راه حلی مبتکرانه برای معمای باستانی ۲۵۰۰ ساله
سال‌هاست که دانشمندان تلاش می‌کنند تا با استفاده از قوانین پانینی یک برنامه کامپیوتری بسازند، اما با موفقیت چندانی روبرو نشده‌اند.
هزاران سال پیش، مردی که در هند کنونی زندگی می‌کرد، تمام دستورالعمل‌های دستوری زبان سانسکریت را نوشت. سانسکریت یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های مستند در جهان باستان است.
بیشتربخوانید
نام او پانینی Pānini بود و ۴۰۰۰ سوتر یا قواعد دستوری او قرار است مانند الگوریتمی عمل کنند که می‌تواند کلمات صحیح دستوری را با استفاده از یک پایه و پسوند تولید کند.
اما به مدت قرن‌ها، زبان‌شناسان تلاش می‌کردند تا این «ماشین زبان» را با استفاده از هزاران مرحله‌ای که پانینی در متن افسانه‌ای خود، « آشتیایی » توصیف کرده، بازسازی کنند و با این حال کاملا موفق نمی‌شدند.
یک دانشجوی دکترا در دانشگاه کمبریج، به نام ریشی راجپوپات، تصور می‌کند که بالاخره معمای باستانی را حل کرده است و راه‌حل او بسیار ساده است. تنها کاری که انجام می‌دهد این است که تفسیر یک «متارول» را که پانینی بیان کرده است، تغییر می دهد، و البته، ماشین به تنهایی بدون هیچ استثنایی کار می‌کند.
(متارول metarule قاعده‌ای که نحوه استفاده از قوانین دیگر را توضیح می‌دهد.) او ۹ ماه درگیر شدن با مشکل پانینی برای پایان نامه کارشناسی ارشدش در کمبریج بود، اما موفق نمی‌شد. «تقریباً آماده ترک کار بودم، به جایی نمی‌رسیدم» .
اما سپس سرپرست راجپوپات، استاد مطالعات آسیایی و خاورمیانه در دانشگاه کمبریج به نام وینچنزو ورگیانی، یک اصل مهم در حل مسئله را به او یادآوری کرد : «اگر راه حل پیچیده است، احتمالاً در اشتباه هستید.»
راجپوپات می گوید: «بنابراین یک ماه کتاب‌ها را بستم و از تابستان با شنا، دوچرخه سواری، آشپزی، دعا و مراقبه لذت بردم.»
«سپس، با ناراحتی، به سر کار برگشتم، و در عرض چند دقیقه، با ورق زدن، این الگوها شروع به ظهور کردند و همه چیز معنی پیدا کرد.» پس از دو سال و نیم کار دقیق، راجپوپات به وضوح توضیح داد که چرا قبلا محققان گیر می‌کردند.
اغلب، هنگام استفاده از دستورالعمل‌های دستور زبان پانینی، دو قانون با هم تضاد پیدا می‌کنند، و هرگز واقعاً مشخص نیست که کدام قانون باید در نهایت برنده شود.
راه حل راجپوپات می‌گوید که سوئیچ دستور زیان باید به کدام سمت بچرخد.
در گذشته، محققان دیگر استدلال کرده‌اند که اگر دو قاعده با قدرت یکسان به هم برسند، قاعده‌ای که در متن پانینی فهرست شده، باید برنده انگاشته شود. اما راجپوپات فکر می‌کند که این تفسیر نادرستی از یک دستور زبان پانینی است.
در عوض، زبان شناس استدلال می کند که اگر دو قانون با هم تضاد داشته باشند، قاعده ای که در سمت راست کلمه اعمال می شود (پسوند) باید بر قواعدی که در سمت چپ کلمه اعمال می شود، غلبه کند.
هنگامی که راجپوپات کلمات سانسکریت را بااین قرض آزمایش کرد، همه چیز درست درآمد.
کلمه گورو مثال خوبی است. در جمله «جنانان دیاته گورونا» (دانش توسط مرشد داده می‌شود)، یک قاعده پانینی وجود دارد که در قسمت چپ استاد و قانون دیگری در قسمت راست اعمال می‌شود.
بر اساس تفسیر راجپوپات، قسمت راست در نهایت برنده می‌شود، به همین دلیل است که پسوند کلمه به گورونا تغییر می‌کند، در حالی که ریشه کلمه ثابت می‌ماند.
راجپوپات در پایان نامه خود می‌نویسد: «سبک پانینی کاملاً بدیهی نیست، و هنگام تلاش برای کشف معمایی که «آشتهیایی» است، با چالش‌هایی در سطوح مختلف روبرو می شود.
«… تعیین معانی دقیق قواعد پانینی آسان نیست، زیرا سبک سوترای که در آن سروده شده‌اند بسیار مختصر و فشرده است. بسیاری از اطلاعات اغلب در چند کلمه جمع‌آوری می‌شوند، در نتیجه درک هدف دقیق آن‌ها را بسیار دشوار می‌شود.»
برخی از محققان با این ایده که قواعد پانینی را ماشین می‌نامند، مخالفت می‌کنند، اما کار او نشان می‌دهد که این دستگاه خودکفا است.
راجپوپات، که عنوان پایان‌نامه‌اش در Pāṇini We Trust: کشف الگوریتم برای حل تعارض قواعد در آستادهیایی است، می‌گوید: «پانینی ذهن خارق‌العاده‌ای داشت و ماشینی بی‌رقیب در تاریخ بشر ساخت.»
اکنون سال‌هاست که دانشمندان تلاش می‌کنند تا با استفاده از قوانین پانینی یک برنامه کامپیوتری بسازند، اما با موفقیت چندانی روبرو نشده‌اند. کشف راجپوپات می تواند کلیدی برای اجرای این تلاش ها باشد.
سانسکریت زبان مقدس هندوئیسم است و با لاتین کلاسیک خویشاوندی مشترک دارد. درک چگونگی ساختار آن می‌تواند به کارشناسان کمک کند نه تنها اسناد مهم تاریخی را با دقت بیشتری بخوانند بلکه بینش‌های مهمی را در مورد پایه‌های زبان بشری آشکار کنند.
منبع: یک پزشک
