محمد کبادی مدیر امور پایگاه‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر گفت: ورزش کوهنوردی در عین اینکه ورزشی مفرح برای سلامت جسمی و فیزیکی و همچنین سلامت روحی افراد است، یک ورزش تخصصی است که نیاز به آموزش‌های لازم دارد. اگر فردی بخواهد به قله‌ها صعود کند، ولی اطلاعات و تجربه لازم را نداشته باشد و دوره‌های کافی ندیده باشد دچار مخاطراتی می‌شود که ناشی از عدم شناخت از محیط کوهستان است و به همین دلیل تصمیم‌های نادرست در کوه می‌گیرد و جان خود و همراهانش را به خطر می‌اندازد.

کبادی تصریح کرد: صعود به تنهایی در کوهستان ممنوع است و افراد باید به صورت گروهی به قله‌ها صعود کنند مگر برای کوهنوردان بسیار حرفه‌ای که مطالعات مختلفی در این زمینه انجام داده، مسیر را به خوبی می‌شناسند، در خصوص مخاطرات کوهستان اطلاعات و تجهیزات لازم را نیز به همراه دارند.

وی با اشاره به اینکه مخاطراتی که در کوهستان رخ می‌دهد در فصل سرما و گرما باهم متفاوت است افزود: آموزش‌های پایه، مقدماتی و تخصصی در باشگاه‌های مجاز که زیر نظر فدراسیون کوهنوردی کشور فعالیت می‌کنند برای کوهنوردان برگزار می‌شود تا با مقدمات گام برداری، تنفس، انتخاب تجهیزات، پوشش مناسب با هر فصل، انتخاب کفش، چیدمان کوله پشتی، تغذیه، اقدامات لازم در شرایط آب و هوایی متفاوت و... آشنا شوند.

مدیر امور پایگاه‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر بیان کرد: بهترین شرایط برای صعود استاندارد این است که کوهنوردان به صورت تیمی با حضور راهنمای متخصص اقدام به کوهنوردی کنند که آموزش‌های لازم را دیده باشد، قبل از شروع برنامه صعود درباره صفر تا صد آن تصویرسازی ذهنی کند، واقعیت‌ها و سختی‌های صعود را به اطلاع اعضای گروه برساند و متناسب با شرایط و توانمندی‌های اعضا برنامه ریزی کند.

کبادی مهم‌ترین عامل گیر افتادن کوهنوردان در کوهستان را توجه نکردن به هشدار‌های هواشناسی و جدی نگرفتن آن‌ها دانست و اظهار داشت: به دلیل گرم شدن کره زمین وضعیت آب و هوایی در مناطق بسیار محلی است و ممکن است غیرقابل پیش بینی باشد مثلا ممکن است اختلاف دما، کولاک، برف، وزش باد، رعد و برق در یک منطقه زیاد و در منطقه دیگر کم باشد که افراد را دچار بحران می‌کند. در چنین شرایطی اولین مواردی که به ذهن افراد می‌رسد پیشینه ذهنی است که قبلا از طریق آموزش‌ها فرا گرفته اند و اگر این پیشینه نباشد فرد ممکن است اقداماتی را انجام دهد که وضعیت را بحرانی‌تر کند.

باید‌های کوهنوردی برای جلوگیری از حادثه

وی بیان کرد: وقتی کوهنوردی می‌خواهد به قله صعود کند باید مبدا و مقصد خود را از قبل مشخص کرده و به خانواده و دوستان اطلاع دهد؛ همچنین راهنمایی که همراه او است باید قبلا هم در فصل تابستان و هم در فصل زمستان آن مسیر را پیموده باشد، چون امکان تغییر محیط کوهستان در فصل سرما وجود دارد و راهنما باید به خوبی محیط را بشناسد.

مدیر امور پایگاه‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر ادامه داد: زمان بارندگی زمان مناسبی برای صعود کوه پیمایی نیست. اگر کوهنوردی در زمان بارندگی به کوه‌ها صعود کرد و اطلاعاتی درباره بهمن نداشت و مسیر ایمن را نمی‌شناخت نباید به مناطق برف گیر برود و از فریاد زدن یا انجام اقداماتی که منجر به بهمن می‌شود خودداری کند.

کبادی گفت: در زمان صاعقه در کوهستان افراد باید تلفن همراه خود را خاموش کنند و سعی کنند ارتفاع را کاهش دهند. از برخی مناطق که در بدن احساس گزگز شدن می‌کنند باید فاصله گرفته و در مکان‌هایی قرار بگیرند که احتمال برخورد صاعقه کمتر باشد. در فصل زمستان از شیب‌های تند و برف خیز نباید عبور کرد.

وی پوشش مناسب، به همراه داشتن کاپشن، مواد مغذی به اندازه کافی، آب و نوشیدنی گرم، تلفن همراه و پاوربانک، باتوم کوهنوردی جفتی، طنابچه انفرادی، هدلامپ، باتری اضافه و یخ شکن را از دیگر نکاتی که کوهنوردان باید هنگام صعود به کوه‌ها در فصل سرما باید مدنظر قرار دهند برشمرد.

مدیر امور پایگاه‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر درباره دستگاه‌های ردیاب کوهنوردان تصریح کرد: GPS یکی از دستگاه‌هایی است که می‌تواند مختصات جغرافیایی مکانی که فرد استقرار دارد را پیامک و درخواست کمک کند و یا به کسی اطلاع دهد که البته باید در بستر شبکه باشد. در بسیاری از ورزش‌ها مثل اسکی خارج از پیست دستگاه‌های کوچکی مثل پیجر، بیپ یا ریکو روی بدن یا لباس ورزشکار نصب می‌شود تا در هنگام حادثه فرد را ردیابی کند.

کبادی افزود: برخی دستگاه‌ها مثل زنده یاب بهمن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که باید با افراد دیگر که از همگروهی‌ها هستند هماهنگ شود و در صورتی که یک نفر از گروه دچار بحران شود دیگران را خبر می‌کند.

مثلث مرگ در حوادث کوهستانی

وی مهم‌ترین عامل گرفتاری در کوهستان را گم شدن کوهنوردان عنوان کرد و اظهار داشت: عدم شناخت محیط و تغییر سیمای کوهستان در زمان بارندگی علت گم شدن افراد است.

مدیر امور پایگاه‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر بیان کرد: باید در هنگام کوهنوردی افراد دمای بدن خود را با کم و زیاد کردن پوشش مدیریت کنند تا بدن خیس و مرطوب نشود، زیرا احتمال یخ زدگی در آن شرایط بالا می‌رود. دما، رطوبت و وزش باد مثلث مرگ را در کوهنوردی تشکیل می‌دهد. خوردن آب به اندازه کافی برای جلوگیری از کم آب شدن بدن و رعایت زمان رفت و برگشت برای جلوگیری از گرفتاری در تاریکی نیز ضروری است.

کبادی ادامه داد: چنانچه کوهنوردان در کوه دچار حادثه شدند می‌توانند برای مطلع کردن نیرو‌های امدادی هلال احمر با شماره ۱۱۲ تماس بگیرند که با تلفن همراه بدون آنتن نیز پشتیبانی می‌شود. همچنین پیش از صعود به قله باید در نظر گرفت که منطقه مورد نظر دارای ظرفیت‌های دسترسی تیم‌های امدادی باشد و صعود در مسیر‌های دورافتاده صعب العبور خطرناک است، زیرا ممکن است عملیات امداد و نجات هم ناموفق باشد.

رشد ۱۰ درصدی حوادث کوهستان در سال ۱۴۰۱

وی گفت: طبق آمار تعداد ماموریت‌های نجات کوهستان در ۷ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۱۰ درصد افزایش یافته است. به طور کلی از ابتدای سال تا کنون ماموریت‌های جمعیت هلال احمر برای نجات کوهستان ۱۹۶۲ مورد بوده که از این تعداد ۱۷۰۷ ماموریت انتقال به مناطق امن، ۲۰۳ مورد ارائه خدمات سرپایی و ۶۱۸ مورد نیز انتقال به مراکز درمانی بوده است.

مدیر امور پایگاه‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر تصریح کرد: بیشترین تعداد ماموریت‌های نجات کوهستان مربوط به استان‌های تهران، مازندران، گیلان و فارس بوده است.

کبادی افزود: عمده حوادثی که در سال گذشته در کوهستان‌ها رخ داد ناشی از جدی نگرفتن هشدار‌های هواشناسی و غرور کاذب کوهنورد بوده است. ۷۰ درصد حوادث نیز در مسیر بازگشت رخ داده است به همین دلیل افراد باید در هنگام بازگشت مراقب باشند که منابع انرژی بدنشان تخلیه نشده و بدنشان لاکتیکه نشود. ممکن است در هنگام بازگشت هماهنگی عصب و عضله و همچنین تمرکز در افراد کاهش یابد و همین عوامل باعث گرفتاریشان در کوه شود. باید درباره همه این موارد مدیریت داشته باشیم و عجله نکنیم ضمن اینکه بهترین مسیر برای بازگشت همان مسیری است که از آن صعود انجام شده است مگر اینکه مسیر با برنامه ریزی راهنمای گروه تغییر کند.

وی بیان کرد: هنگام کوهنوردی باید از پریدن روی سنگ‌ها خودداری و فاصله با دیگر اعضای گروه مدیریت شود، زیرا ممکن است در صورت فاصله زیاد با همگروهی‌ها فرد در کوهستان گم یا دچار حادثه شود و کسی از وضعیت او با خبر نشود.

استفاده از هدفون و هندزفری در کوهنوردی ممنوع!

مدیر امور پایگاه‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر افزود: وقتی کوهنورد در مسیر‌های ریزشی قرار می‌گیرد باید مراقب نظرات افرادی که پایین‌تر از او هستند باشد. اگر خودش جزو افرادی است که پایین مسیر شیب دار ایستاده باید سکوت را رعایت کند تا صدا و هشدار‌های بقیه را بشنود.

کبادی تاکید کرد: در همین راستا موضوعی که این روز‌ها در بین کوهنوردان دیده می‌شود و بسیار خطرناک است، استفاده از هدفون و هندزفری در دو گوش و گوش دادن به موسیقی بوده که ممکن است فرد را از شنیدن هشدار‌های دیگران محروم کند. اگر کسی می‌خواهد موسیقی گوش کند باید یک گوش خود را برای شنیدن صدای محیط آزاد بگذارد.

وی اظهار داشت: در شیب‌های خیلی تند قدم‌ها باید آرام و سنگین و همراه با انعطاف باشد. در صورت رسیدن به علفزار یا مناطقی که پوشیده از سنگ‌ها هستند امکان یخ زدگی سطح سنگ‌ها وجود دارد و باید در این زمینه افراد احتیاط کنند. برخورد با دیواره‌ها و مسیر‌هایی که عبور از آن‌ها غیر ممکن است از مشکلاتی است که هنگام عبور از مسیر‌های ناشناخته برای کوهنوردان ایجاد می‌شود.

دوره‌های هلال احمر راهی برای اقدام صحیح در موقعیت بحرانی

مدیر امور پایگاه‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر درباره خدماتی که هلال احمر برای افزایش آگاهی کوهنوردان ارائه می‌کند گفت: بهترین خدمتی که کوهنوردان می‌توانند از بین دوره‌های آموزشی هلال احمر آن را انتخاب کنند، دوره کمک‌های اولیه و آشنایی با مخاطرات است، زیرا هنگام رخ داد حادثه زمان طلایی لحظات اولیه حادثه است و در صورتی که افراد این آموزش‌ها را دیده باشند بهترین اقدام را در زمان طلایی انجام می‌دهند که بسیار موثر است. بخشی از آسیب‌های هنگام کوهنوردی واکنش نادرست است که در دوره‌های مذکور این موارد به افراد آموزش داده می‌شود.

کبادی تصریح کرد: در سطح کشور ۴۵ پایگاه امداد کوهستان وجود دارد که کلاس‌های امداد و نجات را برای داوطلب نجات کوهستان برگزار می‌کند.

کوه ما را صدا می‌زند...

وی افزود: در حقیقت این کوهستان است که تصمیم می‌گیرد چه زمانی پذیرای کوهنوردان باشد و اگر افراد به این امر توجه نداشته باشند پیامد‌های ناگواری در انتظارشان خواهد بود.

در پایان کبادی در پیامی به کوهنوردان نیز اظهار داشت: همانطور که شما عزیزانی را دارید که چشم به راهتان هستند، تیم‌های امدادی نیز عزیزان چشم به راهی دارند، اما برای نجات دیگران جانشان را به خطر می‌اندازند پس به ریزترین نکات ایمنی توجه کنید و مراقب خودتان باشید.

عطیه طالب پور