صادق داوری‌فر، مستندساز و کسی که بیشتر مستندهایش را مدیون خودروی سیاری است که به رادیو کمپر تبدیل کرده، درباره ساخت مستندش برای جشنواره رادیویی پژواک گفت: برای جشنواره امسال روی سوژه پرتره یکی از همکاران رادیویی‌ام کار می‌کنم که شغلشان خیلی خاص است. بخش‌هایی از مستند هم تهیه کردم و بخش‌هایی را باید مجدد با او گفتگو کنم و گزارش‌هایش را تهیه کنم. درباره جایزه جشنواره هم معتقدم هر کسی که برای جایزه کار کند، به جایزه نمی‌رسد. ولی کسی به چیزی باور داشته باشد و پیگیرش باشد، نتیجه تلاشش را خواهد دید. 

داوری‌فر در پاسخ به این سوال که آیا جشنواره رادیویی پژواک به دیده‌تر شدن مستند کمک می‌کند، توضیح داد: همین که جشنواره در دوره دوم خودش با هدف قبلی کار را دنبال می‌کند، امیدوار کننده است. ما معمولاً آنجایی ضربه می‌خوریم که سیاست‌ها با تغییر دبیر تغییر می‌کند. اگر این اتفاق بیفتد، می‌توانیم بگوییم تجربه شکست را در جشنواره‌های مختلف داخلی دیدیم. 

از اختصاص عنوان جشنواره به مستند خوشحالم 

این مستندساز ادامه داد: اما اگر دبیر جدید بیاید و در راستای سیاست‌گذاری کلان جشنواره برنامه‌ریزی را توسعه و ادامه دهد، ما می‌توانیم بگوییم جشنواره امیدوار کننده است. همین که رادیو عنوان جشنواره‌اش را به مستند اختصاص داد و درک کرد که مستند از گونه‌های بسیار مهم و تاثیرگذار است، خوشحالم. فکر می‌کنم مخاطب امروز بیشتر پایه مستندگونه را دوست دارد. 

جریان مستند فراشبکه‌ای شود 

وی افزود: من امیدوارم به جایی برسیم که جریان مستند فراشبکه‌ای شود. یعنی بتوانیم مستند ساخته شده را به همه شبکه‌های مختلف بدهیم و شبکه‌ها هم این تولیدات فاخر را برای مخاطبین خودشان پخش کنند. 

داوری‌فر با بیان اینکه در کشور ما به نسبت رادیو‌های مطرح دنیا برای تولید مستند خیلی فاصله داریم، بیان کرد: مهمترین دلیلش به برآورد‌ها برمی‌گردد. یعنی هیچ‌وقت نمی‌پذیریم یک شبکه حداقل دو ماه، سه ماه، شش ماه وقت بگذارد تا یک مستند را بسازد. ما بلافاصله می‌خواهیم مستند هفته آینده آماده باشد و پخش شود. خب، مطمئناً آن مستندی نخواهد بود که اثر عمیقی برجای بگذارد. 

مستندساز برنامه «اختیاریه» رادیو تهران در پاسخ به این سوال که براین اساس ساختار اکثر مستند‌های تولید شده در رادیو با مستند به معنای واقعی فاصله دارد، افزود: بله، بیشتر به سمت مصاحبه و گفتگو حرکت می‌کند.   

کارگروه مستند معاونت صدا ایجاد شود 

وی در پاسخ به این موضوع که هر شبکه‌ای مستند تولیدی‌اش را به برند شبکه تبدیل می‌کند، توضیح داد: وقتی شما انرژی‌ها را پراکنده می‌کنید، تاثیرش کمتر است. من می‌گویم رادیو مستند را حذف کنیم و به جای آن کارگروه مستند معاونت صدا ایجاد کنیم. در این کارگروه نماینده شبکه‌ها حضور دارد و تولیدات کارگروه به شبکه‌های رادیویی داده می‌شود. 

داوری‌فر درباره مستند «اختیاریه» که روی آنتن رادیو تهران می‌رود، توضیح داد: مستند «اختیاریه» برنامه مستند پرتره یا شخصیت محور است. این مستند درباره افراد مشهور یا غیر مشهوری ساخته می‌شود که سبک زندگی متفاوتی دارند. از آنجایی که این برنامه هر روز به یک تهیه‌کننده اختصاص دارد، آن‌ها مطابق میل و علاقه خودشان سوژه‌یابی می‌کنند و مستند می‌سازند. حوزه کاری من درباره سفر است، خانم نیکانیک سوژه‌های متنوعی را کار می‌کند و بیشتر درباره حوزه زنان است. 

مستندساز برنامه «اختیاریه» ادامه داد: آقای اسماعیلی بیشتر سوژه‌های اجتماعی مدنظرش است. گاهی اوقات خانم نهانی در حوزه فرهنگ و هنر دغدغه دارد. «اختیاریه» یک برنامه کارگروهی است که ما باهم جمع می‌شویم، درباره سوژه‌ها صحبت می‌کنیم و در پایان تهیه‌کننده به دنبال ساخت مستند می‌رود. شکل قالب مستند هم به صورت مستند گزارشی است. 

مستند‌های عمیق تاریخ مصرف ندارد 

وی بیان کرد: من معتقدم مستند یا گفتگو‌های ویژه که بن مایه داشته باشد و هر کاری در رسانه که تحقیق، پژوهش و مطالعه پشتش باشد، در بازپخش برنامه هم با اقبال رو‌به‌روست. ولی هرکاری که تقویمی باشد و با هدف پر کردن آنتن باشد، تاریخ مصرفشان کوتاه است. مستند جزو رسانه‌هایی است که هربار پخش شود، اطلاعاتی را در اختیار مخاطب می‌گذارد. 

مستند‌های رادیویی نگاه درونی پیدا کرده است 

داوری‌فر در پاسخ به این سوال که گاهی تلاش‌ها و پشت صحنه‌هایی که مستند تلاش می‌کند تا سوژه را به مستند تبدیل کند، از خود مستند جذاب‌تر است و شما چقدر به فکر تولید این پشت صحنه‌ها افتادید، گفت: این مستند در شاخه انعکاسی قرار می‌گیرد که منِ مستندساز آن چیزی را که بر من حادث می‌شود، با مخاطبم در میان می‌گذارم. ولی باید پرسید که آیا این موضوع از جهت رسانه در رسانه‌های دیداری جذاب است یا شنیداری. من احساس می‌کنم مستند‌های رادیویی بیشتر نگاه درونی و شخصی پیدا کرده‌اند. گفتن با دیدن پشت صحنه دو مقوله جداست. از طرفی، ممکن است ابزار رادیو نتواند چنین جریانی را خوب منعکس کند.

رادیو کمپر