در نگاه اول فوتبال فقط یک ورزش است، اما کمی که به ماهیتش دقت کنیم یک سرگرمی بزرگ با رگه‌هایی از تجارت و فرهنگ است. جذابیت و سرگرمی در فوتبال، اما فقط وابسته به تاکتیک خوب تیم ها، تکنیک فردی بازیکنان و دنیای پرشور هواداری نیست. خیلی وقت‌ها حواشی بازیکنان، تیم‌ها و حتی قوانین به فوتبال حال و هوای تازه‌ای می‌دهد و فراگیرترین ورزش دنیا را از یکنواختی خارج می‌کند. البته طی چند سال اخیر و به خصوص بعد از همه گیری کرونا تغییرات در قوانین و شکل اجرای فوتبال سرعت زیادی به خودش گرفته است. تغییراتی که مشخص نیست باعث جذابیت فوتبال می‌شوند یا نه. به طور مثال، طی روز‌های اخیر دو مفهوم تازه وارد دنیای فوتبال شد؛ کارت سفید و کارت دایره ای. در این مطلب مروری داریم بر تغییراتی که هر اتفاق تازه‌ای در فوتبال ایجاد می‌کند.

بیشتربخوانید

• چرا شماره خاص و فوتبال ایران دیگر ابهت ندارد؟

کارت سفید و دایره‌ای

حدود یک هفته قبل حین بازی در لیگ بانوان یکی از کشور‌های اروپایی، داور بازی از کارت سفید که برای بازی جوانمردانه است، استفاده کرد. ماجرا از این قرار بود که حال یکی از نیمکت نشینان بد شده بود و کادر پزشکی هر دو تیم برای کمک به او اقدام کردند. داور هم که از این کار خوشش آمده بود با ژست همیشگی داور‌ها نفری یک کارت سفید به آن‌ها داد. یکی دو روز قبل هم در جام حذفی انگلستان، داور بازی از یک کارت قرمز دایره‌ای برای اخراج بازیکن در دقیقه ۷۱ استفاده کرد. کارتی که تابه حال از جیب هیچ داوری در نیامده بود. داور در توضیح علت استفاده از این کارت متفاوت گفت که این کارت مخصوص داورانی است که کوررنگی دارند و امکان تشخیص کارت زرد از قرمز را ندارند. با این حساب امیدواریم استفاده از کارت سفید زیاد شود و همیشه شاهد بازی جوانمردانه باشیم؛ اما بعید است تعداد کارت‌های دایره‌ای در فوتبال زیاد باشد.

تاثیرش روی فوتبال کارت دایره‌ای قرار نیست تغییری در فوتبال و هیجانش ایجاد کند، چون ماهیتش تفاوتی با کارت معمولی ندارد. اما کارت سفید می‌تواند زمینه رفاقت و بازی جوانمردانه را در فوتبال ایجاد کند. هرچند هنوز مشخص نیست اگر یک بازیکن بار‌ها کارت سفید بگیرد، چه امتیاز مادی یا معنوی برای او یا تیمش لحاظ می‌شود؟

گل‌های طلایی و نقره‌ای

زمانی بازی‌های حذفی با قانون «گل طلایی» تمام می‌شد تا بازیکنان خسته نشوند و نیازی به ضربات پنالتی نباشد. یعنی در وقت اضافه هر تیمی موفق به زدن گل می‌شد، برنده بود و بازی همان جا تمام می‌شد. آلمان در یورو ۹۶ با گل طلایی قهرمان شد. بعد اعتراض‌ها شروع شد و قانون «گل نقره ای» از راه رسید که به واسطه آن هر تیمی که گل می‌زد بازی فقط تا پایان همان نیمه وقت اضافه ادامه پیدا می‌کرد و نیازی به نیمه بعد نبود. اما عمر قانون گل نقره‌ای هم زیاد نبود.
تاثیرش روی فوتبال گل‌های طلایی و نقره‌ای در فوتبال باعث می‌شد تیم‌ها در وقت اضافه خیلی با احتیاط بازی کنند و جذابیت فوتبال کاملاً از بین می‌رفت. همین تاثیر منفی باعث حذف این دو قانون شد.

کمک داور ویدئویی و دردسرهایش

فوتبال بعد از والیبال از کمک داور ویدئویی کمک گرفت. بعضی قوانین حرص درآور هستند مثل گل نقره‌ای و گاهی آفساید میلی متری. اما بعضی قوانین به منظور عدالت بیشتر اجرا می‌شوند، اما حین اجرا در مواردی روی مخ می‌روند مثل VAR که خیلی وقت‌ها هم باعث خوابیدن سرعت و ریتم بازی می‌شود، هم در مواردی مثل بازی آرژانتین و عربستان به‌دلیل جلوتر بودن مهاجم به اندازه یک کتف یا دماغ باعث می‌شود سه گل تیمی مثل آرژانتین مردود شود و این تیم مقابل عربستان شکست بخورد. با این همه، اما منافع VAR از مضراتش بیشتر است.

تاثیرش روی فوتبال دو دوره اخیر جام جهانی را بدون VAR نمی‌توان تصور کرد. اگر این قانون نبود قطعاً قهرمان هر دو دوره تغییر می‌کرد. شاید هم تیم ما با مساوی مقابل اسپانیا در جام ۲۰۱۸ از گروهش صعود می‌کرد. به هرحال این قانون با همه دردسرهایش چنان جایگاهی دارد که بعید است جزتغییراتی در شکل اجرا، اصلش حذف شود. VAR چنان مهم است که اصلی‌ترین مطالبه تمام هواداران فوتبال در کشورمان اجرای آن در لیگ برتر است.

دست به توپ یا توپ به دست

گفتیم بعضی از قوانین ماهیتی حرص درآور دارند، بعضی‌ها حین اجرا گاهی روی اعصاب تماشاگر می‌روند، اما در مواردی مثل قانون هند، تفسیر‌های متعدد از آن باعث گیج شدن هواداران می‌شود. هرچند قوانین جدید هند مشخص می‌کند که گزینه‌هایی مثل فاصله، شدت، شکل بدن و افزایش حجم آن در اعلام هند موثر است، اما هنوز شاهد اختلافات زیادی در شکل اجرای آن هستیم و حتی گاهی VAR هم نمی‌تواند راهگشا باشد. برای همین است که تعداد تفاسیر زیاد از قانون هند حرص فوتبال دوستان را درآورده است.

تاثیرش روی فوتبال اجرای درست و یک دست قانون هند به خصوص در محوطه جریمه می‌تواند جذابیت زیادی به فوتبال بدهد. هرچند هم اکنون بیشتر مدافعین حین بلوکه کردن توپ، دست‌ها را در پشت بدن جمع می‌کنند تا پنالتی ندهند، اما هنوز شاهد اشتباهات زیادی در این زمینه هستیم و نبود کمک داور ویدئویی در کشور‌هایی مثل ایران دردسر را بیشتر می‌کند.
۵ تعویض برای تغییر تاکتیک

با همه گیری کرونا و اهمیت حفظ سلامت بازیکنان، اختیاراتی به داوران برای یک استراحت کوتاه و نوشیدن آب داده شد. اما مهم‌ترین تغییر فوتبال در این دوران، افزایش تعداد تعویض‌ها از ۳ به ۵ تعویض در دیدار‌های رسمی بود. تازه اگر تیمی بازیکنی را به خاطر ضربه به سر تعویض کند شامل ۵ تعویض نمی‌شود و برای همین تیم کشورمان در دیدار با انگلستان نصف بیشتر ترکیبش در نیمه اول را طی نیمه دوم در زمین نداشت.

تاثیرش روی فوتبال این قانون، چون محدودیتی برای تعداد دفعات استفاده از تعویض دارد و اگر تیمی بخواهد از همه تعویض هایش استفاده کند باید در مواردی دو تعویض همزمان داشته باشد جلوی وقت کشی را که نگرانی اصلی از اجرای این قانون بود، گرفت و تازه با باز گذاشتن دست مربیان برای تغییر تاکتیک به زیبا شدن فوتبال هم کمک کرد.

قانون بوسمن به نفع پولدار‌ها

در دهه ۹۰ میلادی یک بازیکن بلژیکی به اسم بوسمن با کمک وکیلش یوفا را متقاعد کرد که سقف استفاده از بازیکن خارجی در تیم‌های اروپایی را بردارد. قانونی که باعث شد در مواقعی یک تیم ۱۱ بازیکن از ۱۱ ملیت مختلف داشته باشد.

تاثیرش روی فوتبال این قانون به جذابیت لیگ‌های داخلی کمک کرد، اما باعث شد استعداد‌های جوان در لیگ‌های معتبر دیده نشوند، چون همیشه ذخیره بازیکنان خوبی از دیگر کشور‌ها بودند. این قانون به خصوص به نفع تیم‌های متمول اروپایی شد که بتوانند بازیکنان خوبی را از قاره‌های دیگر جذب کنند.

محرومیت با چند کارت؟

چند دهه قبل در بیشتر لیگ‌های دنیا قانونی بود مبنی براین که اگر یک بازیکن طی دو بازی دو کارت زرد بگیرد یا به اصطلاح دوکارته شود از یک بازی محروم می‌شود. قانونی که باعث می‌شد هافبک‌ها و مدافعان تنومند و خشن بازی‌های زیادی را از دست بدهند. هم اکنون این قانون در لیگ‌های داخلی به اشکال مختلف و در مسابقات جهانی به شکل دیگری اجرا می‌شود تا لیگ‌های طولانی و فرسایشی با محرومیت مکرر بازیکنان مواجه نباشد. در لیگ ما هربازیکن به ازای ۴ کارت، از یک بازی محروم می‌شود.
تاثیرش روی فوتبال اصلاح این قانون و واگذاری آن به آیین نامه‌های داخلی باعث شد لیگ‌ها طراوت بیشتری داشته باشد و در عوض مصدومیت بازیکنان فانتزی و تکنیکی به خاطر افزایش خطا‌ها بیشتر شود. از طرفی، چون کارت گرفتن خطر محرومیت سریعی ندارد اعتراض به داور و جروبحث با بازیکن حریف به خصوص در لیگ‌های نه چندان حرفه‌ای مثل لیگ کشور ما زیاد شده است.

منبع: روزنامه خراسان