نامخاص صیادی، نوازنده‌ ساز دهل و پیشکسوت موسیقی نواحی گفت: سرنا سازی بادی باستانی ایرانی است، پیشینه ساز سرنا به زمان ساسانیان برمی‌گردد و یک ساز بسیار قدیمی و ایرانی محسوب می‌شود.

صیادی گفت: این ساز محلی بیشتر همراه با دهل نواخته می‌شود، سرنا نه تنها محلی بلکه قدیمی است و در کرمانشاه، کردستان، لرستان، سیستان و بلوچستان و مازندران از دیر باز رواج داشته و امروزه در مجالس شادی، جشن‌های باستانی و عزاداری از آن استفاده می‌کنند.

به گفته صیادی، سرنا از چهار قسمت به نام‌های قمیش، لب گیر، انبرک و بدنه ساز تشکیل شده است، قمیش از نوعی نی نرم به نام آکس تهیه می‌شود که آن را با آب ولرم خیس می‌کنند و داخل دهن قرار می‌دهند و به وسیله مجرای باریکی که در وسط قمیش سورنا قرار دارد، برای بیرون دادن تنفس انجام می‌شود که نوازنده‌های حرفه‌ای از این طریق می‌توانند یک قطعه را بدون توقف زمانی، یکنواخت اجرا کنند، همچنین طول قمیش که به لب گیر بسته می‌شود حدودا ۱ تا ۲سانتی متر است.

این نوازنده می‌گوید: لب گیر به صورت دایره‌ای فلزی و واشر مانند است که ما بین لب نوازنده و سرنا قرار می‌گیرد و قطر آن ۴سانتی متر است.

وی افزود: بدنه سرنا به صورت لوله‌ای مخروطی از جنس چوب شمشاد یا گردو گاهی اوقات هم از توت است، اما نوع شمشماد صدا دهی مطلوب تری دارد، انتهای بدنه سرنا به صورت مخروطی، مانند ساز‌های شیپوری طراحی شده است.

صیادی گفت: ساز سرنا کردی شش سوراخ دارد و طول سرنا بین ۳۰ تا ۴۰سانتی متر است، سرنا‌های بلند صدای مطلوب تری نسبت به سرنا‌های کوتاه دارند، همچنین سرنا به صورت نفس برگردان نواخته می‌شود.

او می‌گوید: مقام‌های اصلی ساز سرنا که با دهل نواخته می‌شود شامل گریان (گه ریان) پشت پا، فه تاح پاشایی، فتاح، خان امیری، سه جار، چه پی، سه قزی، مریوانی، قلایی است که درمراسم عزا نواخته می‌شود.

به گفته این نوازنده، در نواحی لرستان سرنای کوچک و در نواحی بختیاری سرنای بلند برای مراسم شادی و غم و سرنای کوتاه بیشتر برای مراسم عزا معمول است.