معجزه، سند اثبات ادعای پیامبری است و قرآن، یکی از دو معجزۀ جاوید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، است که دلیل بر صحت ادعای او مبنی بر مقام رسالت است. نبوت پیامبر صلی الله علیه و آله، اما پذیرفته نمی‌شود مگر اینکه نخست اعجازآمیز بودن قرآن اثبات شود.

این سوال، دست‌کم دو پاسخ دارد:

یک) فصاحت و بلاغت (زیبایی کلام و رسایی مفهوم)، فقط یکی از ابعاد اعجاز قرآن است. قرآن جنبه‌های اعجازآمیز دیگری هم دارد که برای فهمش نیاز نیست حتماً عرب‌زبان باشیم؛ در اینجا به ذکر سه مورد بسنده می‌کنیم:

۱. اُمّی (درس‌ناخوانده) بودن پیامبر صلی الله علیه و آله

نداشتن سواد پیامبر صلی الله علیه و آله، یک حقیقت مسلّم تاریخی است. حتی مستشرقان نیز این مسأله را پذیرفتند. از طرفی، قرآن مشتمل بر حقایق و معارف بلندی است که به طور طبیعی ممکن نیست از سوی یک درس‌ناخوانده آورده شده باشد. این احتمال که حضرت، این معارف را از طریق موجودات نامرئی مثل جن، دریافت می‌کرده نیز پذیرفته نیست، چون قرآن در طول ۲۳ سال و در شرایط مختلف جنگ و صلح بر ایشان نازل شده و اگر چنین بود حداقل می‌بایست بخش‌های از قرآن ناقض بخش‌هایی دیگر می‌بود چرا که هیچ نویسنده‌ای نیست که بتواند در طول ۲۳ سال و در شرایط و موقعیت‌های التهاب‌آفرین زمانی و مکانی، کتابی را گردآوری کند که همۀ بخش‌های آن، مؤیّد یکدیگر باشند.

برای تشخیص اعجاز قرآن، لازم نیست هر فرد، ناتوانی خودش را در خلق اثری شبیه به قرآن دریابد. همین که انسان با دلایل عقل‌پسند دیگری غیر از جنبۀ زبانی قرآن، پی به عجز عرب‌زنان از آوردن کتابی شبیه به قرآن، ببرد برای اثبات معجزه بودن قرآن، کافی است.

۲. کشف‌های علمی قرآن

بسیاری از حقایق علمی که بشر امروز به تازگی توانسته از آن پرده بردارد، پیشتر در قرآن آمده است. مثلاً یافته‌های دانش پزشکی در زمینۀ سونوگرافی که تصویر سه بعدی جنین را نشان می‌دهد، نهایت به ۵۰ سال اخیر برمی‌گردد، در حالی که قرآن در ۱۴۰۰ سال و اندی پیش از زالوشکل بودن جنین در آغاز تکوین خبر داده است. جاذبۀ زمین، حرکت زمین، زوجیت گیاهان و... نمونه‌های دیگری از قوانین علم تجربی است که در قرآن، طرح شده است.

۳. پیش‌گویی قرآن از حوادث آینده

در آیاتی از قرآن، سخن از رویداد‌هایی به میان آمده که ظرف تحقق آن، آینده است. به عنوان مثال، در آغاز سورۀ روم، خبر از شکست ایران از روم می‌دهد در حالی که این احتمال به خاطر دست برتر ایران و تزلزل داخلی کشور رومِ آن روز، بعید می‌نمود، اما در نهایت، آنچه قرآن گفته بود، محقق گردید.

دو. شاید هیچ متکلم مسلمانی را پیدا نکنید که گفته باشد باید خود فرد به این درک برسد که قرآن، کتابی آسمانی است! خیر، برای تشخیص اعجاز قرآن، لازم نیست هر فرد، ناتوانی خودش را در خلق اثری شبیه به قرآن دریابد. همین که انسان با دلایل عقل‌پسند دیگری غیر از جنبۀ زبانی قرآن، پی به عجز عرب‌زنان از آوردن کتابی شبیه به قرآن، ببرد برای اثبات معجزه بودن قرآن، کافی است.

منبع: تبیان