صد و چهل و هفتمین برنامه زنده «امواج شبهه» شبکه رادیویی گفتگو با عنوان «مدل‌های مهندسی رسانه‌های بیگانه پس از میدان» با حضور کارشناسان، دکتر محسن ازک (پژوهشگر مطالعات راهبردی و کارشناس مسائل رسانه) دکتر علیرضا داودی (کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی) به ساخت آشوب‌های فرآیندی در ایران، پشت پرده عملکرد رسانه‌های بیگانه، شگرد‌ها و تکنیک‌ها رسانه‌ای می‌پردازد.

ناکامی رسانه‌های بیگانه در ناآرامی‌های اخیر

محسن ازک، پژوهشگر مطالعات راهبردی و کارشناس مسائل رسانه با اشاره به این که شناسایی هدف دشمن از ایجاد اغتشاشات در ایران از اهمیت بسزایی برخوردار است گفت: در این مرحله هدف دشمنان از شکل گیری اعتراضات و اغتشاشاتی در ایران براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران نیست، زمانی که شما دقیق‌تر به این موضوع بپردازید خواهید دید نظام جمهوری اسلامی ایران از چنان پایداری برخوردار است که چنین اغتشاشاتی نتواند موجب براندازی آن شود و دشمنان به خوبی نسبت به این موضوع آگاه هستند، اما با این وجود باز هم به دنبال تداوم اغتشاشات هستند چرا که آن‌ها به دنبال ایجاد سرگردانی فکری و بی تفاوتی بین مردم هستند.

وی در ادامه افزود: آن‌ها به دنبال این هستند که با ایجاد سردرگمی و حیرت در مردم آن‌ها را از تصمیم، تحلیل و موضع گیری درست دور کند و طی زمان به بی تفاوتی برسانند. در بازه‌ای از زمان آبشخور رسانه از میدان و خیابان تامین می‌شد در حالی که امروزه احکام صادر شده در دادگاه‌ها جای آن را گرفته است، بنابراین خط سیر و هدف یکی است، اما ابزار تغییر کرده است.

این پژوهشگر مطالعات راهبردی و کارشناس مسائل رسانه با بیان این که دشمنان می‌دانند راه اندازی اغتشاشات در ایران توان و ظرفیت کافی برای پیشبرد اهدافشان را ندارد، تصریح کرد: همان طور که این رسانه‌ها خودشان نیز اعتراف کردند، اغتشاشات گزینه خوبی برای پیشبرد اهدافشان نیست. اما هدف آن‌ها در این مرحله براندازی نیست بلکه شکل گیری و ایجاد بی تفاوتی در مردم است که بهترین سلاح برای رسانه‌های بیگانه محسوب می‌شود.

ریز سوژه‌ها در مسیر خلق سوژه‌های اتصالی

علیرضا داودی، کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی با اشاره به این که رسانه‌های بیگانه معاند همیشه از یک مدل تبعیت نمی‌کنند، گفت: در قضیه محسن شکاری، شاهد فعال شدن چهار دسته رسانه بودیم، دسته اول رسانه‌هایی بودند که مبنایشان تئوریزه کردن هر نوع اقدامی است که در جمهوری اسلامی تحت عنوان کنش گری قضایی، انتظامی یا امنیتی اتفاق می‌افتد. از جمله رسانه‌هایی که به این موضوع بسیار می‌پردازد بی بی سی فارسی است، که مدت زمان بسیاری به اعدام‌ها در ایران پرداخته است. این رسانه‌ها به خوبی بهترین زمان برای ایجاد حس همگرایی مضاعف را شناخته اند و با بازنشر یک عکس یا فیلم به دنبال ایجاد خطی موازی هستند که یک طرف آن را احساس و طرف دیگر آن را ناآگاهی در برمی گیرد.

وی افزود: اولین کاری که این رسانه‌ها انجام می‌دهند مدل تمرکز بر اعدام‌ها است، چرا که از این طریق می‌توانند آن را تبدیل به گزاره‌ای ذیل پرونده حقوق بشری کنند. بخش دوم ماجرا مربوط به رسانه‌هایی مانند اینترنشنال است که وظیفه استمرار را بر عهده دارند، در پروژه مهسا امینی دیدیم که با نزدیک شدن به پایان انقضا این پروژه به دنبال استمرار آن با خلق سوژه‌ای جدید بودند و رهبری این مرحله را اینترنشنال برعهده داشت.

داودی عنوان کرد: بحث سوم، مربوط به خلق سوژه‌های اتصالی است که توسط من و تو انجام می‌شود. برای سوژه‌های اتصالی می‌بایست حدفاصل بین سوژه مهسا امینی و سوژه بعدی را با ریز سوژه‌ها پر کنند، یعنی ترکیبی از قهرمانی که وجود ندارد و توانایی شگفتی سازی است که این موضوع بیش‌تر مصرفی خارجی دارد.

وی آخرین مرحله را مرحله واکنش‌های ریز پردازنده دانست و گفت: این رسانه‌ها معتقدند که باید پرازش‌هایی جزئی و ریز به نحوی که بتوانند مولفه‌ها را تغییر دهند صورت گیرد. زمانی که شما در کنار واژه جنایت کلمه ناحق را به کار می‌برید، بخشی از مخاطب داخلی که اهل تجزیه و تحلیل نیست، از اعدام ناحق صحبت می‌کند، در این مرحله است که رسانه‌ها به تقلیل گرایی و تحریف اصل موضوع می‌پردازند.

این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی با تاکید بر این که انطباق بین ذهن و میدان یکی از شگرد‌های اصلی این رسانه‌ها است، گفت: هر چه این رسانه‌ها خط انطباق را پررنگ‌تر پیگیری کنند نشان دهنده این است که میدان را بیش‌تر از دست دادند و حالا باید از طریق خط انطباق روی ذهن مخاطب میدانی را خلق کنند که برای خلق این میدان نیازمند تست سوژه‌ها هستند تا از این میان بتوانند سوژه مناسبی را که امکان اتصال به ماجرای مهسا امینی دارد را پیدا کنند.

بازگشت غرب به سیاست فشار حداکثری علیه ایران

ازک با بیان این که رسانه‌های بیگانه معاند در تلاش برای ایجاد موجی از افکار عمومی به خصوص در خارج از کشور هستند تا از این طریق بتوانند بر حاکمیت و اقتدار حاکمیت در برخورد با اغتشاشات و اغتشاش گران فشار وارد کنند، گفت: در حال حاضر دشمنان بر افزایش فشار‌های رسمی تمرکز کرده اند و رسانه‌ها در حال زمینه سازی برای ایجاد این فشار‌های رسمی در مجامع بین المللی هستند.

وی در ادامه افزود: بسیاری از از این رسانه‌ها هدف خود را اینگونه تعریف کرده اند که بتوانند اراده نظام و حاکمیت را تحت الشعاع این هیاهو‌ها قرار دهند و از این طریق قاطعیت و استحکام برای مقابله با اغتشاشات را از نظام بگیرند و با ایجاد سردرگمی در جامعه توانایی تصمیم گیری از مردم را سلب کنند. اتفاقاتی که در ایران با هدایت رسانه‌های بیگانه در حال رخ دادن است را در عراق با هدایت العربیه شاهد هستیم و چه بسا در آینده‌ای نه چندان دور نظیر اغتشاشات ایران را در عراق و سوریه هم شاهد باشیم.

داودی با بیان این که دستیابی و جمع آوری اطلاعات در هر رسانه‌ای رویه مخصوص به خود را دارد گفت:، اما شما زمانی که به منبع موثق و رسمی دسترسی ندارید، خودتان منبع سازی می‌کنی و در کانالی خاص آن را نشر می‌دهید و از طریق آن کانال ذهنی به او مرجعیت می‌دهید و در چرخشی ۳۶۰ درجه ان را به مصدر تبدیل می‌کنید که گاهی از آن با نام شهروند خبرنگار و گاهی گزارشگر من و تو یاد می‌شود.

وی تصریح کرد: شهروند خبرنگاری که بی بی سی در سال ۸۸ پایه ریزی کرد در خدمت اینترنشنال است چرا که اساسا اینترنشنال مدل سر ریز عملیاتی بی بی سی فارسی است. این رسانه‌ها نسبت به شهروند خبرنگاران خود هیچگونه مسئولیت مدنی و فرامدنی ندارند، بلکه صرفا افرادی را با ارتباطی یک طرفه و بدون دریافت پشتیبانی و سرویس سازماندهی و تبدیل به مزدوران رسانه‌ای کند که اخبار را در اختیار آن‌ها قرار دهد.

این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی عنوان کرد: مفهوم محاربه این است که ارض، مال و جان افراد را آگاهانه در معرض تهدید قرار داده اید. از هیچ جای دنیا نخواهید دید که تهدید علیه جان و مال و آبرو شهروندان خود را بر نمی‌تابند. این که رسانه‌های بیگانه می‌خواهند بگویند اتفاق رخ داده محاربه نیست به معنای این است اگر هر بلایی برای فردی از شهروندان جامعه رخ داد نباید هیچ اقدامی کرد.

تحریک احساسات؛ شگرد رسانه‌های بیگانه

ازک با اشاره به این که یکی دیگر از شگرد‌های این رسانه‌ها برانگیختن احساسات مخاطبان خود در داخل است، گفت: آن‌ها به دنبال این هستند که از این طریق نظر مردم را نسبت به اتفاقات رخ داده تغییر دهند. در کشور‌های مرجع این رسانه ها، پلیس از اقتدار بسیاری برخوردار است و تعرض به پلیس مستوجب مجازات در همان صحنه است.

وی در ادامه تاکید کرد: باید دید اتفاقات اخیر با چه هدفی سازماندهی می‌شوند و چه بر سر روح و روان مردم می‌آورند، و موجب چه اتفاقاتی در سیستم تصمیم گیری و اعمال قانون حاکمیت می‌شود باید همه این ابعاد را بررسی کرد. اگر همه این‌ها را بخواهیم تجزیه و تحلیل کنیم خواهیم دید که آن‌ها به دنبال سردرگمی فکری در میان مردم و جامعه هستند.

این کارشناس مسائل رسانه افزود: در مقابل با این رسانه‌ها می‌بایست، رسانه‌های داخلی با شجاعت بیش تری وارد گود شوند و حقایق را عرضه کنند و حقیقت وقایع اخیر را برای مردم تبیین کنند. متاسفانه ما شفافیت رسانه‌ای نداریم و ملاحظاتی را در نشر‌های رسانه‌ای خود داریم که گا‌ها به جا هست، اما در شرایط فعلی باید رسانه‌ها تمرکز خود را بر آگاه سازی مردم بگذارند.

داودی با بیان این که رسانه یعنی تخصص، رابطه بین رسانه‌های ما و مخاطب نسبت به رابطه آن‌ها با مخاطب بسیار متفاوت است، گفت: رسانه‌های ما در امتداد یک خط ثابت در حال حرکت هستند در حالی که ذائقه مخاطب ویژگی‌های بسیاری دارد و نیازمند تنوع است، بزرگترین خلا که در رسانه‌های داخلی احساس می‌شود خطی سیر کردن رسانه‌های داخلی است.

منبع: رادیو گفتگو