترده ای که با پیشنهاد رئیس قوه قضاییه و موافقت رهبر انقلاب صورت گرفته است، افرادی که از تاریخ ۲۵/۰۶/۱۴۰۱ تا زمان ابلاغ عفو در جریان حوادث اخیر دستگیر، بازداشت و یا تحت تعقیب قرار گرفته‌اند، با داشتن شرایطی که اعلام شده پرونده آنان در هر مرحله‌ای که باشد اعم از این که حکم صادر شده و یا در جریان باشد مختومه می‌شود.

متهمان و محکومان حوادث اخیر که دارای شرایط زیر باشند شامل عفو خواهند شد:

الف – عدم مباشرت، مشاركت و معاونت در ارتكاب جرائم مستوجب مجازات محاربه افساد فی‌الارض و بغی؛

ب – عدم ارتكاب جاسوسی به نفع اجانب؛

پ – عدم ارتباط مستقیم با عوامل سرویس‌های اطلاعاتی خارجی؛

ت – عدم ارتكاب قتل و جرح عمدی؛

ث – عدم ارتكاب تخریب و احراق عمده تأسیسات دولتی، نظامی و عمومی؛

ج – عدم عضویت و وابستگی در گروهک‌های معاند و برانداز؛

چ – نداشتن بیش از دو فقره سابقه محکومیت مؤثر کیفری؛

ح – نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی یا حسب مورد اعلام رضایت آنان یا جبران ضرر و زیان؛

خ – اظهار ندامت و تعهد کتبی مبنی بر عدم تكرار جرم عمدی مشابه.

هچنین متهمان یا محکومان اغتشاشات اخیر اگر اظهار ندامت نکنند و تعهد کتبی ندهند عفو نمی‌شوند

چه تعدادی شامل عفو گسترده به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب خواهند شد؟

عفو اخیر از انواع عفوهای معیاری است، در اینگونه عفوها، رئیس قوه قضاییه معیارهایی را به رهبر معظم انقلاب پیشنهاد می‌کند و در صورت موافقت ایشان بر اساس آن معیارها افرادی مشمول عفو قرار می‌گیرند.

در عفوهای معیاری افراد بیشتری نسبت به عفوهای موردی و مصداقی مشمول بخشودگی و استفاده از امکانات و تسهیلات قانونی خواهند شد.

به همین دلیل و با توجه به معیارها و شرایط در نظر گرفته پیش بینی می‌شود که ده ها هزار نفر شامل این عفو شوند.
ذکر این نکته مهم است که باید توجه کرد، این عفو گسترده منجر به آزادی تمامی افراد نخواهد شد، بلکه همانطور که در شرایط عفو آمده است، برخی آزاد و برخی دیگر از تسهیلات و امکانات قانونی دیگر مانند کاهش مجازات حبس و .. بهره مند خواهند شد.

آخرین بار عفو عمیاری در سال ۱۳۹۷ پیشنهاد و مورد موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار گرفت که حدود ۵۰ هزار نفر از این عفو بهره‌مند شدند.

درخصوص عفو اخیر نیز بررسی پرونده‌ها آغاز شده و پس از پایان بررسی‌ها تعداد متهمان و محکومانی که مشمول عفو خواهند شد اعلام می شود.

ده‌ها هزار نفر در حوادث اخیر بازداشت شده و هم‌اکنون در زندان هستند؟

یکی از ابهامات به وجود آمده درخصوص عفو اخیر که از سوی معاندان و رسانه‌های ضد انقلاب نیز مورد توجه قرار گرفته است، این ابهام است که ده‌ها هزار نفری که مورد عفو قرار خواهند گرفت متعلق به بازداشت شدگان حوادث اخیر هستند و هم اکنون چندین هزار نفر از این افراد در بازداشت قرار دارند.

همانطور که گفته شد در عفو اخیر دو دسته از افراد مورد عفو و بخشش قرار می گیرند. دسته اول مرتبط با محکومان و متهمان حوادث اخیر و دسته دوم مرتبط با محکومان سایر پرونده های کیفری است.

بنابراین بازداشت شدگان حوادث اخیر تنها بخشی از چند ده هزار نفری خواهند بود که در صورت دارا بودن شرایط مشمول عفو خواهند شد.

آیا چند ده هزار نفر از اغتشاشگران در زندان هستند؟

رویکرد نظام جمهوری اسلامی ایران و قوه قضاییه درخصوص فریب‌خوردگان و افرادی که جزو عناصر اصلی اغتشاشات اخیر نبوده‌اند از همان ابتدا، اعمال تخفیف و رافت نسبت به آن‌ها بوده است.

از همان روزهای آغاز اغتشاشات رئیس قوه قضاییه نسبت به تفکیک فریب خوردگان و عوامل اصلی تاکید کرد و در همین راستا تعداد بسیاری از این افراد یا در همان مرحله آزاد شدند یا با صدور قرارهای قانونی تا طی مراحل دادرسی و بررسی پرونده از زندان خارج شدند.

به گفته سخنگوی قوه قضاییه ۹۸ و نیم درصد بازداشت‌شدگان اغتشاشات اخیر در استان تهران تاکنون آزاد شدند و در کل کشور هم به نظر می‌رسد به این گونه باشد.

بنابراین تعداد بالایی از افرادی که در رابطه با اغتشاشات اخیر برای آن‌ها پرونده قضایی تشکیل شده هم اکنون در خارج از زندان به سر می برند و مراحل روند قضایی پرونده آن ها در حال بررسی است که با عفو صورت گرفته و در صورت دارا بودن شرایط پرونده این افراد مختومه خواهد شد.

عده معدودی از بازداشت شدگان حوادث اخیر همچنان دربازداشت قرار دارند که بخشی از آن ها با صدور فرمان عفو اخیر شامل عفو و آزاد خواهند شد و بخشی دیگر که با اتهاماتی نظیر جاسوسی به نفع اجانب، ارتباط مستقیم با عوامل سرویس‌های اطلاعاتی خارجی، ارتکاب قتل و جرح عمدی، ارتکاب تخریب و احراق تاسیسات دولتی و نظامی و عمومی و دارای شاکی یا مدعی خصوصی دارا هستند، عفو نخواهند شد و به جرایم آن ها قاطعانه رسیدگی می‌شود.