در حالی اعتراضات در اردن جریان دارد که این کشور از فردا (سه‌شنبه) میزبان تعدادی از کشور‌ها اعم از عراق، عربستان، ایران، بحرین، قطر، عمان، امارات، مصر، ترکیه، و فرانسه در چارچوب کنفرانس «بغداد ۲» در راستای پیگیری اهداف و نتایج کنفرانس «بغداد ۱» خواهد بود که البته برخی از منابع خبری مدعی شده اند که در این کنفرانس دیدار‌های مهمی بین مقامات ایران و عربستان برگزار خواهد شد و چه بسا طی آن، ولی عهد سعودی با مقام ایرانی دیدار داشته باشد.

قیمت گازوئیل در اردن ۸ بار متوالی در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت، این موضوع جرقه اعتصاب کامیون داران و حمل و نقل عمومی اردن و گسترش آن در استان‌های این کشور بود.  خواسته اصلی اعتصاب کنندگان کاهش قیمت فرآورده‌های نفتی به ویژه گازوئیل و بنزین اکتان ۹۰ است که حرکت کامیون‌ها و اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی و تاکسی‌ها به آن وابسته است.

تاکنون در پی این اعتراضات، یک مقام امنیتی به دست تعدادی از معترضانی که مسلح بوده اند، کشته شده که «عبدالله دوم» پادشاه اردن به این اتفاق واکنش نشان داد و به معترضان هشدار داد: با هرکسی که علیه دولت اسلحه به دست بگیرد و به اموال عمومی دست درازی کند، با قاطعیت برخورد خواهد شد.  عبدالله دوم افزود: ما توهین و حمله به نیرو‌های امنیتی خود را که مراقب امنیت میهن و شهروندان هستند، نمی‌پذیریم.

همچنین «مازن الفرایه» وزیر کشور اردن به کشته شدن این مقام امنیتی مهم در جریان تحولات این کشور واکنش نشان داد و اعلام کرد قتل «عبدالرزاق الدلابیح» بدون مجازات نخواهد ماند. او با تأکید بر اینکه دولت از ابتدا به مطالبات رانندگانی که اعتصاب کرده بودند پاسخ داده است، از مردم این کشور خواست که میان ابراز عقیده مسالمت‌آمیز و اعمال خشونت تمایز قائل شوند.

به منظور بررسی تحولات داخلی اردن و عوامل شکل گیری اعتراضات در آن و نیز بررسی اهداف کنفرانس «بغداد ۲»، با مروان شحاده تحلیلگر مسائل سیاسی و کارشناس جریان‌های اسلامی در اردن گفتگو کرده ایم که در ادامه جزئیات این گفتگو را می‌خوانید: 

دلیل شکل گیری اعتراضات در اردن چیست؟

مروان شحاده: اعتراضات و تظاهرات در بسیاری از استان های اردن وجود داشته و‌محدود به پایتخت یا شهرهای بزرگ نیست. دلیل اصلی این اعتراضات افزایش بهای انرژی و در واقع افزایش بهای سوخت است که خودروها، کامیون ها و وسایل گرمایشی از آن استفاده می کنند. به نظر می رسد دولت از طرف بانک بین المللی و کشورهای کمک کننده تحت فشار اقتصادی است، به گونه ای که آنها قصد ندارند سود وام های خود را لغو کنند و به همین خاطر از دولت خواسته اند تا بهای انرژی و سوخت را افزایش دهد. من معتقدم که این مسئله باعث ایجاد فشار بر مردم و تورم در کشور شده و عامل اصلی اعتراضات به شمار می رود.

نحوه برخورد دولت با این اعتراضات و اقدامات آن در راستای مطالبات مردم را چگونه ارزیابی می کنید؟

مروان شحاده: در ارتباط با نحوه مقابله دولت با اين اعتراضات، به نظر من دولت نقش پررنگی نداشته و ضعیف عمل کرده و به وظایف خود در قبال مردم عمل نکرده است، به گونه ای که رئیس دولت حتی اظهار نظری در این اتفاقات نکرده تا به مردم اطمینان خاطر بدهد. البته تلاش هایی اکنون برای کاهش بهای سوخت در جریان است، اما این اقدامات کافی نیست و مردم نسبت به فساد، وخامت اوضاع اقتصادی و تصمیمات دولت اعتراض دارند.

به نظر شما آیا دخالت خارجی در تحولات اخیر اردن نقش داشته است؟

مروان شحاده: من فکر نمی کنم که در اتفاقات اخیر در اردن دخالت خارجی دخل و تصرفی داشته باشد؛ هرچند برخی رسانه ها به این موضوع پرداخته اند اما من آن را بعید می دانم. اتفاقات اردن بیشتر از اینکه سیاسی باشد، نوعی اعتراضات مطالبه گرانه و در جهت خواسته های مردمی است. البته در مواردی محدود از چارچوب خود خارج شده و برخی افراد به خشونت و استفاده از سلاح مقابل نیروهای امنیتی متوسل شده اند.

 آینده اعتراضات در اردن را چگونه می بینید؟

مروان شحاده: به نظر من طی دوسه روز گذشته و پس از تقویت حضور نیروهای امنیتی در شهرهای مختلف به ویژه استان های جنوبی که بعضا اعتراضات با خشونت همراه بود، از شدت آن کاسته شده و انتظار می رود که در روزها و هفته های آینده با دخالت بزرگان و شیوخ عشایر و نیز پاسخ دولت به خواسته های مردم طبق وعده های خود، این اعتراضات پایان یابد.

 اهداف کنفرانس «بغداد2» در امان پایتخت اردن چیست و چه نقشی را در چارچوب تحولات منطقه ایفا خواهد کرد؟

مروان شحاده: این کنفرانس در راستای بررسی چالش هایی که عراق در عرصه امنیت، اقتصاد و سیاست با آن روبه روست برگزار می شود؛ یکی دیگر از اهداف این کنفرانس، ایجاد نزدیکی میان ایران و کشورهای عربی در سایه تحولات منطقه است؛ به گونه ای که همه می دانیم چنانچه جنگ و درگیری در منطقه باشد هیچکس برنده آن نخواهد بود. جنگ های گذشته بخش زیادی از بودجه و دارایی های کشورهای منطقه را از بین برده و بواقع همه را از لجاظ امنیتی، سیاسی و اقتصادی خسته و رنجور کرده است؛ درنتیجه گریزی از یافتن راه حل و برطرف کردن اختلافات، بحران ها و شکاف ها میان کشورهای منطقه وجود ندارد.