چندی از حکایات ضد و نقیض رسانه ها درباره ارس می‌گذرد؛ ارس پلنگ ۱۰ ساله باغ وحش وکل آباد مشهد است که در سال ۹۲ از قاچاقچیان کشف شد و از همان دوران به باغ وحش مشهد منتقل شد.

 تقریبا دوهفته ای می‌شود که احوال او  توجه رسانه ها را به خود جلب کرده و همه پیگیر حال او هستند. برخی ها نگران اند و برخی نیز حاشیه ساز.

عواطف و احساسات همه مردم برای این گربه سان ارزشمند، واقعا زیبا و قابل تقدیر است و نشان دهنده یک موهبت جمعی به این حیوان است اما در این میان چیزی که مهم است، اخبار واقعی از حال کنونی ارس، روند درمان و تشخیص نوع بیماری او است.

برای میسر شدن این مهم و پیگیری اخبار واقعی از احوال ارس به باغ وحش وکیل آباد مشهد رفتیم و از دامپزشک او و دیگر کارشناسان، جویای حال او شدیم.

دکتر جواد خوش نگاه دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد و سرپرست تیم  درمانگر ارس، گفت: سال ۹۷ اولین باری بود که تیم ما در دانشگاه فردوسی مشهد برای ویزیت ارس دعوت شد؛ ارس یک گربه سان حیات وحش و پلنگ ۱۰ ساله باغ وحش وکیل آباد مشهد است.

وی افزود: این سن معادل آغاز سن پیری یک انسان هست، بنابراین سن ده سال سن نسبتا بالایی برای یک پلنگ است؛ سن نرمال این گونه حیوانات بین ۱۲ تا ۱۵ سال است البته بعضا بیش از ۱۵ سال هم می‌توانند زنده بمانند.

برای نخستین بار در کشور روی ارس MRI صورت گرفت

دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: در سال ۹۷ به دلیل شرایط ارس و حمله‌های صرعی او، امکان اتتقال ارس به بیمارستان دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد نبود، بنابراین کادر درمان ما با تجهیزات کامل به محل نگهداری ارس منتقل شد.

خوش نگاه بیان کرد: در آن زمان ما ارزیابی‌های کامل را روی ارس انجام دادیم و متوجه شدیم که ارس حمله‌های صرعی شدید داشته و طی یک روز تعداد فراوانی از این حمله ها به ارس دست می‌دهد.

وی تصریح کرد: درمان‌های اورژانسی روی پلنگ ۱۰ ساله باغ وحش مشهد انجام شد تا بتوانیم شرایط او را کنترل کنیم، اما در آن زمان امیدمان هم برای زنده نگهداشتن ارس کم بود.

وی گفت: دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد تاکیدکرد: آنجا هنوز متوجه علت شرایط ارس نشده بودیم که خوشبختانه برای اولین بار توانستیم ارزیابی‌های مغزی اورا به طور کامل انجام دهیم.

او افزود: این ارزیابی‌ها شامل آزمایش‌های مولکولی، MRI و یک سری آزمایشات خونی بود و مجموع این نتایج همان حمله مغزی را نشان میداد که در آن زمان ما متوجه آن نبودیم.

دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: خوشبختانه حمله‌ها کنترل و درمان‌ها آغاز شد که در این میان متوجه شدیم احتمال ضربه به سر ارس پایین است و این یک بیماری سیستمیک یا حمله به داخل بدن بوده است.

خوش نگاه بیان کرد: بعد از گذشت مدتی از نتایج MRI متوجه شدیم که بافت مغز ارس به شدت آسیب دیده که اصطلاحا به آن آنسفالیت گفته می‌شود؛ آنسفالیت‌ها خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند که به حیوانات اهلی و حیوانات حیات وحش حمله می‌کند.

خوش نگاه اظهار کرد: خوشبختانه سال ۹۷ با همت گروه بزرگی که تشکیل دادیم، تلاش کردیم این مسیر علمی را طی کنیم و سعی کردیم از فضای هیجانی به دور باشیم تا بهترین نتیجه را بگیریم.

بیماری ارس کنترل شده است

دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد تاکید کرد: خدا را شکر شرایط ارس با تغییر رژیم غذایی، بهبود شرایط نگهداری، درمان‌های تخصصی دارویی و نظارت مکرر با دوربین کنترل شد، اما در این مدت همچنان این بیماری همراه ارس بود، ولی فواصل این حمله‌ها در او، هر ماهی یکبار تکرار می‌شد.

وی گفت: تا اینکه چند وقت پیش گزارش کوتاهی منتشر شد که حال ارس خوب نیست؛ ما با اینکه این موضوع را می‌دانستیم و ارس از قبل تحت درمان و پایش قرار گرفته بود، اما دوباره تیم درمان به محل نگهداری او منتقل شد و کارها از سر گرفته شد.

او افزود: با تجربه‌های گذشته، بررسی‌های آزمایشگاهی را مجدد تکرار کردیم و متوجه یک روند التهابی عفونی جدی در او شدیم که آزمایشات ما به صورت کامل نشان می‎دهد همچنان بیماری ارس آنسفالیت است و با اینکه کنترل شده، اما روند آن، یک روند تحلیل برنده یا پیش رونده است.

بیشتر بخوانید

• ریکاوری ارس پس از بیهوشی موفقیت آمیز بود

خوش نگاه بیان کرد: اگر مثال انسانی آن را بگویم، روند این بیماری شبیه به روند بیماری در انسان های دیالیزی، دیابتی‌ و فشار خونی است که همواره بیماری با انسان است، پیشرونده است اما کنترل می‌شود.

دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: از بیماری آنسفالیتی ویروسی معروف در گربه سانان حیات وحش، گزارش‌های فراوانی منتشر شده است که در بسیاری از این گزارش‌ها حیوان زنده نمانده و تلف شده است.

ارس هر دوازده ساعت دارو می‌گیرد

وی تصریح کرد: اما خوشبختانه بیماری ارس کنترل شد و در حال حاضر این گربه سان، هر دوازده ساعت، سه دارو میگیرد و همچنین از وضعیت او نیز به صورت روزانه به ما گزارش می‌دهند.

خوش نگاه اظهار کرد: بچه‌ها خیلی دارند زحمت می‌کشند، رژیم غذایی ارس کاملا کنترل شده است و باید به این موضوع که سن ارس بالا هست نیز توجه ویژه شود. به همین دلیل است ما اجازه نمی‌دهیم ارس هر چیزی بخورد.

دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد تاکید کرد: استرس‌های محیطی را برای ارس کنترل کردیم، فضای نگهداری او خیلی بهبود پیدا کرده، دارو‌ها را هم به طور منظم به ارس می‌دهیم.

وی گفت: ۹ روز از آغاز درمان ارس گذشته است، اما تا ۲۸ روز باید این دارو‌ها را هر ۱۲ ساعت بگیرد و بعد به صورت روتین نیاز به تکرار آزمایش دارد.

او افزود: محدودیت‌های ما در حیات وحش به گونه‌ای است که نمی‌شود حیوان را بیهوش کرد و سریع نمونه گرفت. دست ما در اینجا بسته است. اما شاید بین یک ماه تا شش ماه آینده درخواست کنیم تا یکبار دیگر دوستان همراهی بکنند و آزمایش‌ها تکرار بشود.

خوش نگاه بیان کرد: در خصوص عاقبت ارس نیز ما حتما نگران هستیم و سعی داریم بیماری او را تا حدی کنترل کنیم؛ اما نکته مهمی که باید اشاره کنم روند آهسته و پیش رونده بیماری است که ذات ویروس است و اصلا عجیب نیست که این عارضه را ایجاد کرده است.

دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: در نهایت امر، به شکرانه خداوند تاکنون ما توانستیم بیماری ارس را کنترل کنیم و امیدوارم که در ادامه روند بیماری او همچنان ان شاالله موفق باشیم.

ارس در سال  ۹۲ از قاچاقچیان کشف شد

ایمان محمدی آبیز کارشناس مسئول حیات وحش خراسان رضوی نیز در خصوص ارس، گفت: ارس پلنگ باغ وحش مشهد، اردیبهشت ماه ۹۲ طی یک عملیات نامحسوس از متخلفین گرفته شد و متخلفین به مراجع قضایی ارجاع داده شده و تعیین تکلیف شدند.

وی افزود: ارس هم از همان سال به باغ وحش مشهد انتقال داده شد؛ در سال ۹۳ طی یک عملیات روتین که در سراسر دنیا انجام می‌شود، آزمایش خون شناسی و میکروچیپ گذاری حیوان انجام شد.

کارشناس مسئول حیات وحش خراسان رضوی ادامه داد: در سال ۹۵ اولین حملات سرعی ارس ثبت شد و بعد از در سال ۹۷ برای اولین بار در کشور روی همچین گونه‌ای کار MRI انجام گرفت.

وی تصریح کرد: سونوگرافی، رادیولوژی و خون شناسی نیز در مراحل بعدی برای این گربه سان انجام شد و خوشبختانه تیم درمان با اینها به نتیجه واحدی رسیدند و داروی مخصوص ارس تجویز و در نهایت تهیه شد و به او رسید.

محمدی آبیز اظهار کرد: فیلمی که اواخر در فضای مجازی منتشر شد و در آن گفته شد که حال ارس خوب نیست و افسردگی شدید دارد باید گفت که این حیوان تحت درمان است و بیماری او نیز قابل برگشت و پیش رونده است.

تخمین زدن درباره طول عمر ارس اصلا علمی نیست

کارشناس مسئول حیات وحش خراسان رضوی تاکید کرد: کاری تیم برای این پلنگ انجام می‌دهد این است که سعی دارد با مراقب‌های درمانی و تلاش‌های دارویی، طول عمر اورا بیشتر کند که البته اصلا علمی نیست که بخواهیم درباره طول عمر ارس عددی را تخمین بزنیم.

وی گفت: کار ما فقط این است که بتوانیم روند بیماری او را کنترل و به طول عمر بیشتر او از این طریق کمک کنیم پس هیچ زمان خاصی برای چقدر زنده ماندن ارس وجود ندارد یا حداقل تخمین زدن آن، علمی نیست.

او افزود: تاکنون با کار خوب کادر درمان و پاسخ بدنی خود ارس به مراحل درمانی اش، ارس زنده مانده است و به حیات خودش ادامه می‌دهد که باعث خوشحالی است.

محمدی آبیز بیان کرد: اتفاق خوبی هم که درخصوص محل نگهداری ارس در باغ وحش وکیل آباد مشهد، با همت باغ وحش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی صورت گرفته، این است که طبق استاندارد‌ها برای هر قلاده یا یک جفت گربه سان ما می‌بایست ۱۵۰ متر مربع فضای زیستی محیا کنیم که این متراژ مناسب برای نگهداری هرقلاده یا یک جفت گربه سان است.

کارشناس مسئول حیات وحش خراسان رضوی ادامه داد: اما در باغ وحش وکیل آباد مشهد برای ارس فضایی دو برابر این متراژ در نظر گرفته شده است که متشکل از سکوها، محل آب تنی، تنه درختان که بتوانیم فضای مطلوبی را برای زندگی این گربه سان فراهم کنیم.

وی تصریح کرد: کار دیگری نیز که در باغ وحش وکیل آباد برای تمام محل‌های نگهداری حیوانات به خصوص محل نگهداری ارس انجام گرفته است، نصب دوربین‌های مدار بسته است که این تصاویر به صورت آنلاین تحویل اداره کل محیط زیست خراسان رضوی داده می‌شود تا پایش آنلاین روی تمام حیوانات انجام شود.

کارشناس مسئول حیات وحش خراسان رضوی تاکید کرد: پس از بیهوش کردن ارس، عملیات نمونه گیری و معاینه، رادیولوژی و سونوگرافی به صورت کامل اتفاق افتاد و خوشبختانه ارس ریکاوری خیلی موفقی را هم بعد از آن پشت سر گذاشت.

وی گفت: نگرانی‌هایی هم درخصوص ارس به خاطر ۵ سال مصرف داروی ضد تشنج، داشتیم. اما تصمیم گرفتیم برای حال ارس و اینکه روند درمان او همچنان ادامه پیدا کند، تمام این اقدامات را برای او انجام دهیم.

ارس پلنگ باغ وحش مشهد اکنون به دغدغه ای بسیار مهم برای همگان تبدیل شده و مشکلی که برای این گونه ارزشمند اتفاق افتاده است، از عواقب شوم قاچاق حیوانات حیات وحش می‌باشد. 

به امید روزهای بهتر برای ارس و تمامی حیوانات حیات وحش که دیگر اسیر دستان قاچاق، این اتفاق شوم و ناگوار نشوند.