میز اقتصاد امروز به بررسی آخرین وضعیت مدیریت مصرف آب و افزایش تعرفه ها با حضور سید زاده مدیر کل دفتر مدیریت مصرف آب وزارت نیرو، قاسم زاده سخنگوی صنعت آب کشور و مختاری کارشناس مدیریت آب پرداخت.

جزییات خبر کاهش مصرف آب  را توضیح می دهید؟

سید زاده مدیر کل دفتر مدیریت مصرف آب وزارت نیرو: سال ۱۴۰۰ ما یک الگویی را پیشنهاد دادیم که در هیات وزیران مصوب شد. در این الگو مشکلی وجود نداشته و تعرفه ها به صورت غیر رایانه ای ابلاغ شد. در شش ماهه اول سال ۱۴۰۱ ما حدود شش درصد کاهش مصرف داشتیم.

آماری از منابع و مصارف آب را دارید؟

سید زاده: تا تاریخ ۱۴۰۱/۱۱/۹ میزان بارندگی کل کشور به صورت میانگین ۸/۵ میلی متر بوده که در مقایسه با مدت زمان مشابه که سی و هشت میلی متر بوده است حدود بیست و پنج درصد کاهش داشتیم. این کاهش بارندگی باعث کاهش ورودی سد های ما شده است. ما چیزی حدود بیست و پنج درصد کاهش بارندگی در سال آبی که قرار داریم داشته ایم.

پیش بینی سازمان هواشناسی این است که این آمار در زمستان نرمال خواهد بود اما نه بیشتر از سال گذشته. ما افزایش یک تا یک و نیم درجه ای دما را هم در نقاط مختلف خواهیم داشت.

اوضاع مصرف مان چگونه است؟

سید زاده: میزان کل مصرف آب در کشور ایران در سال حدود پنج میلیارد و هشتصد میلیون متر مکعب است، این روزانه به طور میانگین پانزده تا شانزده میلیون متر مکعب می شود. میانگین مصرف خانگی در کشور ایران حدود ۱۹۰ لیتر به ازای هر نفر در شبانه روز است و سرانه کل به ازای هر نفر در شبانه روز ۲۳۰ لیتر است. میزان استاندارد پانزده متر مکعب در ماه در خانوار ۳/۳ است، در شهر تهران این عدد چهارده متر مکعب است.

چقدر بیشتر و کمتر از الگو در سراسر کشور مصرف می شود؟

سید زاده: در تهران بیشتر خانوار های ما طبق الگو مصرف می‌کنند. ۴ درصد واحد های خانگی زیر الگو مصرف می‌کنند. حدود ۴۶ درصد بالا مصرف می‌کنند که از این مقدار ۴۰ درصد بین یک تا دو برابر الگو و شش درصد بیش از دو برابر الگو هستند که این مشترکین بد مصرف هستند.  مشترکین خوش مصرف تا پنج متر مکعب مصرف می کنند، مصرف این مشترکان تا یک سوم الگو است. نظام قیمت گذاری آب در کشور ایران یک نظام پلکانی دارد که بر حسب طبقه مصرف آب بها را تعیین می‌کند. تعرفه آب با قیمت رابطه معکوس دارد.

جزییاتی از ورودی سد های کشور را می‌فرمایید؟

قاسم زاده سخنگوی صنعت آب کشور: تا کنون ورودی سدهای کشور سه میلیارد و صد و بیست میلیون متر مکعب بوده است که نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد افزایش داشته است. حدود پنج درصد خروجی نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرده است. سد های کشور در حال حاضر سی و هفت درصد پر شدگی دارند که نسبت به سال گذشته دو درصد مثبت بوده است.

تهران تا کنون حدود ۲۹۰ میلیون متر مکعب در پنج سد خود حجم دارد که نسبت به سال گذشته درصد پرشدگی مخازن سد های تهران کاهش داشته است. ما در ورودی ها ده درصد رشد داشتیم اما در نیمه آذر به بعد تا نیمه فروردین بارندگی ها در کشور بالای نرمال خواهد بود. خیلی کم مناطقی در کشور است که زیر نرمال باشد.

کدام استان های ما وضعیت مطلوب تری دارند؟ 

قاسم زاده: ما قضاوت را براساس حجم مخازن سد ها انجام  می‌دهیم. استان اصفهان سد زاینده رود دوازده درصد پرشدگی دارد که متاسفانه نسبت به سال گذشته ۸ درصد کاهش داشته است. استان خراسان هفده درصد پرشدگی دارد. ما در خوزستان خوشبختانه وضعیت مطلوبی داریم.

در استان های دیگر از ده تا دوازده درصد پرشدگی داریم  به طور مثال در سد کوثر در کهگیلویه و بویراحمد ۷۷ درصد پرشدگی داریم که دو و نیم میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.

 بهترین راهکار برای استفاده بهتر از منابع آبی چیست ؟

مختاری کارشناس مدیریت آب:  در قانون بهینه سازی مصرف آب پیش بینی شده و هشت راهکار در متن قانون مصوب شده است. یکی از موضوعاتی که بسیار کمک می کند کاهش مصرف آب از طریق آموزش مردم است. ولی بیشتر از آن تنظیم رفتار مصرف کنندگان و ایجاد انگیزش است و این هم هزینه بالایی دارد. ما با شرکت آب و فاضلاب منطقه هماهنگ  هستیم. کاهش مصرف یعنی کاهش درآمد های شرکت های آب و فاضلاب. خود شرکت ها رقابت و رغبتی برای کاهش مصرف ندارند.

 آیا شرکت های آب و فاضلاب برای این موضوع رقابت ندارند ؟

سید زاده: وزارت نیرو و آب و فاضلاب متولی تامین آب شرب سالم برای مردم هستند. در شرایط نرمال این شرکت ها ماهیت خصوصی دارند.  می دانیم که ایران در ناحیه خشک و نیمه خشک بیابانی واقع شده و سطح آب های زیر زمینی افت کرده است و اگر خودمان را با بی آبی تطبیق ندهیم،دچار مشکل خواهیم شد.کل صنعت آب و فاضلاب در این مدت  بسیار زیان انباشته داشته است .

سالانه حدود ۳۰۰۰ کیلومتر از شبکه های فرسوده را می‌توانیم باز سازی و یا نو سازی کنیم با توجه به منابع مالی که در اختیارمان است. چرخه مالی باید روند استاندارد داشته باشد.