محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی  در همایش «فرهنگ و برنامه هفتم توسعه؛ تحول برای پیشرفت» با اشاره به سنت چندین ساله تدوین برنامه توسعه در کشور گفت: نگرش حاکم بر برنامه‌های توسعه همواره محل نقد و ارزیابی جدی بوده است، زیرا بر اساس بررسی‌های دبیرخانه مجمع  تشخیص مصلحت نظام و گزارش‌های رسیده از دستگاه ها، تنها حدود ۳۰ درصد از اهداف برنامه‌های توسعه محقق شده و این انگاره را  مطرح می‌کند که اگر برنامه‌ای هم تدوین نمی‌شد احتمالا همین سطح از اقدامات صورت می‌گرفت.

وزیر فرهنگ ادامه داد: تحقق سی درصدی اهداف برنامه‌های توسعه، با وجود زمان طولانی صرف شده برای تدوین سیاست‌های کلی و احکام آن ها، هشداری است که باید در تهیه برنامه هفتم توسعه در نظر گرفته شود تا چرخه معیوب گذشته تکرار نشود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با یادآوری جلسات تدوین سیاست‌های کلی نظام در مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: در آن زمان تقدم یا تاخر بررسی مباحث فرهنگی در سیاست‌های کلی به طور جدی مورد بحث قرار گرفت، اما در نهایت با توجیه جدی‌تر بودن چالش‌های اقتصادی کشور، فرهنگ از اولویت بررسی خارج شد.

وی تاکید کرد: به نظر می‌رسد نخبگان و تصمیم گیران کشور از مقوله فرهنگ تلقی واحدی ندارند؛ معنایی که باید مورد اجماع که مبنای سیاستگذاری‌ها قرار گیرد.

اسماعیلی افزود: رهبری معظم انقلاب در آغاز فعالیت دولت مردمی، در دیدار هیئت دولت از لزوم تغییر انقلابی در ساختار‌های فرهنگی کشور سخن گفتند. در آن هنگام بسیاری تلاش کردند ابعاد مورد نظر ایشان را مورد بررسی قرار دهند؛ این که مراد از ساختار، دستگاه و کارگزار است یا رویکردی دیگر مورد نظر است.

وزیر فرهنگ با اشاره به دیدار اخیر اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر معظم انقلاب گفت: ایشان در این جلسه تفسیرشان از ساختار‌های فرهنگی را اینچنین شرح دادند: «منظور از ساختار، ساختار فرهنگی جامعه و ذهنیت و فرهنگ حاکم بر آن و در یک کلام نرم‌افزاری است که افراد جامعه بر اساس آن در زندگی فردی و جمعی خود عمل می‌کنند».

وی ادامه داد: بر مبنای نظر رهبر معظم انقلاب، فرهنگ مقوله‌ای هم تراز با سایر حوزه‌ها نیست، بلکه گزاره مهمی است که باید در رویکرد کلی و نگرش بنیادین جامعه متحول شود؛ همچون تحقق ایده «ما می‌توانیم» که با پیروزی انقلاب اسلامی جایگزین روحیه «عجز و ناتوانی» در جامعه ایران شد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر این که تلقی تصمیم گیران کشور از فرهنگ باید با نگاه رهبر معظم انقلاب منطبق شود، گفت: در گفتگوی میان مسئولان فرهنگی، همواره بحث بودجه به عنوان مهمترین چالش عدم تحقق اهداف برنامه مورد توجه قرار می‌گیرد، چنان که گویی کار فرهنگی مساوی با تخصیص بودجه است؛ حال آن که نباید سطح فرهنگ را چنان تنزل دهیم و هم سطح با سایر حوزه‌ها بدان بنگریم.

اسماعیلی تصریح کرد: سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب در هنگامه تدوین برنامه هفتم توسعه، فرصت مغتنمی برای ایجاد تفاوت چشمگیر در سیاست‌های کلی و احکام برنامه است.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد با تلاش همه دستگاه‌های فرهنگی، برنامه هفتم توسعه در بخش فرهنگ با نگاهی واقع بینانه و متناسب با ظرفیت‌های کشور تدوین شود. 

فرهنگ امر فراگیر شناخت ذهن فردی و اجتماعی است 

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این نشست گفت: مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای شورای انقلاب فرهنگی در رابطه با هدایت فرهنگ و فرهنگ به مثابه شناخت، ذهنیت و نگاه به زندگی دیدگاهی مطرح کردند که اهمیت بسیار زیادی دارد. فرهنگ امر بزرگتری از صنایع و نهاد‌های فرهنگی است. فرهنگ مانند هوای زندگی می‌ماند. عمده‌ترین ابعاد فرهنگ چیزی است که در ذهن انسان می‌گذرد. 

وی ادامه داد: در جامعه جدید با نسلی مواجه شدیم که لزوماً این نسل تابع هنجار‌های اجتماعی نیستند و کنش فرهنگی آن‌ها کنش ناخودآگاه نیست؛ بنابراین امری که در حوزه فرهنگ اهمیت بسیار زیادی دارد؛ نگاه فرد و جامعه به چگونگی و کیفیت مسیر زندگی است. 

عاملی افزود: نگاه‌ها به فرهنگ نگاه بخشی است و فرهنگ را از حوزه اقتصاد و سیاست جدا می‌کند، این نگاه نمی‌تواند باعث قدرت فرهنگی شود. فرهنگ امر فراگیر شناخت ذهن فردی و اجتماعی است که در دل اقتصاد و سیاست وجود دارد. اگر به فرهنگ به عنوان یک نگرش اجتماعی نگاه شود، در نگرش اقتصادی هم نگرش فرهنگی وجود دارد؛ لذا باید به این موضوع بازنگری کرد. 

همایش یک روزه «فرهنگ و برنامه هفتم توسعه؛ تحول برای پیشرفت» با حضور برخی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، مسئولان فرهنگی کشور و کارشناسان در محل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.