علیرضا که با قضاوت در فینال تمام تورنمنت‌های معتبر ملی (المپیک، بازی‌های آسیایی، جام ملت‌های آسیا، جام کنفدراسیون‌ها) و باشگاهی (لیگ قهرمانان آسیا و جام باشگاه‌های جهان) پرافتخارترین داور تاریخ آسیاست و برای تکمیل کارنامه بزرگش تنها فینال جام جهانی را کم دارد تا به رکوردی برسد که هیچ داوری در جهان هرگز نرسیده.

رکورددار دربی و حضور در جام جهانی زوایای پنهان و کمتر دیده شده‌ای از زندگی دارد.

تولد در کاشمر، زندگی در شهرری

علیرضا فغانی متولد شهرستان کاشمر است، ولی از ۶ ماهگی در شهرری بزرگ شد. در واقع برخلاف اینکه می‌گویند او جزو داوران استان تهران است اگر بخواهیم شهر محل زادگاهش را ملاک قرار بدهیم، فغانی را نیز باید در زمره داوران خراسانی حساب کنیم. استانی که به داشتن داوران بزرگ در فوتبال ایران همواره معروف بوده است. البته ناگفته پیداست که او کلاس‌های داوری را زیر نظر هیئت فوتبال استان تهران سپری کرده است.

بزرگ شدن در کنار همسر

علیرضا فغانی با دختر حسین عرب‌براقی ازدواج کرد. جالب اینکه عرب‌براقی و پدر فغانی با یکدیگر همسایه دیوار به دیوار بودند و رفت آمد خانوادگی داشتند به همین خاطر فغانی عملاً از کودکی با همسرش بزرگ شد و کاملاً او و خانواده‌اش را می‌شناخت.

زندگی در خانواده‌ای پر از داور

زندگی در خانواده‌ای مملو از داور یکی از شرایط خاصی است که علیرضا از آن برخوردار بود. پدر و برادر علیرضا داوری می‌کردند و از طرف دیگر، پدر همسر و برادر همسر او نیز همین شغل را پیشه کرده‌اند. تازه باید به همه این‌ها پسر خود فغانی را نیز اضافه کرد که این روز‌ها در استرالیا کار داوری را استارت زده است. در چنین شرایطی می‌توان گفت همسر علیرضا فغانی بهترین داور در میان این خانواده است، چون وقتی قرار باشد مسابقه فوتبال را تماشا کند که همسر، پسر، برادر، پدر و همچنین پدر شوهر و برادر شوهرش همگی داور باشند، در نهایت میان آن‌ها اختلاف ایجاد می‌شود و خانم فغانی باید حرف آخر را بزند!

ماندن در شهرری

شرایط مالی این داور پرافتخار به گونه‌ای است که وقتی در ایران زندگی می‌کرد، خیلی راحت می‌توانست ساکن شمال شهر شود، اما تا روزی که ایران را به مقصد استرالیا ترک کرد، در شهرری و همان محله پدری باقی ماند با همان مرام و منش خاکی. شاید برایتان جالب باشد که بدانید علیرضا فغانی میان بچه‌محل‌هایش به بامعرفتی شهره آفاق است. او هر وقت از استرالیا به ایران می‌آید، به مراسم بسیار بزرگی دعوت می‌شود که حضور در آن‌ها می‌تواند منفعت مالی فراوانی نیز برایش داشته باشد، اما به آنجا نمی‌رود، ولی در عوض هر وقت بچه محل‌ها و رفقای قدیمی دعوتش کنند یا درخواستی از او داشته باشند، تا سر حد توان انجامش می‌دهد. در واقع شهرت و ثروت باعث از دست رفتن معرفت علیرضا نشده است.

زمین خاکی پشت شهرداری

اعتبار این داور آنقدر بالاست که بسیاری از کشور‌ها در طول سال را برای تمرین در کمپ‌های پیشرفته خود و تدریس به داوران جوانان دعوت می‌کنند، ولی فغانی هر وقت ایران باشد دقیقاً مانند دوران جوانی همه روزه لباس ورزشی می‌پوشد و در زمین خاکی پشت شهرداری شهرری مشغول ورزش می‌شود. حرکتی که باعث جلب توجه نوجوانان و بچه‌محل‌های او نیز شده و هر وقت فغانی مشغول تمرین می‌شود، عده‌ای نیز برای اینکه او را ببینند و در کنارش بدوند، لباس تمرین می‌پوشند و داخل زمین خاکی می‌روند.

پرافتخارترین داور ایران

تا قبل از برگزاری رقابت‌های قطر ۲۰۲۲ جعفر نامدار پرافتخارترین داور ایران بود، چون در دو جام جهانی حاضر شده و سه مسابقه را قضاوت کرده بود، ولی حالا علیرضا فغانی با حضور در سه جام جهانی رکورد او را شکست و پرافتخارترین داور ایران به حساب می‌آید. فغانی در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل هم حضور داشت، اما داور چهارم بود و قضاوت نمی‌کرد. جدا از حضور در سه جام جهانی، قضاوت فینال المپیک، فینال جام ملت‌های آسیا و جام باشگاه‌های جهان هم از جمله افتخارات ارزشمندی است که فغانی برای خودش و فوتبال ایران به دست‌آورده است.

فوتبالیست عالی

در میان تمام داوران فوتبال، علیرضا فغانی از بقیه بهتر بود به طوری که اگر به جای داوری دنیای بازیگری را انتخاب می‌کرد شاید به تیم ملی نمی‌رسید، ولی قطعاً می‌توانست به عنوان یک بازیکن لیگ برتری چند فصل در تیم‌های خوب به میدان برود.

مهاجرت به خاطر فرزندان

علیرضا فغانی اهل مهاجرت نبود و همان‌طور که گفتیم، در اوج شهرت حاضر نشد از منطقه شهرری هم برود، ولی به خاطر تحصیل فرزندانش تصمیم به مهاجرت گرفت و هم‌اکنون در شهر بریزبن استرالیا زندگی می‌کند. دلیل آنکه فغانی این شهر را انتخاب کرد جایگاه بریزبن به عنوان یکی از شهر‌های دانشگاهی استرالیاست و سطح فرهنگی آن از ملبورن و سیدنی بالاتر تلقی می‌شود. پسر فغانی این روز‌ها در کالج تحصیل می‌کند و دخترش هم چند سال از او کوچکتر است.

کری‌خوانی برای بهترین داور ایران

پسر علیرضا با اولین قضاوت در سطوح آماتوری لیگ ایالت ویکتوریا در استرالیا معادل دستمزد یک‌سال امیر عرب براقی -بهترین داور حال حاضر ایران- پول گرفت. امیر، دایی پسر فغانی است و هنوز هم به همین دلیل هر روز برایش کری می‌خواند!

خبر تلخ فدراسیون

تا چند سال قبل داوران فقط تا ۴۵ سالگی می‌توانستند در عرصه رقابت‌های بین‌المللی قضاوت کنند، اما حالا فیفا این شرط سنی را تا ۴۸ سال ارتقاء داده؛ به همین خاطر علیرضا فغانی با توجه به اینکه هم‌اکنون ۴۳ ساله است، می‌تواند در جام جهانی ۲۰۲۶ هم قضاوت کند. البته فدراسیون فوتبال نام او را از فهرست داوران بین‌المللی ایران خارج کرد و به این ترتیب خبر بسیار خوبی به استرالیایی‌ها داد، چون آن‌ها می‌توانند او را به عنوان داور استرالیایی به کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا معرفی کنند و به این ترتیب شرایط حضورش در دوره بعدی جام جهانی را نیز فراهم کنند، اما با توجه به روحیه‌ای که از فغانی سراغ داریم، با وجود همه کم‌لطفی‌هایی که در فدراسیون به او انجام شد، بسیار بعید است زیر بار انجام چنین کاری برود و ترجیح می‌دهد تا انتهای عمر نامش به عنوان یک داور ایرانی در دفتر فوتبال جهان ثبت شده باقی بماند.

معرفت دُر گرانی است، به هرکس ندهند

علیرضا هر روز از همان مسیری سر کار می‌رفت که ۳۰ سال رفته بود. از همان نانوایی و بقالی و قصابی خرید می‌کرد که قبل شهرت می‌کرد. همان ساعت و همانجا و با همان شرایطی تمرین می‌کرد که یک عمر کرده بود و همه این‌ها در فوتبالی رخ داد که با اولین قرارداد و اولین عکس و مصاحبه، همه بالای شهرنشین می‌شوند و حتی زادگاه‌شان را هم به‌یاد نمی‌آورند... علیرضا فغانی جواهری بود که قدرش را فقط مردم دانستند.

منبع: روزیاتو