موسیقی انقلاب با رجز مردم از کف خیابان آغاز شد. نوع رجزها، نوعی آهنگ و ریتمی بودند که به منظور پدید آمدن حکومت اسلامی خوانده می‌شد. شعارها خاص شده بود و حتی فعالان سیاسی وارد میدان شدند و در شعارها ورود کردند تا به نوعی شعارها آهنگین‌تر شوند. در شعارها دیگر خبری از ریتم نبود بلکه به نوعی ملود‌‌ی‌ها حرف خود را می‌زدند.

بیشتربخوانید

• روایت کمتر شنیده شده از یک سرود/ وقتی مردم رادیو را خانه تکانی کردند

پس از ورود حضرت امام خمینی(ره) شعارها شکل عمومی پیدا کرد و تولیدات موسیقی توسط هنرمندان در سبک‌های مختلف انجام شد. برای مثال سرود ژاله تولید شد که در خصوص ماجرای میدان شهدا یا ژاله سابق بود.

نکته جالب و منحصر به فرد در مورد موسیقی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ این بود که در برهه‌های مختلف همچون مشروطه اول و دوم و زمان مصدق مردم درگیر انقلاب بودند، اما تفاوتی که در این مقاطع وجود داشت، شکل‌گیری موسیقی و رسانه در زمان انقلاب بود. ساز‌های الکترونیک و سیستم‌های ضبط در زمان انقلاب اسلامی در سال ۵۷ نقش پررنگی داشتند.

سرودهای انقلاب در همان بحبوحه یکی پس از دیگری خلق و به سرعت روی زبان عموم مردم می‌افتاد و ماندگاری‌شان رقم می‌خورد. کلید واژه‌های این سرودها از دل عواطف، احساسات، عقاید و آرمان‌های همان توده مردم درمی‌آمد و همان هم راز گیرایی و ماندگاری بود. موسیقی این سرودها نیز اغلب به صورت مینیمال و با بهره از موتیف‌ها و فیگورهایی طقریبا مشابه و بیشتر بر پایه چهارضربی و ریتم‌های مارش گونه خلق می‌شد تا بیشتر روایت‌گر روزشمار مجاهدت‌هایی باشد که به پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ختم می‌شد. 

 به جرات می‌توان گفت که حتی شاید یک نفر نباشد که پس از گذشت ۴۳ سال از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران،  آن چند سرود مشهور و معروف انقلاب را نشنیده باشد و همین مهم در نوع خود بی‌نظیر است. «خمینی ای امام»، «بانگ آزادی»، «بوی گل و سوسن و یاسمن آید»،‌ «بهاران خجسته باد»، «به لاله در خون خفته»، «بهمن خونین جاویدان»، «ایران ایران» و «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» همان سرودهای معروف هستند که کماکان نسل چهارم انقلاب هم با آن‌ها آشناست و این رود همچنان جاریست. 

سرود یک همخوانی جمعی است که همچنان که از قالبش پیداست، مخاطب هدفش نیز جمع است. جمعی که بر یک موضوع یا یک رویداد وفاق دارند یا در تلاش برای رسیدن به یک آرمان مشترک با آن هم‌آوا می‌شوند. بی‌شک برجسته‌ترین نمود این تعریف در تمام تاریخ چند هزار ساله ایران‌زمین، به سال ۵۷ و بحبوحه انقلاب شکوهمند اسلامی بازمی‌گردد، سالی که همخوانی آهنگین مفاهیمی مشترک، برآمده از کف خیابان‌ها و پیوند خورده با آرمان‌های تغییری بزرگ، جلوه‌گر شده بود. در آن روزها، سرودهایی خوانده می‌شد که تکرر و تعددشان به آنچنان مرتبه‌ای رسیده بود که هیچ کسی را نمی‌شد یافت که آن سرودها را نشنیده و در ذهن نداشته باشد، حتی مخالفین را. در جریان انقلاب، سرود، نمودی آهنگین از یک ایدئولوژی بود و وفاق ملی بود که در قالب اشعار و سروده‌هایی پدیدار شده بود که واژه به واژه‌اش، کلید واژه بود. سرود در دوران انقلاب نفس تعلق خاطر اکثریتی بود برای گذار از دوره‌ای به دوره دیگر.

««خمینی ای امام»»

سرود معروف «خمینی ای امام»  به آهنگسازی حمید شاهنگیان و اجرا توسط گروه کُر برای اولین بار در روز ۱۲ بهمن ۵۷ و در لحظه ورود امام خمینی (ره) در حضور جمع میلیونی استقبال‌کنندگان در فرودگاه مهرآباد به صورت زنده خوانده شد. این سرود بالأخره سال گذشته مجوز ثبت در فهرست آثار ملی میراث ناملموس را دریافت کرد. 

مرحوم حمید سبزواری شاعر این اثر درباره سرود «خمینی ای امام» گفت: شعر این سرود را من قبل از پیروزی انقلاب سرودم یعنی وقتی که امام(ره) از نجف به پاریس رفتند. در آن موقع اعلامیه‌های حضرت امام به ایران می‌آمد و تکثیر می‌شد و سخنرانی‌های ایشان در نوار کاست ضبط می‌شد و همه آن را دست به دست می‌چرخاندند، وقتی این نوارها تکثیر شد، یک طرف این نوارها خالی بود، دوستان به من گفتند که شعری برای طرف دیگر نوار بگو که من یکی از شعرهایی که سرودم «خمینی ای امام» بود که به همراه سخنرانی‌های امام تکثیر می‌شد.

مرحوم حمید سبزواری شاعر سرود «خمینی ای امام»

 حمید شاهنگیان خالق «خمینی ای امام» زاده ۱۳۲۸ آهنگساز، نوازنده، تنظیم کننده موسیقی اهل ایران است. ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، مراسم استقبال از امام خمینی (ره) با حضور هزاران نفر از مردم سراسر ایران در بهشت زهرا تهران، در کنار مزار کشته شدگان انقلاب ۱۳۵۷ ایران برگزار شد. در این مراسم تلاوت آیات قرآن توسط محمد اصفهانی اجرا شد. محمد اصفهانی که در آن زمان نوجوان بود٬ توسط حمید شاهنگیان برای تلاوت قرآن هنگام ورود امام به فرودگاه مهرآباد انتخاب شده بود.

«برخیزید ای شهیدان راه خدا»، «زندانی»، «برخیزیم در هوای آزادی»، «نصر من الله»، «۱۷ شهریور»، «۱۳ آبان»، «بپا خیزید»، «سرباز»، «انقلاب اسلامی» و «جانبازی صبورم» ازجمله ماندگارترین سرودهای ساخته شده توسط حمید شاهنگیان هستند.

حمید شاهنگیان خالق «خمینی ای امام»

استاد شاهنگیان خالق سرود ماندگار «خمینی ای امام» در گفتگو با خبرنگار فارس گفت: دلم برای آن دوران و آن شور و حال تنگ می‌شود. برای آن روزها که همه جوانان از جان و دل برای انقلاب تلاش می‌کردند دلم تنگ می‌شود. امروز غمگینم از اینکه می‌بینم جوانانی که از آن آرمان‌ها و آن روحیه به دور شده‌اند و احساس می‌کنم من در اقلیت قرار گرفته‌ام. روزیکه شیکاگوی آمریکا را به عشق امام و انقلاب رها کرده و به وطنم بازگشتم، خود را به میانه خون و آتش و انقلاب رساندم تا من هم در این جابجایی عظیم نقشی داشته باشم و آمدم و به سیل مردمی ملحق شدم. اما امروز پس از چهار دهه از انقلاب، غمگینم که چرا جوانان و نوجوانان تغییر کرده‌اند.

خالق سرودهای ماندگار انقلاب افزود: البته من خودم و هم‌نسلانمان را مقصر می‌دانم که آنچنان که باید، در این راستا کار نکردیم. باید برای امروز و حوادث اخیر علت‌یابی شود و چاره‌ای جدی اندیشیده شود. برخی از آهنگسازان و هنرمندانی که برای انقلاب اثر ساختند بعدها از مسیر خود منحرف شدند ولی من هیچگاه از آرمان‌هایم عقب نخواهم نشست، دلیلش این است که آن‌ها که عقب نشستند از همان اول نمی‌دانستند در چه مسیری قدم نهاده‌اند اما من و امثال من از همان اول می‌دانستیم در چه مسیری و با چه آرمانی در این مسیر قرار گرفته‌ایم و همین، آرمان‌هایمان را تا ابد خلل ناپذیر کرده است.

منبع: فارس