سید حسین فقهی رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای سازمان انرژی اتمی گفت: پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای برای اولین بار ماموریت ساخت راکتور تحقیقاتی را در کشور دریافت کرد و این کار شروع شده است. این مساله خیلی مهم است، چون نشان می‌دهد در برخی حوزه‌ها از مرحله پژوهش عبور کرده و وارد مرحله ساخت و بهره‌برداری شدیم، البته با کمک شرکت‌های متخصصی که در این حوزه‌ها فعال هستند.

وی گفت: ساخت اولین شتاب‌دهنده صنعتی دینامیترون که از پایان‌نامه‌های دانشگاهیان کشور استخراج و ساخته شد، به نوعی انتقال دانش به صنعت بود. ساخت شتاب‌دهنده‌های الکترواستاتیک از دیگر اقدامات پژوهشگاه بوده است که یک شتاب‌دهنده برای دانشگاه شهید بهشتی ساخته و تحویل داده شده است و در حال ساخت دو شتاب‌دهنده برای دانشگاه‌های صنعتی شریف و دانشگاه یزد هستیم. پروژه SIT که در کاهش خسارات ناشی از آفات در باغات کشور موثر است از دیگر پروژه‌های پژوهشگاه بوده است.

رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای سازمان انرژی اتمی درباره تولید رادیودارو‌ها اظهار کرد: فاز بالینی رادیوداروی گالیوم RM۲ در حال اجراست و به زودی از آن رونمایی می‌شود. با دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران در حال امضای تفاهم نامه برای اجرای فاز بالینی این رادیودارو هستیم که در درمان انواع سرطان‌ها موثر است.

فقهی ادامه داد: توسعه روابط بین‌المللی و همکاری گسترده با آژانس در حوزه پژوهش در دستور کار پژوهشگاه و سازمان انرژی اتمی و دولت است. ما ارتباطات گسترده‌ای با پژوهش‌گران دنیا در حوزه پزشکی، کشاورزی و نیروگاهی در دست اقدام داریم.

معاون سازمان انرژی اتمی گفت: در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای در حال گسترش همکاری‌ها با دانشگاه‌ها هستیم، به ویژه در راستای هدفمند کردن پایان‌نامه‌های ارشد و دکترا تا وقت و انرژی دانشجویان هدفمند صرف شود و البته حمایت مالی و فنی هم از آن‌ها خواهیم داشت. هم‌چنین به منظور گسترش همکاری با دانشگاه‌ها، برگزاری تور‌های بازدید علمی و پژوهشی برای منتخبان دانشگاهی سراسر کشور را در دست اقدام داریم تا با روایت‌گری صنعت‌گران جهاد تبیین هسته‌ای داشته باشیم، علاوه بر این برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی در این حوزه نیز از دیگر اقدامات ما در این هفته خواهند بود تا با مستندات پاسخ سوالات را بدهیم.

فقهی گفت: مردم ما بدانند که بی‌نظیرترین محققان کشور در حوزه هسته‌ای مشغول کار هستند و در پژوهشگاه هم از این سرمایه برخورداریم. ابعاد صنعت هسته‌ای بسیار گسترده است و عناوین پروژه‌های در دست کار را حتی در یک هفته جلسه هم نمی‌شود بیان کرد.

وی با طرح این پرسش که برخی می‌گویند که ایران دنبال سلاح هسته‌ای است توضیح داد: این یک دروغ بزرگ برای توقف ماست. محققان دنیا شرایط ساخت و علایم ساخت سلاح هسته‌ای را می‌دانند. هیچ علامت فنی برای اتهام ساخت سلاح درباره ایران وجود ندارد و هیچ محققی این را تایید نمی‌کند. ما قصد نداریم از سایر عرصه‌های صنعت هسته‌ای صرف‌نظر کنیم. همه اقدامات ما طبق پروتکل‌های پذیرفته شده بین‌المللی است. اگر بازرسی‌های آژانس از پژوهشگاه را نشان دهیم، می‌بینید که متخصصان ما طبق پروتکل‌های پادمانی به سوالات به طور دقیق پاسخ می‌دهند. به علاوه آژانس بار‌ها اعلام کرده است انحرافی در برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد.

معاون سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: ما از این مرحله که یک عامل خارجی با هر بهانه‌ای بتواند ما را در صنعت هسته‌ای متوقف کند، عبور کرده‌ایم. سال‌هاست که از این مرحله گذشتیم و هر سال که می‌گذرد این فاصله بیشتر می‌شود.

فقهی با طرح سوالی دیگر مبنی بر اینکه برخی می‌گویند پس چرا این همه هجمه علیه شما در دنیا می‌شود؟ پاسخ داد: مهم‌ترین دلیل این است که دانش و فناوری هسته‌ای "اقتدار"آفرین است، نه در حوزه نظامی بلکه در حوزه صنعتی برای ساخت انواع تجهیزات ابزار دقیق. همه کشور‌ها دنبال کسب این فناوری هستند و آرزوی داشتن آن را دارند. ما به اتکای توان و سرمایه داخلی خودمان به این نقطه رسیدیم؛ متخصصانی که استعدادشان را برای مردم خودشان به کار می‌گیرند در این حوزه فعالیت دارند. داشته‌های ما عاریتی نیست و برای خودمان است. ما مدیر آمریکایی و آلمانی و سوئدی در صنعت هسته‌ای مان نداریم. اختیار کلید صنعت هسته‌ای مان دست خودمان است.

وی گفت: بسیاری از کشور‌ها از صنعت هسته‌ای به عنوان یک ابزار استعمار استفاده کرده و می‌کنند، اما تاریخ کشور ما نشان می‌دهد که هیچ وقت از دانش برای سلطه و استعمار استفاده نکردیم. قدرتمندان نمی‌خواهند ما به باشگاه هسته‌ای وارد شویم.

رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با بیان اینکه صاحبان صنعت و قدرت نمی‌خواهند ما در حوزه هسته‌ای رشد کنیم، گفت: این‌ها در این رابطه به برخی عزیران ما که تحمل‌شان کمتر است و فشار اقتصادی کمرشان را خم کرده، امید دوختند تا شاید با انتقادات آن‌ها بتوانند این مسیر را برای ما ناهموار کنند. اما این‌ها عزیزان ما هستند، ما وظیفه داریم به آن‌ها بگوییم که آن گونه که آن‌ها ما را عقب افتاده و دست خالی در علم و فناوری معرفی می‌کنند، نیست. از طرفی بی‌تدبیری مدیران مدعی تدبیر که فاقد خودباوری بودند و وقت کشور را در چشم دوختن به دستان استعمارگران تلف کردند بی‌تاثیر نبوده است.  این قول را به مردم می‌دهیم که با اصلاح فرایند‌ها و ورود جوانان و نخبگان اجازه نمی‌دهیم کشور ما را به هم بریزید و به واسطه آن به هم ریختن فرصت پیدا کنید و کشور ما را دوباره استعمار کنید.

وی در ادامه درباره اینکه آیا پژوهشگاه با کشور‌های دیگر پروژه مشترک دارد گفت: خیر، هنوز پروژه متشرکی با کشور‌های دیگر نداریم، اما با آژانس همکاری داریم و به واسطه آژانس با برخی کشور‌ها تعاملاتی وجود دارد. با پژوهشگرانی از سراسر دنیا از آمریکا تا همسایگان ارتباط داریم، اما در قالب قرارداد نیست.

فقهی درباره دشواری ورود و بازدید دانشجویان از مراکز هسته‌ای با توجه به سخت‌گیری‌های حفاظتی و امنیتی گفت: با رایزنی‌هایی که انجام شده و درک بالای مجموعه‌های امنیتی و حفاظتی، ما موفق شدیم فضا را بازتر کنیم و در اجرای پروتکل‌ها این اجازه را بگیریم دانشجویان را در بازدید از مراکز هسته‌ای داشته باشیم.

وی در پاسخ به اینکه همکاری‌های علمی شما با کشور‌های دیگر تحت تاثیر مسایل سیاسی و تحولات اخیر قرار نگرفته است؟ گفت: در عرصه‌های علمی این اتفاق به ندرت می‌افتد، اما همکاری با آژانس سال‌هاست که جریان دارد، اما معمولا ارتباط بین محققان کمتر تحت الشعاع مسایل سیاسی قرار می‌گیرد. بعضا اگر هم ورود پیدا کند با گله طرف‌های خارجی هم رو به رو می‌شود، اما گاهی دولت‌ها وارد می‌شوند که باعث ناراحتی هر دو طرف می‌شود.

معاون سازمان انرژی اتمی درباره تلاش سازمان برای آشنایی دانش‌آموزان تصریح کرد: ما برنامه خوبی با وزارت آموزش و پرورش داریم و حتی معلمان را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وصل کردیم و خود آژانس برنامه دارد که کشور‌ها در مقاطع ابتدایی آموزشی به این عرصه ورود کنند تا با صنعت و علم بیشتر آشنا شوند. در مقاطع ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان به واسطه مسئولیت اجتماعی مدرسه سازی می‌کند و هم ارتباط خود را از طریق مدارس انرژی اتمی گسترش می‌دهد.

فقهی درباره قرار دادن آزمایشگاه‌های مرجع پژوهشگاه در اختیار سایر صنایع کشور با بیان اینکه قصد داریم در این آزمایشگاه‌ها را به روی صنایع مختلف کشور باز کنیم گفت: قبل از اینکه آزمایشگاه مرجع را راه‌اندازی کنیم، آزمایشگاه‌های خوبی داشتیم، اما این آزمایشگاه صرفا برای مصارف خودمان بود، اما تصمیم بر این شد که این آزمایشگاه‌ها با توجه به تجهیزات دقیق اندازه‌گیری و استانداردی که در حوزه هسته‌ای دارند در اختیار صنایع دیگر هم قرار گیرد.

وی درباره تولید انرژی بیشتر در کشور از طریق انرژی هسته‌ای گفت: ما به کمک سایر صنایع در فاصله کوتاهی می‌توانیم مثل کشور‌های دیگر نیروگاه بسازیم. ما ناچاریم برای تامین نیازمان به برق هسته‌ای نیروگاه اتمی بسازیم و خبر خوب این است که اگر دیگران شصت سال پیش ساخته ما هم می‌توانیم بسازیم. البته مشکلات مدیریتی هم است و باید برنامه توسعه سرمایه انسانی را منسجم و جدی انجام دهیم تا در این عرصه بتوانیم با سرعت حرکت کنیم.

فقهی ادامه داد: ممکن است این انتقاد وارد شود که نیروگاهی که برای اولین بار می‌سازیم اقتصادی نباشد، خوب مشکلی نیست هر چیزی برای اولین بار اقتصادی نیست، اما با پایداری و به کمک سایر صنایع ما هم می‌توانیم نیروگاه اتمی بسازیم و کار پیچیده‌ای هم نیست.